Tác giả Jeff Louderback
Theo Thống đốc Mike DeWine, cư dân của thị trấn East Palestine, Ohio, bị ảnh hưởng sau vụ trật bánh xe lửa chở hàng của công ty Đường sắt Norfolk Southern hôm 03/02 gây hỏa hoạn kéo dài và làm tràn các hóa chất độc hại ra ngoài môi trường sẽ không nhận được sự trợ giúp từ Cơ quan Quản lý Tình trạng Khẩn cấp Liên bang (FEMA) — ít nhất là cho đến thời điểm hiện tại.
Gần hai tuần sau khi một đoàn tàu của công ty Đường sắt Norfolk Southern trật bánh tại ngôi làng tọa lạc ngay phía tây đường biên giới giáp với tiểu bang Pennsylvania, thống đốc bang Ohio đã đề nghị liên bang giúp người dân giải quyết hậu quả.
Kể từ khi vụ tai nạn xảy ra, nhiều cư dân cho biết họ bị đau đầu, da nổi mẩn, đau họng, nôn mửa, và các chứng bệnh khác.
Ông Dan Tierney, phát ngôn viên của Thống đốc DeWine, cho biết hôm 16/02 rằng FEMA đã từ chối giúp đỡ vì East Palestine không đủ điều kiện nhận viện trợ thảm họa. Ông nói thêm rằng, FEMA cho biết vụ trật bánh xe lửa nói trên, vụ tràn hóa chất sau đó và việc đốt cháy có kiểm soát vốn đã đưa các hóa chất độc hại vào không khí không đủ điều kiện để được xem là một thảm họa tự nhiên, chẳng hạn như lốc xoáy hoặc bão.
“Chính phủ của ông DeWine đã liên lạc hàng ngày với FEMA để thảo luận về nhu cầu nhận trợ giúp từ liên bang. Tuy nhiên, FEMA liên tục nói với Thống đốc DeWine rằng Ohio không đủ điều kiện nhận trợ giúp vào thời điểm này,” một tuyên bố hôm 16/02 từ văn phòng của ông DeWine cho biết. “Thống đốc DeWine sẽ tiếp tục làm việc với FEMA để xác định xem họ có thể cung cấp loại hình viện trợ nào.”
Ông Jeremy Edwards, phát ngôn viên của FEMA, cho biết FEMA “liên lạc thường xuyên với trung tâm điều hành khẩn cấp ở East Palestine và với Cơ quan Quản lý Tình trạng Khẩn cấp của Ohio.”
“Chúng tôi đang phối hợp chặt chẽ với EPA, HHS, và CDC, những cơ quan đang giúp kiểm tra chất lượng nước và không khí, đồng thời tiến hành các đánh giá về sức khỏe cộng đồng.”
Theo văn phòng của thống đốc này, hôm 16/02, Tổng thống Joe Biden đã nói chuyện với ông DeWine và cam kết giúp đỡ việc dọn dẹp và giám sát.
Một tuyên bố từ Văn phòng ông DeWine cho biết, “Theo kết quả của cuộc trò chuyện này, thống đốc đã yêu cầu sự giúp đỡ của Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Hoa Kỳ, Nhóm Ứng phó Khẩn cấp và Y tế, và CDC nhằm cung cấp sự giúp đỡ tại chỗ ở East Palestine.”
Ông Tierney lưu ý rằng Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Hoa Kỳ sẽ trợ giúp chi phí chăm sóc sức khỏe cho cư dân East Palestine. CDC sẽ cung cấp trợ giúp tại chỗ.
Trước đó vào ngày 16/02, Thượng nghị sĩ Sherrod Brown (Dân Chủ-Ohio) đã khuyến khích ông DeWine tuyên bố vụ tai nạn hôm 03/02 là một thảm họa, một quyết định sẽ cho phép tiểu bang này nhận thêm các nguồn lực của liên bang.
Ông Brown nói: “Các nguồn lực bổ sung của liên bang có thể và nên đóng một vai trò quan trọng trong việc giúp những người dân Ohio của chúng ta vực dậy và bảo đảm rằng cộng đồng của họ là một nơi an toàn để sinh sống, làm việc, và nuôi nấng gia đình.”
Hôm 03/02, trong lúc một đoàn tàu chở hàng 150 toa của hãng Đường sắt Norfolk Southern đang đi qua East Palestine thì có 50 toa bị trật bánh, trong đó gồm 11 toa chứa hóa chất nguy hiểm.
