Chuyến thăm của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tới Moscow đã được giới chức Mỹ quan sát đầy thận trọng. Với những diễn biến bế tắc trên chiến trường Ukraine, nhiều khả năng Nga đã nhờ Trung Quốc viện trợ vũ khí, quân sự, nhưng dường như Bắc Kinh chưa sẵn sàng mạo hiểm.
Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken hôm thứ Tư (22/3) nói rằng Trung Quốc đang quan sát “rất cẩn thận” cách thức Washington và thế giới phản ứng với cuộc chiến Ukraine.
“Đến thời điểm này, chúng tôi chưa thấy họ vượt qua lằn ranh”, ông Blinken trả lời câu hỏi về việc Trung Quốc có đang cung cấp “viện trợ sát thương” cho Nga hay không khi điều trần trước Uỷ ban Phân bổ ngân sách Thượng viện ngày 22/3.
Phiên điều trần được tiến hành ngay sau chuyến thăm Moscow của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.
Ngoại trưởng Mỹ Blinken nói rằng nếu Nga được phép tấn công nước láng giềng mà không bị trừng phạt, thì điều đó sẽ “mở hộp Pandora” cho những kẻ xâm lược tiềm tàng khác và dẫn đến “một thế giới xung đột”.
“Rắc rối tại Ukraine vượt xa ra ngoài nước này… tôi nghĩ nó có ảnh hưởng sâu rộng ở châu Á”, ông Blinken nói và nhấn mạnh thêm rằng Nhật Bản và Hàn Quốc đã đang là những quốc gia hỗ trợ lớn của Ukraine trong cuộc chiến chống lại Nga.
Vào cuối ngày 22/3 (giờ Mỹ), ông Blinken cũng tham gia điều trần tại Ủy ban Đối ngoại Thượng viện.
Ngoại trưởng Mỹ nói với các thượng nghị sĩ rằng: “Tôi nghĩ nếu Trung Quốc đang tìm hiểu điều này – và thực tế họ đang tìm hiểu nó rất cẩn thận, thì họ sẽ rút ra những bài học về cách thế giới đoàn kết cùng nhau hoặc không đoàn kết để phản kháng cuộc xâm lược này”.
Ông Blinken cũng nói về mối quan hệ “bạn hữu thân thiết” giữa Trung Quốc và Nga, cũng như giữa cá nhân hai lãnh đạo tối cao Nga – Trung. “Họ có một cuộc hôn nhân vụ lợi. Tôi không dám chắc có đúng vậy không. Nga là bên yếu thế hơn nhiều trong mối quan hệ này”, ông Blinken nhận định. Tổng thống Nga Vladimir Putin và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình bắt tay trong lễ ký kết sau cuộc hội đàm của hai nhà lãnh đạo tại Điện Kremlin ở Moscow, Nga, hôm 21/3/2023. (Ảnh: Vladimir Astapkovich/Sputnik/Getty Images)
Ông Blinken cũng nhấn mạnh rằng việc Trung Quốc hỗ trợ cả về chính trị và vật chất cho Nga là đi ngược lại với lợi ích của Mỹ.
Ông Blinken nói với các nghị sĩ rằng Bộ Ngoại giao và Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID) cần ngân sách mà Tổng thống Joe Biden đang đề xuất để ứng phó với những mối đe dọa do Nga và Trung Quốc đặt ra. Ngân sách mà Chính quyền Biden đang đề xuất cho năm tài khóa 2024 tăng 11% so với ngân sách năm ngoái.
Những bình luận của ông Blinken được đưa ra trong bối cảnh ông Tập Cận Bình vừa kết thúc chuyến thăm Nga 3 ngày, hội đàm với Tổng thống Vladimir Putin về củng cố quan hệ song phương, đặc biệt trong lĩnh vực kinh tế, cũng như cuộc chiến Ukraine và “các vấn đề hai bên cùng quan tâm”.
Ông Tập thúc đẩy đề xuất hòa bình của Trung Quốc về một lệnh ngừng bắn ở Ukraine, kêu gọi đối thoại. Song giới chức Mỹ hoài nghi lời kêu gọi của Trung Quốc, lo ngại Nga tranh thủ thời gian để tập hợp lực lượng trên chiến trường.
Hồi tháng 2 năm nay, Ngoại trưởng Mỹ bất ngờ cáo buộc Trung Quốc đang xem xét cung cấp vũ khí cho Nga sử dụng ở Ukraine. Washington cũng đã cảnh báo Bắc Kinh về những hậu quả có thể đối mặt nếu vượt “lằn ranh đỏ” này.
Trung Quốc nhiều lần phủ nhận cáo buộc chuyển vũ khí cho Nga, chỉ trích Washington đang bôi nhọ Bắc Kinh và cảnh báo động thái này không chỉ ảnh hưởng đến tiến trình giải quyết xung đột Ukraine mà còn tác động tiêu cực đến quan hệ Trung – Mỹ.
Viên Minh (Tổng hợp)