Trân Văn
5-10-2022
Đại sứ quán Ukraine tại Việt Nam vừa gửi Thư ngỏ cho tờ Hà Nội Mới – cơ quan ngôn luận của Thành ủy Hà Nội. Thư được viết bằng cả tiếng Việt lẫn tiếng Anh. Nếu không muốn đọc trực tiếp trên trang facebook của cơ quan đại diện Ukraine tại Việt Nam (1) thì có thể xem toàn văn bên dưới vì thư không quá dài…
Vào sáng Chủ nhật, ngày 2 tháng 10, một sự kiện đầy ý nghĩa đã diễn ra tại trung tâm thủ đô Việt Nam: Giải chạy Báo Hà Nội Mới lần thứ 47 vì hòa bình.
Gần 1.500 vận động viên chuyên nghiệp và nghiệp dư đã tham gia sự kiện này để truyền tải thông điệp hòa bình đến thế giới, kêu gọi nỗ lực chung để thúc đẩy hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển.
Sống sót qua bao cuộc chiến tranh xâm lược, người Việt Nam biết rõ tầm quan trọng của hòa bình. Cũng đáng quý như vậy là phấn đấu vì hòa bình của những người Ukraine, những người ngày nay đang nỗ lực hết sức có thể để đẩy lùi kẻ xâm lược và khôi phục cuộc sống hòa bình trên đất nước của họ.
Cán bộ, nhân viên Đại sứ quán Ukraine tự hào được tham gia Cuộc chạy vì Hòa bình cùng với các đại biểu quốc tế và Việt Nam. Chúng tôi cũng rất vui và biết ơn phóng viên khi xem những hình ảnh của chúng tôi trong bản tin của Báo Hà Nội Mới chiều ngày 2/10. Điều đó rất có ý nghĩa: Một lời kêu gọi hòa bình từ trái tim Hà Nội.
Hãy tưởng tượng sự ngạc nhiên của chúng tôi khi mở bài báo vào ngày 3 tháng 10 và thấy rằng những bức ảnh của những người Ukraine tham gia không còn ở đó nữa.
Trớ trêu thay, bài báo vẫn đưa ra những bức ảnh của những vận động viên từ đất nước mà ngày nay đang làm những việc hoàn toàn trái ngược với hòa bình: Ném tên lửa và bom vào các thành phố của Ukraine, giết chết trẻ em và người lớn tuổi, đàn ông và phụ nữ, bắt cóc, tra tấn, cưỡng hiếp, cưỡng bức, buộc hơn 10 triệu người phải rời bỏ nhà cửa của họ và chạy trốn chiến tranh.
Hãy xem những hình ảnh trong bài báo của Báo Hà Nội Mới, phiên bản ngày 2 tháng 10 và ngày 3 tháng 10, và hãy tìm sự khác biệt.
Năm 1999 Hà Nội được UNESCO vinh danh “Thành phố Vì hòa bình”. Vào năm 2022, tờ báo hàng đầu của thành phố Hà Nội có kiểm duyệt ảnh của chính mình về các vận động viên chạy vì hòa bình, những người đến từ một đất nước đang phải hứng chịu chiến tranh không? Báo Hà Nội Mới, tờ báo có thể giải thích chuyện gì đã xảy ra không?
***
Tất nhiên tờ Hà Nội Mới sẽ không giải thích tại sao lại “đục bỏ” hình ảnh những nhân viên ngoại giao đại diện Ukraine tại Việt Nam tham gia “Giải chạy lần thứ 47 Vì hòa bình” do chính tờ báo này tổ chức, rồi thay vào đó là hình ảnh của những người đại diện cho quốc gia… “ném tên lửa và bom vào các thành phố của Ukraine, giết chết trẻ em và người lớn tuổi, đàn ông và phụ nữ, bắt cóc, tra tấn, cưỡng hiếp, cưỡng bức, buộc hơn 10 triệu người phải rời bỏ nhà cửa của họ và chạy trốn chiến tranh”, song ai cũng có thể đoán được lý do…
Chỉ đạo và giám sát nội dung trên tờ Hà Nội Mới vốn là Ban Tuyên giáo (BTG) của Thành ủy Hà Nội nhưng trong những trường hợp cần thể hiện “chủ trương, đường lối đối ngoại của đảng” như “Giải chạy lần thứ 47 Vì hòa bình” do Hà Nội Mới tổ chức, chắc chắn Ban Tuyên giáo của Thành ủy Hà Nội không dám… mạo muội ra quyết định.
Ai đó, từ nơi nào đó hiểu rất rõ cung cách quản trị – điều hành ở Việt Nam đã phàn nàn với một hoặc một số cá nhân lãnh đạo hệ thống chính trị, hệ thống công quyền tại Việt Nam. Một hoặc một số cá nhân này đã yêu cầu BTG của Ban Chấp hành Trung ương (BCH TƯ) đảng CSVN… hành động… ngay lập tức!
