Tin độc quyền từ Reuters ngày 24/3 chỉ ra rằng, đại sứ Mỹ tại Trung Quốc R. Nicholas Burns đã liên tiếp gặp ít nhất 3 công dân Mỹ bị Trung Quốc giam giữ một cách sai trái.
Lãnh sự quán Hoa Kỳ tại Quảng Châu, Trung Quốc (Ảnh: Freer / Shutterstock)
Tin độc quyền từ Reuters ngày 24/3 chỉ ra rằng, khi vụ khinh khí cầu do thám Trung Quốc xâm phạm nước Mỹ đẩy quan hệ hai nước xuống mức thấp mới trong lịch sử, vào tháng trước, đại sứ Mỹ tại Trung Quốc R. Nicholas Burns đã liên tiếp gặp ít nhất 3 công dân Mỹ bị Trung Quốc giam giữ một cách sai trái, gồm nhà xuất khẩu phụ tùng máy bay người Mỹ gốc Hoa Lý Khải (Kai Li), doanh nhân người Thụy Điển ở Texas Mark Swidan và mục sư Cơ Đốc Phục Lâm người Mỹ gốc Hoa David Lin.
Nguồn tin nói trên do một quan chức cấp cao của Mỹ tiết lộ. Cuộc gặp đã diễn ra “trong vài tuần qua” và “lần đầu tiên có cơ hội được gặp trực tiếp”. Một phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao cũng xác nhận rằng ông Burns đã được hộ tống bởi các nhân viên lãnh sự.
Từ năm 2016 đến nay, ông Lý Khải bị bắt giam vì tội gián điệp. Trung Quốc cáo buộc ông cung cấp bí mật nhà nước cho FBI, và kết án ông 10 năm tù vào năm 2018.
Ông Mark Swidan bị bắt trong chuyến công tác tới Trung Quốc vào năm 2012. Ông bị buộc tội sản xuất và buôn lậu ma túy, và bị kết án tử hình vào năm 2019.
Ông David Lin bị giam giữ từ năm 2006. Trước khi bị bắt, ông đã giúp một “nhà thờ tại gia” Cơ đốc giáo xây dựng một nhà thờ không muốn bị chính quyền kiểm soát trong nhiều năm. Trung Quốc đã cáo buộc ông tội “gian lận hợp đồng” vào năm 2009, ông bị kết án tù chung thân. Cả ba người đều không nhận tội.
Reuters cho biết, việc Trung Quốc giam giữ công dân Hoa Kỳ thường bị lu mờ bởi các vấn đề cấp bách hơn trong quan hệ với Hoa Kỳ. Nhưng gia đình của những người bị giam giữ cho rằng không nên ràng buộc hai bên với nhau, đồng thời kêu gọi tách ra và tập trung vào các vấn đề nhân đạo.
Những vụ bắt cóc, kết án oan sai trả đũa như vậy không hiếm gặp dưới chế độ của Đảng cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ).
Năm 2019, Hoa Kỳ đã đưa Huawei vào danh sách đen thương mại. Bà Mạnh Vãn Châu, Giám đốc tài chính của Huawei, bị cáo buộc điều hành các doanh nghiệp tội phạm, đánh cắp bí mật thương mại và lừa đảo các tổ chức tài chính.
Washington tin rằng mối quan hệ thân thiết giữa Huawei với Chính phủ và quân đội Trung Quốc là một mối đe dọa an ninh quốc gia, và yêu cầu Canada dẫn độ bà Mạnh về Mỹ xét xử.
Chỉ 10 ngày sau khi Canada bắt giữ bà Mạnh Vãn Châu, ông Michael Spavor và ông Michael Kovrig, 2 công dân Canada, đã bị ĐCSTQ bắt cóc vào tháng 12/2018, và bị giam giữ hơn 1019 ngày trong nhà tù Trung Quốc.
Ngày 24/9/2021, Bộ Tư pháp Hoa Kỳ đạt được thỏa thuận gia hạn truy tố vụ bà Mạnh Vãn Châu, và thông báo cho Canada rút lại yêu cầu dẫn độ khi đó. Khi đó, Thẩm phán tỉnh British Columbia, Canada cũng thông báo trả tự do cho bà Mạnh Vãn Châu trước tòa.
Vài giờ sau, Thủ tướng Trudeau thông báo 2 người Canada bị ĐCSTQ giam giữ đã được thả và đang trên đường trở về nước.
Bình Minh