Anh Tuấn
Một cuộc tấn công của Nga được cho là sẽ xảy ra ở Donbas, nhưng tất cả sẽ phụ thuộc vào việc Nga có khắc phục được những sai sót lớn trong công tác hậu cần và phối hợp hay không.
“Tôi độc ác và đáng sợ với những chiếc móng vuốt và răng,” Vladimir Putin được cho là đã cảnh báo David Cameron khi thủ tướng Anh khi đó thúc ép ông về sự việc đồng minh của Nga ở Syria, Bashar al-Assad, sử dụng vũ khí hóa học, và trao đổi về việc Nga đã sẵn sàng tiến xa đến mức nào.
Theo cố vấn chính sách đối ngoại hàng đầu của Cameron, John Casson – trích dẫn trong một bộ phim tài liệu của BBC – Putin tiếp tục giải thích rằng để thành công ở Syria, người ta sẽ phải sử dụng các phương pháp man rợ, như Mỹ đã làm trong nhà tù Abu Ghraib ở Iraq. “Tôi là một cựu nhân viên KGB,” ông ta giải thích.
Những nhận xét đó rõ ràng là có ý nửa đùa nửa thật, nhưng, giống như mọi khi với nhà lãnh đạo Nga, sự đe dọa là rõ ràng.
Và chắc chắn, Putin đã chứng minh rằng ông sẵn sàng sử dụng sự sợ hãi như một vũ khí trong nỗ lực chinh phục một Ukraine cứng đầu. Quân đội của ông đã nhắm mục tiêu vào thường dân và đã dùng đến tra tấn và hãm hiếp. Nhưng chiến thắng vẫn chưa đến với ông ta.
Trong vài tuần tới, ông ta có vẻ sẽ cố gắng đảo ngược những thất bại quân sự của mình bằng một cuộc tấn công vào cuối mùa đông: rất có thể bằng cách thậm chí còn đáng sợ hơn, và chiến đấu ác liệt, để cứu nước Nga — và chính ông ta — khỏi sự sỉ nhục lớn hơn nữa.
Tuy nhiên, liệu cựu sĩ quan KGB có thể thành công? Liệu Nga vẫn có thể giành chiến thắng trong cuộc chiến của Putin chống lại Ukraine trước sự phản kháng anh dũng và đoàn kết của người Ukraine?
Một loạt sai lầm
Ngay từ đầu, cuộc chiến đã được đánh dấu bằng những đánh giá sai lầm và những tính toán sai lầm. Putin và các tướng lĩnh của ông đã đánh giá thấp sự kháng cự của Ukraine, đánh giá quá cao khả năng của các lực lượng của họ và không lường trước được quy mô hỗ trợ kinh tế và quân sự mà Ukraine sẽ nhận được từ Hoa Kỳ và các quốc gia châu Âu.
Kyiv đã không thất thủ trong vài ngày như kế hoạch của Điện Kremlin – và quân đội của Putin đã bị đẩy lùi trong mùa hè và mùa thu, với việc vào tháng 11 Ukraine giành lại hơn một nửa lãnh thổ mà người Nga đã chiếm được trong vài tuần đầu tiên của cuộc xâm lược. Nga hiện bị buộc phải tham gia vào một cuộc chiến tranh kéo dài và tốn kém, một cuộc chiến đã gây ra sự bất đồng hiếm hoi trong giới chính trị-quân sự của đất nước và khiến cuộc đấu đá nội bộ ở Điện Kremlin lan rộng một cách công khai.
Chiến thắng duy nhất mà các lực lượng Nga đạt được trong nhiều tháng đó là vào tháng 1 khi quân Ukraine rút khỏi thị trấn khai thác muối Soledar ở vùng Donetsk, miền đông Ukraine. Và các dấu hiệu cho thấy người Nga đang trên đà giành một chiến thắng khác ở Bakhmut, cách Soledar chỉ 6 dặm về phía tây nam, nơi có khả năng sẽ sớm rơi vào tay họ.
