Lam Giang
Đại hội Đảng lần thứ 20 của Trung Quốc diễn ra vào ngày 16/10 tới đây sẽ chứng kiến việc ĐCSTQ tái bố trí các vị trí lãnh đạo, tập trung vào việc cưỡng chế quân sự ở eo biển Đài Loan và lòng trung thành. Một chuyên gia nhận định rằng, một thế hệ chỉ huy trẻ hơn được kỳ vọng sẽ thay thế các chỉ huy cấp cao đã “già cỗi” và có thể “về vườn” vào mùa thu này.
Trong cơ quan lập pháp lần thứ 20 sẽ được tổ chức tại Trung Quốc vào ngày 16/10 tới đây, Đảng cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) sẽ tái bố trí các vị trí lãnh đạo quân sự, tập trung vào việc cưỡng chế quân sự trong khu vực ở eo biển Đài Loan và lòng trung thành.
Nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình đã tăng cường quyền kiểm soát đối với Quân Giải phóng Nhân dân (PLA) thông qua cải cách quân đội và sử dụng các chiến dịch chống tham nhũng để bỏ tù và hành quyết những người ủng hộ phe đối lập. PLA là quân đội của ĐCSTQ chứ không phải quân đội Trung Quốc.
Trong những năm qua, ông Tập đã đích thân chỉ đạo việc bổ nhiệm các thành viên của Quân ủy Trung ương (Central Military Commission – CMC), cơ quan chỉ huy các lực lượng vũ trang của nước này.
Trong cuộc họp toàn quốc sắp tới, ông Tập dự kiến sẽ tiếp tục nhiệm kỳ thứ ba 5 năm với tư cách là nhà lãnh đạo của Đảng và CMC.
Một thế hệ chỉ huy CMC trẻ hơn, những người đã dày dặn kinh nghiệm trong Cuộc khủng hoảng eo biển Đài Loan vào giữa những năm 1990 được kỳ vọng sẽ thay thế các chỉ huy cấp cao đã “già cỗi”.
‘Chỉ huy quân sự lão làng’
Bốn thành viên của CMC, cơ quan ra quyết định hàng đầu của lực lượng vũ trang, đã đến tuổi nghỉ hưu chính thức là 68.
CMC có 7 thành viên. Chủ tịch CMC Tập Cận Bình năm nay 69 tuổi.
Cả hai Phó Chủ tịch, Thượng tướng Hứa Kỳ Lượng (Xu Qiliang) và Thượng tướng Trương Hựu Hiệp (Zhang Youxia) đều 72 tuổi. Thượng tướng Ngụy Phượng Hòa (Wei Fenghe), chỉ huy Lực lượng Tên lửa PLA 68 tuổi; và Thượng tướng Lý Tác Thành (Li Zuocheng), Tổng tham mưu trưởng 69 tuổi.
Điều đó khiến chỉ có hai thành viên có khả năng ở lại: Chủ nhiệm Bộ Công tác Chính trị Miêu Hoa (Miao Hua), 66 tuổi; và người giám sát kỷ luật quân đội Trương Thăng Dân (Zhang Shengmin) 64 tuổi.
Năm 2014, ông Tập thăng ông Miêu Hoa lên làm Đô đốc Hải quân Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLAN) và sau đó bổ nhiệm ông làm Chủ nhiệm Bộ Công tác Chính trị vào năm 2017.
Ông Miêu Hoa đã trải qua 36 năm trong Tập đoàn quân 31 đóng tại tỉnh Phúc Kiến, nơi ông Tập cũng có 17 năm sự nghiệp chính trị.
Chỉ huy từ Phúc Kiến
Một phương tiện truyền thông Trung Quốc ở nước ngoài do ĐCSTQ kiểm soát có tên là Sing Tao Daily cho biết vào tháng 9 rằng Tướng Miêu Hoa và Tướng Lâm Hướng Dương có khả năng trở thành phó chủ tịch mới của CMC.
