Quang Nhật
Một giám đốc điều hành của TikTok đã từ chối cam kết rằng ứng dụng video ngắn cực kỳ phổ biến này sẽ cắt đứt luồng dữ liệu của người Mỹ đến Trung Quốc trong phiên điều trần đầu tiên của Thượng viện Hoa Kỳ. Phiên điều trần diễn ra sau khi có báo cáo gần đây về mối liên hệ của TikTok với chính quyền Bắc Kinh.
Giám đốc điều hành của TikTok, Vanessa Pappas, cùng với các giám đốc điều hành từ các công ty công nghệ lớn khác của Hoa Kỳ, đã điều trần trước Ủy ban An ninh Nội địa Thượng viện Hoa Kỳ vào ngày 14/9. Trong phiên điều trần, Pappas đã phải đối mặt với hàng loạt câu hỏi liên quan đến mối quan hệ của Tiktok với Bắc Kinh, cũng như khả năng dữ liệu của người dùng Hoa Kỳ bị chuyển giao cho Trung Quốc. Những câu hỏi này vốn đã trở thành mối quan tâm của lưỡng đảng trong Quốc hội Hoa Kỳ.
“Liệu TikTok có cam kết cắt tất cả dữ liệu và luồng dữ liệu [của người Mỹ] đến Trung Quốc? Liệu các nhân viên TikTok đang làm việc tại trụ sở tại Trung Quốc, nhân viên ByteDance [công ty mẹ của TikTok] hay bất kỳ bên nào khác ở Trung Quốc có thể có khả năng truy cập thông tin về người dùng Hoa Kỳ không?” Thượng nghị sĩ Rob Portman (Cộng hoà-Ohio), đảng viên Cộng hòa hàng đầu của hội đồng, đặt câu hỏi.
Ứng dụng video ngắn mà thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa cho biết gần một nửa thanh thiếu niên Mỹ đang sử dụng, được thành lập và sở hữu bởi ByteDance, một gã khổng lồ công nghệ có trụ sở tại Bắc Kinh. Các mối quan hệ giữa doanh nghiệp Trung Quốc với chế độ Bắc Kinh đã kéo theo mối quan tâm ở Hoa Kỳ và các nơi khác về việc liệu dữ liệu của các công ty công nghệ Trung Quốc có thể được truy cập bởi ĐCSTQ hay không. Theo luật pháp Trung Quốc, các công ty ở Trung Quốc buộc phải hợp tác với cơ quan an ninh Trung Quốc khi được yêu cầu.
Các quan chức và chuyên gia nói rằng việc thu thập dữ liệu cá nhân từ người Mỹ [bởi các ứng dụng công nghệ như vậy] có thể được ĐCSTQ sử dụng để tiến hành các hoạt động gián điệp, hoặc thậm chí định hình nhận thức của họ để có lợi cho chế độ Trung Quốc.
“TikTok không hoạt động ở Trung Quốc,” Pappas nói, câu trả lời mà bà đã lặp lại nhiều lần trong phiên điều trần.
Khi Nghị sĩ Portman nhấn mạnh về cấu trúc của TikTok, bà Pappas thừa nhận: “chúng tôi có nhân viên làm việc tại Trung Quốc”.
“Chúng tôi cũng có các biện pháp kiểm soát truy cập rất nghiêm ngặt đối với loại dữ liệu mà họ có thể truy cập và nơi dữ liệu đó được lưu trữ, ở đây ở Hoa Kỳ”, bà nói thêm. “Chúng tôi cũng đã nói trong mọi trường hợp sẽ không cung cấp dữ liệu đó cho [chính quyền] Trung Quốc”.
Phiên điều trần hôm thứ Tư diễn ra trong bối cảnh ứng dụng được giám sát mới về mối quan hệ của nó với ĐCSTQ sau một báo cáo vào tháng 6 của BuzzFeed News. Ít nhất từ tháng 9/2021 đến tháng 1/2022, các kỹ sư Bytedance ở Trung Quốc có quyền truy cập vào dữ liệu không công khai của người dùng TikTok ở Hoa Kỳ, theo bản ghi âm bị rò rỉ của 80 cuộc họp nội bộ được BuzzFeed News trích dẫn. Ngoài ra, các nhân viên của TikTok đôi khi phải nhờ đến các đồng nghiệp của họ ở Trung Quốc để xác định cách dữ liệu của Hoa Kỳ đang lưu chuyển, mà nhân viên Hoa Kỳ không được phép truy cập độc lập, báo cáo cho biết.