Nhưng cả hai chiến thắng đẫm máu này đều không mang ý nghĩa gì hơn ngoài một thành công mang tính biểu tượng mặc dù cả hai bên có thể phải gánh chịu thương vong cao. Về mặt chiến thuật, không chiến thắng nào là quan trọng — và một số quan chức phương Tây nói rằng Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy có thể đã được khuyên nên rút quân sớm hơn khỏi Soledar và khỏi Bakhmut ngay bây giờ, giống như cách mà người Nga đã nhanh chóng rút lui khỏi vị trí ở Kherson vào tháng 11 khi không còn hi vọng.
Để đảo ngược tình thế, trong những tuần tới, Putin sẽ dựa vào lực lượng được bổ sung bởi những lính dự bị được huy động và lính nghĩa vụ, tiến hành một cuộc tấn công lớn. Các quan chức Ukraine dự đoán cuộc tấn công sẽ diễn ra trước mùa xuân. Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Oleksii Reznikov đã cảnh báo trong các cuộc họp báo trong vài ngày qua rằng Nga có thể có tới 500.000 binh sĩ triển khai tại các vùng bị chiếm đóng ở Ukraine và dọc biên giới hai nước để sẵn sàng cho một cuộc tấn công. Ông nói rằng cuộc tấn công này có thể chính thức bắt đầu vào khoảng ngày kỷ niệm đầu tiên của cuộc chiến 24 tháng Hai.
Các quan chức Ukraine khác cho rằng cuộc tấn công này sẽ diễn ra vào tháng 3 – nhưng ít nhất là trước khi Leopard 2 và các xe tăng chiến đấu chủ lực và xe chiến đấu bộ binh khác của phương Tây xuất hiện. Zelenskyy đã cảnh báo người dân Ukraine hôm thứ Bảy rằng đất nước đang bước vào “thời điểm mà kẻ chiếm đóng tung ngày càng nhiều lực lượng của mình để phá vỡ hệ thống phòng thủ của chúng tôi”.
Mọi con mắt đổ dồn về Donbas
Trọng tâm của người Nga có thể sẽ là khu vực Donbas ở phía Đông. Andriy Chernyak, một quan chức trong tình báo quân đội Ukraine, nói với Kyiv Post rằng Putin đã ra lệnh cho lực lượng vũ trang của mình chiếm toàn bộ Donetsk và Luhansk vào cuối tháng 3. Chernyak cho biết: “Chúng tôi quan sát thấy rằng các lực lượng chiếm đóng của Nga đang bổ sung các nhóm tấn công, đơn vị, vũ khí và thiết bị quân sự ở phía đông. “Theo tình báo quân sự của Ukraine, Putin đã ra lệnh chiếm giữ tất cả các lãnh thổ của vùng Donetsk và Luhansk.”
Các quan chức Ukraine khác và các nhà phân tích quân sự phương Tây nghi ngờ Nga có thể tung ra một số quân bài hòng đánh lạc hướng và gây nhầm lẫn. Họ để mắt đến các động thái đến từ Belarus có thể sẽ tái hiện đòn tấn công từ phía bắc vào Kyiv và phía tây thành phố này hướng Vinnytsia vào tháng 2 năm ngoái. Nhưng các quan chức quốc phòng Ukraine ước tính hiện chỉ có 12.000 binh sĩ Nga ở Belarus, bề ngoài là đang tổ chức các cuộc tập trận chung với quân đội Belarus, nhưng hầu như không đủ để thực hiện một cuộc chuyển hướng.