Ông Lâm hiện là tư lệnh Chiến khu Đông bộ – lực lượng chính phụ trách eo biển Đài Loan, từ năm 2019 đến năm 2022. Theo báo cáo của Sing Tao, ông lớn lên ở Phúc Kiến và từng phục vụ trong Tập đoàn quân 31 khi ông Tập ở Phúc Kiến. Ông cũng từng là tư lệnh Chiến khu Trung bộ.
“Một cuộc tái cơ cấu lớn của CMC là điều không thể tránh khỏi”, ông Cheng-Mushroom, phó giáo sư của Đại học Quốc gia Quemoy, cho biết trên ấn bản tiếng Trung của The Epoch Times vào ngày 3/10.
Theo ông, trong nỗ lực phá vỡ chuỗi đảo đầu tiên, các chỉ huy từ Phúc Kiến và vùng duyên hải đông nam sẽ được đề bạt.
Ông Lý Chính Tu (Li Cheng-hsiu), một chuyên gia quân sự tại Quỹ Nghiên cứu Chính sách Quốc gia Đài Loan (National Policy Foundation), cũng đồng quan điểm.
“ĐCSTQ rất có thể sẽ khởi động các hoạt động vũ trang của mình đối với Đài Loan hoặc ở Biển Đông”, ông nói và cho biết thêm rằng, PLA cần các chỉ huy quen thuộc với các khu vực đó.
‘Lòng trung thành với ông Tập và chương trình nghị sự của ông’
Ông Chi Le-yi, một nhà phân tích quân sự cấp cao ở Đài Loan, không tin rằng ông Tập sẽ coi trọng ưu thế về phương diện địa lý.
“Tư lệnh Chiến khu Trung bộ Lâm Hướng Dương (Lin Xiangyang) cũng từng là Tư lệnh Chiến khu Bắc bộ”, ông Chi nói.
Ông không tin rằng ông Tập muốn có bất kỳ sự sắp xếp địa lý bất cân xứng nào trong CMC. Ông nói, “Đó là điều cấm kỵ đối với ông Tập. Ông Tập từng bỏ ra một nỗ lực không nhỏ mới có thể xóa sổ ông Quách Bá Hùng (Guo Boxiong), Phó Chủ tịch Quân ủy, một người nắm quyền và sức ảnh hưởng ở chiến khu Bắc Bộ”.
Ông Quách Bá Hùng, từng là chỉ huy của Quân khu Lan Châu, nay là Bộ Tư lệnh Chiến khu Tây Bộ, đã nghỉ hưu với tư cách Phó chủ tịch CMC vào năm 2013. Ông bị khai trừ khỏi Đảng vào năm 2015 và bị kết án tù chung thân vào năm 2016 trong chiến dịch chống tham nhũng của ông Tập.
Ông Joel Wuthnow, chuyên gia tại Trung tâm Nghiên cứu Quân đội Trung Quốc thuộc Đại học Quốc phòng Mỹ, đã đề cập trong cuốn “Gray Dragons: Assessing China’s Senior Military Leadership” (tạm dịch: Những con rồng xám: Đánh giá vai trò lãnh đạo quân sự cấp cao của Trung Quốc) (pdf), lập luận rằng “Các nhà lãnh đạo cấp cao của PLA được thu hút tương đối đồng đều từ 5 Tư lệnh chiến khu và 13 cánh quân. Mặc dù có nhiệm vụ then chốt ở Đài Loan, nhưng Bộ Tư lệnh Chiến khu Đông bộ không thể được mô tả như một ‘cái nôi của các vị tướng'”.
Ông kết luận rằng, tất cả các sĩ quan PLA “phải hội tụ đầy đủ sự nhạy bén về chính trị để chứng tỏ lòng trung thành với ông Tập Cận Bình cũng như với các chương trình nghị sự của ông ấy”.
Lam Giang