“Mọi thứ đều được nhìn thấy ở Trung Quốc”, một thành viên của bộ phận An toàn và Tin cậy của TikTok cho biết trong một cuộc họp vào tháng 9/2021, theo báo cáo. Cùng tháng đó, một giám đốc gọi một kỹ sư ở Bắc Kinh là “Quản trị viên chính”; vị trí nhân sự này của TikTok có quyền “truy cập vào mọi thứ”.
Những tiết lộ mới nhất đã khiến các nhà lập pháp Hoa Kỳ ra cảnh báo mới. Các nhà lãnh đạo trong Ủy ban Tình báo Thượng viện, Thượng nghị sĩ Mark Warner (Dân chủ-Va.) Và Thượng nghị sĩ Marco Rubio (Cộng hoà-Fla.), Đã thúc giục Ủy ban Thương mại Liên bang mở một cuộc điều tra chính thức. Hạ nghị sĩ Lee Zeldin (Cộng hoà-N.Y.) và một số người khác đã đặt câu hỏi về tính xác thực trong lời khai của công ty trước Ủy ban vào năm ngoái. Ủy viên Ủy ban Truyền thông Liên bang Brendan Carr đã gửi thư kêu gọi Apple và Alphabet xóa TikTok khỏi các cửa hàng ứng dụng của họ.
Khi Thượng nghị sĩ Portman hỏi về báo cáo đó, lãnh đạo của Tiktok đơn giản phủ nhận: “những cáo buộc đó không được tìm thấy”.
“Chúng tôi đã có cuộc nói chuyện về một tài khoản chính, tài khoản này không tồn tại ở công ty chúng tôi”, bà nói thêm.
Dữ liệu của tất cả người dùng Mỹ có thể truy cập ở Trung Quốc là “một vấn đề”
Giữa những lo ngại gia tăng, các nghị sĩ Hoa Kỳ trong phiên chất vấn đưa ra yêu cầu TikTok phải cam kết “cắt tất cả các luồng dữ liệu và siêu dữ liệu của người dùng Mỹ đến Trung Quốc”. Trước cam kết này, đại diện của TikTok đã tỏ ra không muốn đưa ra câu trả lời trực tiếp.
“Một lần nữa, chúng tôi thực hiện việc duy trì lòng tin với công dân Hoa Kỳ và đảm bảo an toàn cho dữ liệu người dùng Hoa Kỳ một cách cực kỳ nghiêm túc” bà Pappas tuyên bố. “Vì nó liên quan đến truy cập và kiểm soát, chúng tôi sẽ vượt lên trên và hơn thế nữa trong các nỗ lực sáng kiến hàng đầu với đối tác của chúng tôi, Oracle, và cũng để đáp ứng sự hài lòng của chính phủ Hoa Kỳ thông qua công việc của chúng tôi với CFIUS [Ủy ban về đầu tư nước ngoài trong Hoa Kỳ], mà chúng tôi hy vọng sẽ chia sẻ thêm thông tin”.
Sau câu trả lời của giám đốc điều hành Tiktok, Thượng nghị sĩ Portman lại nhấn mạnh vào việc liệu bà ấy có thể cam kết rõ ràng hay không.
“Điều tôi có thể cam kết là thỏa thuận cuối cùng của chúng tôi với chính phủ Hoa Kỳ sẽ thỏa mãn tất cả các mối quan tâm về an ninh quốc gia”, bà Pappas nói.
Lo ngại về khả năng truy cập dữ liệu của người Mỹ của ĐCSTQ đã khiến chính quyền Trump cấm ứng dụng truyền thông xã hội này.
Theo một lệnh hành pháp do cựu tổng thống Donald Trump ban hành vào tháng 8/2020, việc TikTok thu thập được một lượng lớn dữ liệu của người Mỹ “đe dọa [an ninh Mỹ] vì cho phép Đảng Cộng sản Trung Quốc truy cập vào thông tin cá nhân và quyền của người Mỹ — có khả năng cho phép Trung Quốc theo dõi vị trí của các nhân viên Liên bang và các nhà thầu, xây dựng hồ sơ thông tin cá nhân để tống tiền, và thực hiện hoạt động gián điệp của công ty ”.
Nhưng lệnh hành pháp của ông Trump kể từ đó đã bị đình trệ bởi một số vụ kiện và lệnh của tòa án. Vào tháng 6/2021, Tổng thống Joe Biden đã thu hồi lệnh hành pháp, thay vào đó chỉ đạo Bộ Thương mại đánh giá nền tảng để xác định xem nó có gây ra rủi ro an ninh quốc gia hay không.
Quang Nhật