Michael Kofman, một chuyên gia người Mỹ về Lực lượng vũ trang Nga và là thành viên của Trung tâm An ninh Mỹ mới, một tổ chức tư vấn có trụ sở tại Washington, cho biết: “Việc lặp lại một cuộc tấn công vào Kyiv chẳng có ý nghĩa gì cả. “Một chiến dịch cắt đứt các tuyến tiếp tế ở phía tây, hoặc chiếm lấy nhà máy điện hạt nhân ở Rivne, có thể khả thi hơn, nhưng điều này sẽ đòi hỏi một lực lượng lớn hơn nhiều so với những gì Nga hiện đang triển khai ở Belarus”, ông nói trong một bài phân tích.
Nhưng vị trí chính xác nơi các lực lượng chính của Nga sẽ triển khai dọc theo chiến tuyến dài 600 km ở khu vực Donbas của Ukraine vẫn chưa rõ ràng. Các nhà phân tích quân sự phương Tây không mong đợi Nga sẽ tiến hành một cuộc tấn công dọc theo toàn bộ mặt trận ngoằn ngoèo – nhiều khả năng sẽ phát động một cuộc tấn công theo hai hoặc ba hướng, tập trung vào một số ngôi làng và thị trấn trọng điểm ở phía nam Donetsk, tại Kreminna và Lyman ở Luhansk, và ở phía nam Zaporizhzhia, nơi đã có báo cáo về việc tăng cường triển khai binh lính và thiết bị qua biên giới của Nga.
Tại khu vực Luhansk, các lực lượng Nga đã di dời cư dân gần các khu vực do Nga kiểm soát ở tiền tuyến. Và thống đốc của khu vực, Serhiy Haidai, tin rằng các vụ trục xuất nhằm mục đích loại bỏ các gián điệp Ukraine và những người dân địa phương đang chỉ điểm cho pháo binh Ukraine. Haidai nói với các phóng viên: “Có một sự chuyển giao (quân đội Nga) tích cực đến khu vực và họ chắc chắn đang chuẩn bị cho một điều gì đó ở mặt trận phía đông”.
Reznikov cho biết ông dự đoán cuộc tấn công của Nga sẽ đến đồng thời từ phía đông và phía nam – từ Zaporizhzhia ở phía Nam và tại Donetsk và Luhansk. Trong thời gian chuẩn bị cho các cuộc tấn công chính, các lực lượng Nga đã kiểm tra 5 điểm dọc theo mặt trận, theo Bộ Tổng tham mưu Ukraine trong một cuộc họp báo hôm thứ Ba. Họ cho biết quân đội Nga đã tập hợp lại tại các khu vực khác nhau trên chiến tuyến và tiến hành các cuộc tấn công gần Kupiansk ở khu vực Kharkiv và Lyman, và tấn công Bakhmut, Avdiivka và Novopavlivka ở phía đông Donetsk.
Chiến tranh vũ trang tổng hợp
Tuy nhiên, những bước đột phá có thể là xa vời với người Nga nếu họ không thể sửa chữa hai điểm yếu lớn đã đeo bám các hoạt động quân sự của họ cho đến nay – hậu cần kém và không phối hợp được bộ binh, thiết giáp, pháo binh và không quân để đạt được hiệu quả bổ sung lẫn nhau, còn được biết đến như chiến tranh vũ trang tổng hợp.
Hồi tháng 1, khi thông báo bổ nhiệm Tướng Valery Gerasimov – cựu tham mưu trưởng – làm chỉ huy chung của các lực lượng Nga tại Ukraine, Bộ Quốc phòng Nga đã nhấn mạnh “sự cần thiết phải tạo ra tương tác chặt chẽ hơn giữa các loại binh chủng và vũ khí”. nói cách khác để cải thiện chiến tranh vũ trang tổng hợp.
Kofman đánh giá rằng các vấn đề về hậu cần của Nga có thể đã được khắc phục phần lớn. “Đã có một cuộc tái tổ chức lớn trong vấn đề hậu cần và thích ứng của quân đội Nga. Tôi nghĩ rằng cuộc thảo luận về các vấn đề hậu cần của Nga nói chung có quá nhiều giai thoại và sự khôn ngoan nhận được,” ông nói.