Chính BTG của BCH TƯ đảng đã yêu cầu Thành ủy Hà Nội ra lệnh cho Ban Biên tập tờ Hà Nội Mới… “sửa sai”. Bởi việc loại bỏ hình ảnh những nhân viên ngoại giao – đại diện Ukraine tại Việt Nam đã tham gia “Giải chạy lần thứ 47 Vì hòa bình” do tờ Hà Nội Mới tổ chức chưa đủ để chứng tỏ… “thành tâm, thiện ý” nên tờ Hà Nội Mới mới thay những hình ảnh đó bằng hình ảnh của những người đại diện cho… Cộng hòa Liên bang Nga!
***
Chỉ trích tờ Hà Nội Mới có lẽ chỉ là mới… “thấy cây” chứ “chưa thấy rừng”. Cứ đối chiếu thái độ của thiên hạ về xung đột Nga – Ukraine với việc loại bỏ hình ảnh những nhân viên ngoại giao – đại diện Ukraine tại Việt Nam đã tham gia “Giải chạy lần thứ 47 Vì hòa bình” và thay những hình ảnh đó bằng hình ảnh của những người đại diện cho… Cộng hòa Liên bang Nga ắt sẽ mường tượng được lối chỉ đạo, cách hành xử đó là khôn hay dại và hậu quả là lớn hay nhỏ?
Liệu cộng đồng các viên chức ngoại giao, đại diện các quốc gia, tổ chức quốc tế ở Việt Nam có biết chuyện này không? Chắc chắn là biết! Không phải bây giờ mới biết mà đã biết từ lâu. Việc loại bỏ hình ảnh những nhân viên ngoại giao – đại diện Ukraine tại Việt Nam đã tham gia “Giải chạy lần thứ 47 Vì hòa bình” và thay những hình ảnh đó bằng hình ảnh của những người đại diện cho… Cộng hòa Liên bang Nga chỉ giúp chứng minh hệ thống chính trị, hệ thống công quyền tại Việt Nam rất… nhất quán (cản trở việc bày tỏ sự đồng cảm với Ukraine hay quyên góp giúp đỡ Ukraine,…) và cương quyết không để hệ thống truyền thông chính thức… “lạc” vào con đường mà đa số thiên hạ đang… đi!
Chuyện loại bỏ ảnh những cá nhân là nhân viên ngoại giao đại diện cho một quốc gia để thay bằng ảnh những cá nhân là nhân viên ngoại giao đại diện cho một quốc gia khác giúp minh họa thêm đường lối, chủ trương đối ngoại của một tập thể mà lãnh đạo tập thể đó – ông Nguyễn Phú Trọng, Tổng Bí thư đảng CSVN, từng quảng bá là “trường phái đối ngoại và ngoại giao rất đặc sắc và độc đáo của thời đại Hồ Chí Minh” – trường phái… “cây tre Việt Nam” – “gốc vững, thân chắc, cành uyển chuyển” luôn “biết nhu – biết cương, biết thời – biết thế, biết mình – biết người, biết tiến – biết thoái, tùy cơ ứng biến, lạt mềm buộc chặt, mềm nắn rắn buông” (2)…
“Trường phái đối ngoại và ngoại giao rất đặc sắc và độc đáo của thời đại Hồ Chí Minh” thường tỏ ra rất “rắn” với những quốc gia như Ukraine bất kể Cộng đồng châu Âu nhiều lần khẳng định dân chúng Ukraine đang hành xử như những người bảo vệ cho các giá trị của châu Âu song luôn rất… “mềm” với một số quốc gia như Cộng hòa Liên bang Nga, hoặc liên tục bỏ “cương” – chọn… “nhu”, bỏ “tiến” – chọn… “thoái” với Trung Quốc, thậm chí “buông” tới mức, hệ thống truyền thông chính thức phải… “uyển chuyển”, trong một thời gian dài, không cơ quan truyền thông chính thức nào dám “chỉ mặt, gọi tên” mỗi khi Trung Quốc làm càn mà chỉ nêu chung chung là… “lạ”!
Trường phái… “cây tre Việt Nam” – “gốc vững, thân chắc, cành uyển chuyển” có thể chuyển “lạ” từ tính từ thành danh từ thì trong cách hành xử liên quan đến đối ngoại đối với không chỉ một xứ như Ukraine, tờ Hà Nội Mới không phải là đối tượng đáng để bận tâm. Đối tượng cần phải bận tâm là “Hà Nội”… “mới”. Một “Hà Nội” chưa từng có trước khi có đảng lãnh đạo toàn diện và tuyệt đối, trong đối ngoại luôn… “biết nhu – biết cương, biết thời – biết thế, biết mình – biết người, biết tiến – biết thoái, tùy cơ ứng biến, lạt mềm buộc chặt, mềm nắn rắn buông”!
Chú thích