Vụ tai nạn này được cho là do một trục của toa xe lửa gặp vấn đề cơ học.
Cảnh quay từ camera an ninh được đưa ra cho thấy đoàn tàu này có thể đã bốc cháy trong ít nhất 20 dặm sau đó cuối cùng đã trật khỏi đường rầy xe lửa tại thị trấn East Palestine.
Đoạn phim từ một camera an ninh đã được quay tại một nhà máy thiết bị ở Salem, Ohio, cách East Palestine khoảng 20 dặm. Đoạn phim đó cho thấy những thứ dường như là ngọn lửa và tia lửa bên dưới những toa tàu khi đoàn tàu đi qua nhà máy này.
Ủy ban An toàn Giao thông Quốc gia (NTSB) đang điều tra vụ trật bánh. Trong một cuộc họp hôm 04/02, cơ quan này dường như đã đề cập đến đoạn video nói trên tại một cuộc họp báo.
Ông Michael Graham, phát ngôn viên của NTSB, cho biết, “Chúng tôi cũng đang xem xét rất nhiều đoạn phim khác nhau đã được cung cấp cho các nhà điều tra để xác định xem liệu có một số dữ liệu về đoạn phim mà chúng tôi có từ các video và camera có thể cho chúng tôi biết điều gì đó nhiều hơn những gì có thể đã xảy ra khiến gây ra vụ việc này hay không.”
Norfolk Southern đang cung cấp “các tấm ngân phiếu” trị giá 1,000 USD vì đã gây ra sự bất tiện cho cư dân trong khu vực được chỉ định gần nơi xảy ra vụ trật bánh xe lửa nói trên.
Ông Michael O’Shea, chủ tịch kiêm chủ sở hữu của Tập đoàn Pháp lý Lipson O’Shea đồng thời đại diện cho các gia đình chịu ảnh hưởng của vụ trật bánh, đã cảnh báo mọi người về việc chấp nhận khoản tiền bồi thường nói trên.
“Chúng tôi muốn truyền thông tin này tới mọi người. Nếu quý vị đủ khả năng chi trả, thì quý vị đứng nhận — một lần nữa, nhấn mạnh nếu quý vị có khả năng chi trả — thì đừng nhận khoản tiền trả trước này,” ông O’Shea nói. “Còn nếu quý vị làm như vậy, hãy lưu ý rằng sau này những người đó có thể tranh luận rằng đây là khoản thanh toán đầy đủ.”
Trong khi Norfolk Southern tiếp tục đối mặt với sự giám sát, thì áp lực cũng đang gia tăng đối với chính phủ Tổng thống Biden và Quốc hội về việc ứng phó với thảm họa nói trên.
Trước đó trong tuần này, ông DeWine đã yêu cầu Quốc hội điều tra việc phân loại các đoàn tàu vận chuyển các vật liệu nguy hiểm. Các hướng dẫn của liên bang yêu cầu các tuyến đường sắt vận hành các chuyến tàu chở vật liệu dễ cháy có mức độ nguy hiểm cao phải cung cấp cho các tiểu bang thông tin bao gồm chi tiết về tuyến đường và vật liệu trên tàu.
Trong một cuộc họp báo tuần này, ông DeWine cho biết ông được thông báo rằng đoàn tàu nói trên không được xem là một “đoàn tàu chở vật liệu có mức độ nguy hiểm cao.” Vì lý do đó, tiểu bang Ohio đã không được thông báo rằng chuyến tàu Norfolk Southern đã đi qua East Palestine.
“Thành thật mà nói, nếu đây là sự thật thì điều này thật vô lý và chúng ta cần nghiên cứu điều này,” ông DeWine nói. “Quốc hội cần xem xét cách giải quyết những việc này. Chúng ta nên biết khi nào có đoàn tàu chở vật liệu nguy hiểm đang đi qua tiểu bang Ohio.”
Theo các hướng dẫn của liên bang, một đoàn tàu dễ cháy có nguy cơ cao là đoàn tàu vận chuyển từ 20 toa trở lên chứa chất lỏng dễ cháy Loại 3 trong một khối liên tục, hoặc 35 toa trở lên trong cả đoàn tàu.
Bộ trưởng Giao thông Vận tải Hoa Kỳ Pete Buttigieg cũng bị chỉ trích về phản ứng của ông đối với vụ tai nạn ở East Palestine.