Nếu không đạt được điều đó, Nga sẽ phụ thuộc rất nhiều vào việc Gerasimov xoay sở như thế nào để huấn luyện lực lượng bổ sung trong chiến tranh vũ trang tổng hợp, về điều này cũng có nhiều nghi ngờ rằng ông có đủ thời gian hay không. Kofman tin rằng các lực lượng Ukraine “được đào tạo tốt hơn trong việc đương đầu với cuộc tấn công của Nga và làm cạn kiệt tiềm năng tấn công của Nga, sau đó sẽ giành thế chủ động vào cuối mùa xuân này. Việc cạn kiệt đạn dược, nguồn nhân lực và trang thiết bị có thể khiến lực lượng của Nga nói chung trở nên yếu hơn”. Anh nghi ngờ về việc cuộc tấn công của Nga “sẽ gây áp đảo.”
Các blogger quân sự Nga ủng hộ chiến tranh đồng ý. Họ đang kêu gọi một cuộc huy động khác, nói rằng điều đó là cần thiết để tiềm lực cho các bước đột phá cần thiết để đảo ngược tình thế của Nga. Cựu sĩ quan tình báo Nga và chỉ huy bán quân sự Igor Girkin, người đóng vai trò quan trọng trong việc sáp nhập Crimea và sau đó là Donbas, đã lập luận rằng cần phải có những làn sóng triệu tập để vượt qua hàng phòng ngự của Ukraine bằng số lượng áp đảo.
Các nhà phân tích quân sự phương Tây cho rằng Ukraine và Nga hiện đang triển khai cùng một số lượng binh sĩ chiến đấu. Điều này có nghĩa là Tướng Gerasimov sẽ cần nhiều hơn nữa nếu ông ấy muốn đạt được tỷ lệ ba trên một mà các học thuyết quân sự đề xuất là cần thiết để một lực lượng tấn công thành công.
Nhưng một số người lo sợ rằng một khi tập trung lại Nga sẽ có đủ lực lượng để đạt được một số “lợi ích gây sốc” với phương Tây. Richard Kemp, cựu chỉ huy bộ binh của quân đội Anh, dự đoán “những thắng lợi đáng kể của Nga trong những tuần tới. Chúng ta cần phải thực tế về những điều tồi tệ có thể xảy ra – nếu không, một cú sốc có nguy cơ đánh bật quyết tâm của phương Tây,” ông viết. Người ta lo ngại rằng nếu người Nga có thể giành được những phần lãnh thổ đáng kể ở Donbas, thì nhiều khả năng áp lực từ một số đồng minh phương Tây sẽ tăng lên đối với các cuộc đàm phán.
Nhưng sự thiếu hụt nguồn nhân lực của Gerasimov đã khiến các nhà phân tích khác cho rằng nếu phương Tây kiên trì, sự thận trọng của chính Putin sẽ cản trở cơ hội chiến thắng của Nga trong cuộc chiến.
“Sự do dự trong việc đưa ra quyết định trong thời chiến của Putin thể hiện mong muốn của ông ta là tránh những quyết định rủi ro có thể đe dọa đến sự cai trị của ông ấy hoặc sự leo thang quốc tế — mặc dù thực tế là mục tiêu cao nhất và phi thực tế của ông ấy, chiếm đóng toàn bộ Ukraine, có thể đòi hỏi phải chấp nhận nhiều rủi ro hơn để có bất kỳ hy vọng thành công nào,” Viện Nghiên cứu Chiến tranh cho biết trong một phân tích trong tuần này.
Putin có thể tàn ác và đáng sợ, nhưng theo như ISW thấy, ông ta “vẫn miễn cưỡng ra lệnh thực hiện những thay đổi khó khăn đối với quân đội và xã hội Nga, những điều có thể là cần thiết để cứu vãn cuộc chiến của ông ta”.