Phát biểu tại Hội nghị thượng đỉnh trực tuyến ASEAN hôm 9/9, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị cáo buộc Mỹ mới chính là “động lực lớn nhất” làm gia tăng quân sự hóa ở Biển Đông. Tuyên bố này được cho là nhằm đáp trả các biện pháp trừng phạt gần đây của Washington đối với vai trò của Bắc Kinh ở vùng biển tranh chấp.
Ông Vương Nghị đã đưa ra những lời phát biểu này ngay trong ngày ngày đầu tiên của Hội nghị thượng đỉnh Đông Á, nơi người đồng cấp Mỹ Mike Pompeo cũng có mặt. Trước sự tham gia của Ngoại trưởng Mỹ, Ngoại trưởng Trung Quốc đã chỉ trích Mỹ phô trương lực lượng ở Biển Đông và làm leo thang nguy cơ xung đột khu vực vì lợi ích chính trị, theo một bản ghi do Bộ Ngoại giao Trung Quốc công bố.
“Hòa bình và ổn định là lợi ích chiến lược lớn nhất của Trung Quốc ở Biển Đông,” ông Vương nói.
Hội nghị thượng đỉnh lần này đánh dấu lần gặp công khai đầu tiên giữa hai quan chức ngoại giao kể từ khi Washington vào cuối tháng 8 đưa các công ty con của Công ty Xây dựng Truyền thông Trung Quốc (CCCC) vào danh sách đen với lý do liên quan tới xây dựng các đảo ở Biển Đông. CCCC cũng tham gia rất nhiều vào các dự án Sáng kiến Vành đai và Con đường của Trung Quốc.
Phát biểu trước các Ngoại trưởng của khu vực, ông Vương khẳng định rằng các hoạt động xây dựng đảo của Trung Quốc trong những năm qua nhằm cải thiện điều kiện sống và cung cấp hàng hóa công cộng cho Biển Đông, cũng như nhằm mục đích tự vệ.
Ông Pompeo đã nhiều lần chỉ trích Bắc Kinh vì “gây mất ổn định khu vực” và “chà đạp lên quyền chủ quyền của các nước láng giềng”. Chính quyền Mỹ cũng cáo buộc chủ nghĩa cơ hội của Trung Quốc trong việc tổ chức các cuộc tập trận quân sự, thử nghiệm vũ khí quốc phòng mới tại những địa điểm tranh chấp trong khi các nước khác đang vật lộn chống lại đại dịch COVID-19.
Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ cho biết họ dự định chia sẻ thông tin chi tiết về nỗ lực của Mỹ trong việc hỗ trợ khu vực tự do và cởi mở tại hội nghị thượng đỉnh và khởi động quan hệ đối tác với các nước trong khu vực sông Mekong.
Trước đó một ngày, ông Vương tuyên bố khởi động “Sáng kiến An ninh Dữ liệu Toàn cầu” của Trung Quốc nhằm thiết lập các tiêu chuẩn quốc tế về bảo mật dữ liệu một cách “toàn diện, khách quan và dựa trên bằng chứng”.
Thông qua Sáng kiến này, Trung Quốc muốn kêu gọi các nước phản ứng với những hoạt động “giám sát hàng loạt chống lại các quốc gia khác,” đồng thời kêu gọi các công ty công nghệ không cài đặt “cửa hậu” trong các sản phẩm và dịch vụ “nhằm thu thập dữ liệu, kiểm soát hoặc thao túng hệ thống và thiết bị của người dùng một cách bất hợp pháp”.
Theo các nhà quan sát, đây là động thái nhắm vào Washington khi được đưa ra đúng thời điểm Mỹ bắt đầu triển khai chương trình “Mạng sạch” nhằm loại bỏ những ứng dụng được đánh giá là “không tin cậy” có xuất xứ từ Trung Quốc.
Ông Vương đã cáo buộc Mỹ “tiến hành những cuộc săn đuổi toàn cầu đối với những công ty hàng đầu của nước khác với cái cớ là an ninh. Đây là hành vi bắt nạt trắng trợn, cần bị phản đối và bác bỏ”.
Thanh Thuỷ (t/h)