Sau khi vụ trật bánh xảy ra được 10 ngày, ông Buttigieg mới bắt tay vào giải quyết thảm họa này. Ông đã viết trên Twitter hôm 14/02, “Chúng tôi bị hạn chế theo pháp luật thuộc một số lĩnh vực của quy định đường sắt (như quy định về hệ thống phanh trong một đạo luật được Quốc hội thông qua vào năm 2015 đã bị chính phủ cựu Tổng thống Trump bãi bỏ hồi năm 2018), nhưng chúng tôi đang sử dụng những quyền hạn mà chúng tôi có nhằm giữ an toàn cho người dân.”
Thượng nghị sĩ JD Vance (Cộng Hòa-Ohio), người nhậm chức hồi tháng Một, đã đến thăm East Palestine hôm 16/02 lần đầu tiên kể từ sau vụ tai nạn. Ông kêu gọi chính phủ Tổng thống Biden hành động và giúp đỡ những cư dân đang phải gánh chịu hậu quả của vụ tai nạn này.
“Tôi chưa nói chuyện với Tổng thống Biden. Thông điệp của tôi với ông ấy khá đơn giản. Một là, Bộ Giao thông Vận tải, Bộ Giao thông Vận tải của ông, có những việc mà họ có thể làm,” ông Vance nói. “Hãy ngừng đổ lỗi cho ông Donald Trump, một người đã không làm tổng thống trong ba năm nay, và hãy sử dụng những quyền hạn của chính phủ liên bang để làm những việc cần thiết nhằm giúp đỡ người dân trong cộng đồng này.”
“Mối quan tâm lớn nhất đối với người dân East Palestine là họ sẽ bị lãng quên sau một tuần nữa,” ông Vance nói. “Khi những camera biến mất và những chính trị gia không còn ở đó nữa, thì liệu còn có ai chú ý đến họ không?”
“Tôi nghĩ tổng thống có thể làm được nhiều điều. Chỉ cần đứng trong phòng họp báo của Tòa Bạch Ốc trong 30 giây và nói, ‘Người dân East Palestine ơi, tôi hiểu tình cảnh của quý vị. Chúng tôi sẽ không quên quý vị đâu.’ Tôi nghĩ đó là một tín hiệu quan trọng mà tổng thống [có thể] gửi đi.”
Hôm 16/02, người dân East Palestine đã tập trung tại một tòa thị chính tại trường trung học của thị trấn này. Norfolk Southern đã được mời tham dự nhưng từ chối cử đại diện đến với lý do lo ngại cho sự an toàn của họ. Các quan chức từ Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ và Cơ quan Bảo vệ Môi trường Ohio nằm trong số những người tham gia.
EPA cho biết họ tiếp tục theo dõi không khí trong và xung quanh East Palestine và rằng kể từ vụ tai nạn nói trên, họ vẫn chưa tìm thấy bất kỳ “mức độ đáng lo ngại” nào về hóa chất nguy hiểm.
Hôm 16/02, Quản trị viên EPA Hoa Kỳ là ông Michael Regan đã gặp gỡ các quan chức dân cử, các nhà lãnh đạo, và các cư dân về việc giám sát không khí của cơ quan này.
Ông Regan nói trong một cuộc họp báo, “Quý vị biết đấy, tôi muốn nói với người dân East Palestine rằng chúng tôi hiểu cảnh ngộ của quý vị, chúng tôi nghe thấy quý vị, và chúng tôi hiểu tại sao lại có sự lo lắng.”
Các quan chức chính phủ địa phương và người dân đã hy vọng rằng sẽ có người từ chính phủ Tổng thống Biden đến tham dự, nhưng cả Tòa Bạch Ốc và Nội các đều không cử người đại diện đến.
Một người đàn ông trong số các khán giả nói, “Ông Pete Buttigieg đâu rồi? Ông ấy ở đâu vậy?”
Thị trưởng East Palestine, ông Trent Conaway, người điều hành tòa thị chính này, đáp: “Tôi không biết. Tôi cũng thắc mắc giống anh thôi.”
Jeff Louderback là một phóng viên của The Epoch Times tại Ohio, chuyên đưa tin về Thượng viện Hoa Kỳ, Hạ viện Hoa Kỳ và các cuộc tranh cử chức thống đốc ở Ohio và các tiểu bang xung quanh.
Thanh Nhã biên dịch