Hoa Kỳ đã mở cuộc điều tra thương mại về hoạt động sản xuất chất bán dẫn công nghệ cũ của Trung Quốc, với lý do lo ngại rằng nước này đang tìm cách thống trị thị trường trong nước và toàn cầu trong ngành công nghiệp bán dẫn quan trọng.
Trong thông cáo báo chí hôm thứ Hai (23/12), Đại diện Thương mại Hoa Kỳ Katherine Tai tuyên bố rằng Bắc Kinh đang áp dụng nhiều chiến lược chống cạnh tranh và phi thị trường, bao gồm việc đặt ra và theo đuổi các mục tiêu về thị phần, để đạt được mục tiêu nội địa hóa và tự cung tự cấp.
Bà Tai tuyên bố các chính sách và thực tiễn của Trung Quốc có nguy cơ gây ra ‘tác động bất lợi’ đối với Hoa Kỳ và các nền kinh tế khác, đồng thời nói thêm rằng các chính sách này làm suy yếu khả năng cạnh tranh của ngành công nghiệp và người lao động Hoa Kỳ, chuỗi cung ứng quan trọng của Hoa Kỳ và an ninh kinh tế của nước này.
Theo thông cáo báo chí, cuộc điều tra sẽ tập trung vào hoạt động sản xuất chất bán dẫn cơ bản của Trung Quốc, còn được gọi là chất bán dẫn công nghệ cũ hoặc chất bán dẫn “nút trưởng thành” (mature-node). Đây là những loại chất bán dẫn máy điện toán cũ hơn, tích hợp trong ô tô, máy rửa chén, thiết bị y tế, hàng không vũ trụ, mạng viễn thông, phát điện và vũ khí quân sự.
Cuộc điều tra ban đầu cũng sẽ đánh giá xem liệu tác động của các hành vi, chính sách và thông lệ của Trung Quốc đối với việc sản xuất chất nền silicon carbide (hoặc các tấm wafer khác được sử dụng làm đầu vào cho quá trình chế tạo chất bán dẫn) có góp phần vào “bất kỳ sự vô lý, phân biệt đối xử, gánh nặng hoặc hạn chế nào đối với thương mại Hoa Kỳ” hay không.
Cuộc điều tra diễn ra vào những tuần cuối cùng của chính quyền Biden, có nghĩa là nó sẽ rơi vào tay chính quyền Trump sắp tới khi ông Trump sẽ tiếp quản Nhà Trắng vào tháng Một. Cuộc điều tra sẽ được tiến hành theo Mục 301 của Đạo luật Thương mại năm 1974, cùng một điều luật về các hành vi thương mại không công bằng mà Tổng thống Donald Trump trong nhiệm kỳ thứ nhất đã viện dẫn để áp thuế lên tới 25% đối với khoảng 370 tỷ USD hàng nhập khẩu của Trung Quốc vào năm 2018 và 2019, gây ra cuộc chiến thương mại kéo dài gần ba năm với Bắc Kinh.
Bộ trưởng Thương mại Hoa Kỳ Gina Raimondo cho biết nghiên cứu gần đây từ bộ của bà cho thấy hai phần ba sản phẩm của Hoa Kỳ phụ thuộc vào các thành phần chứa chất bán dẫn công nghệ cũ của Trung Quốc. Bà cũng lưu ý rằng một nửa các công ty Hoa Kỳ, bao gồm một số công ty trong ngành công nghiệp quốc phòng, không biết về nguồn gốc của chất bán dẫn mà họ sử dụng.
Trong khi mô tả những phát hiện này là “khá đáng báo động”, bà Raimondo cho biết kế hoạch xây dựng hơn 60% công suất chất bán dẫn công nghệ cũ mới của thế giới trong thập kỷ tới của Trung Quốc đang làm nản lòng đầu tư ở nơi khác và tạo ra sự cạnh tranh không lành mạnh.
Trong những năm gần đây, cả Trung Quốc và Hoa Kỳ đều đang tranh giành quyền thống trị trong các lĩnh vực công nghệ quan trọng, bao gồm cả chất bán dẫn. Washington đã nhiều lần thắt chặt kiểm soát xuất khẩu để ngăn các công ty Trung Quốc mua một số linh kiện của Mỹ, với lý do rủi ro đối với an ninh quốc gia. Vào tháng Năm, chính quyền Biden cho biết sẽ tăng thuế đối với các chất bán dẫn công nghệ cũ từ Trung Quốc, bắt đầu từ năm sau.
Bắc Kinh đã nhiều lần chỉ trích lệnh hạn chế xuất khẩu của Washington, cho rằng những lệnh hạn chế này đi ngược lại các quy tắc thị trường được công nhận trên toàn cầu.
Hân Nhi