Hương Thảo
Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) có một “tập quán” là biên soạn “báo cáo nội bộ” (trong tiếng Trung gọi là “nội thám”) dành cho các quan chức cấp cao nhất. Tuỳ theo mức độ bảo mật, những tài liệu này có nội dung khác nhau và được cung cấp cho các cấp lãnh đạo khác nhau, từ cấp trung ương cho đến địa phương.
“Tập quán” này có thể bắt nguồn từ năm 1948, khi ĐCSTQ chuẩn bị lên nắm quyền ở Trung Quốc đại lục. Những tài liệu này là tin tức bí mật được thông báo cho các quan chức về những sự kiện lớn và mới nhất cả trong và ngoài nước, nhưng không cho phép công dân bình thường được xem do các quy tắc kiểm duyệt nghiêm ngặt của Bắc Kinh.
Truyền thông nhà nước Tân Hoa Xã là nguồn cung cấp duy nhất các báo cáo nội bộ, trong đó cung cấp một phần thông tin về cách thế giới nhìn nhận về ĐCSTQ. Trang The Epoch Times gần đây đã tiếp cận được một số tài liệu như vậy, cho thấy phần lớn các báo cáo khắc hoạ Bắc Kinh theo hướng tích cực, trong khi những tin tức tiêu cực cố tình bị phớt lờ.
Về các chế tài toàn cầu
Báo cáo nội bộ có liệt kê các biện pháp chế tài toàn cầu mới nhất, được phân loại theo các quốc gia, công ty và cá nhân bị nhắm mục tiêu. Trong số thứ 12 (từ ngày 6-13/5/2020), báo cáo đã đề cập rằng châu Âu và Vương quốc Anh đã áp đặt các biện pháp trừng phạt chống lại sáu đối tượng vi phạm nhân quyền ở Nicaragua. Tuy nhiên, tài liệu không đề cập đến việc Tổng thống Mỹ Donald Trump gia hạn lệnh hành pháp được ban hành năm ngoái, trong đó cấm các công ty Mỹ hợp tác hoặc mua các thiết bị viễn thông từ các công ty bị coi là mối đe dọa đối với an ninh quốc gia. Lệnh này được cho là nhắm vào gã khổng lồ viễn thông Trung Quốc Huawei – công ty đã bị cấm triển khai mạng 5G ở Hoa Kỳ vì lý do an ninh.
Phản hồi tiêu cực về đại dịch cũng bị lọc ra
Một báo cáo nội bộ khác đã tóm tắt dư luận nước ngoài về đại dịch virus Vũ Hán (hay COVID-19) trên các phương tiện truyền thông nước ngoài. Trong báo cáo này, mức độ nghiêm trọng của đại dịch ở ngoài Trung Quốc đã được nhấn mạnh nhưng lại phớt lờ sự chỉ trích ngày càng tăng từ cộng đồng quốc tế đối với sự che đậy của chính quyền Trung Quốc trong đại dịch.
Báo cáo không đề cập đến việc Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) xác nhận rằng họ đang điều tra “tội phạm mạng có dính líu đến Trung Quốc” và giám sát động thái cố gắng trộm cắp tài sản trí tuệ và dữ liệu sức khỏe cộng đồng liên quan đến sản xuất vắc-xin, phương pháp điều trị và xét nghiệm từ các mạng lưới và nhân viên liên quan đến nghiên cứu về COVID-19.
Một chi tiết bị bỏ sót đáng chú ý khác là trong cuộc phỏng vấn của BBC với ông Chris Patten, thống đốc cuối cùng của Anh tại Hồng Kông, có tiêu đề “Có phải Trung Quốc đang sử dụng virus corona để ‘quấy rối’ thế giới?”. Phát biểu của ông đã thu hút sự chú ý rộng rãi trên các phương tiện truyền thông quốc tế.
Đúng như dự đoán, các tài liệu nội bộ đã đưa tin tích cực về việc giới chức trong nước xử lý đại dịch, đề cập đến việc mở cửa trở lại trường học và các biện pháp để kích thích thị trường tiêu dùng trong nước.
Về các vấn đề kinh tế
Các báo cáo nội bộ cũng đề cập đến các đánh giá vốn “nói tốt” về kinh tế Trung Quốc. Các tài liệu trích dẫn tuyên bố trên các phương tiện truyền thông nước ngoài nói rằng Ấn Độ không thể thay thế Trung Quốc trong vai trò “công xưởng của thế giới”; hay hậu COVID- 19, Trung Quốc có khả năng dẫn đầu thế giới mở cửa trở lại, và vẫn là điểm đến phổ biến cho đầu tư của các công ty Mỹ.
Một báo cáo của Financial Times vào ngày 18/5 cho biết gần 500 công ty niêm yết ở Trung Quốc bị lỗ đầu tư trong quý 1 năm 2020. Các nhà phân tích cho biết nhiều công ty đã dành quá nhiều nỗ lực cho việc đầu cơ cổ phiếu trong khi phớt lờ hoạt động kinh doanh chính của họ. Các báo cáo nội bộ cũng đề cập đến một bài báo cho biết thị trường vốn của Trung Quốc có khả năng đối mặt với đầu ra tồi tệ nhất trong 4 năm. Ngoài ra, một báo cáo do các nhà chiến lược ngoại hối của Goldman Sachs cho biết căng thẳng với Mỹ có thể thúc đẩy quá trình chu chuyển vốn.
Ý kiến công khai trực tuyến về ‘Lưỡng Hội’
“Lưỡng Hội”, cuộc họp thường niên của Quốc hội Trung Quốc và cơ quan tư vấn ban hành chính sách và chương trình nghị sự, được tổ chức vào tháng 5. Trong thời gian này, các báo cáo nội bộ đã chỉ ra rằng Bắc Kinh đang theo dõi dư luận trong nước bằng cách phân tích các bài đăng trên mạng xã hội trực tuyến.
Theo biểu đồ, vào lúc 6 giờ chiều ngày 25/5, mức độ chú ý trên Lưỡng Hội đạt 40.000 điểm. Một phân tích khác cho thấy sự chú ý về chủ đề này đạt 72% trên nền tảng mạng xã hội Weibo và 20 điểm trên ứng dụng nhắn tin WeChat.
Nhà bình luận chính trị Li Linyi nhận định những cái gọi là “báo cáo nội bộ” này trên thực tế là không hoàn chỉnh, và đã kiểm duyệt những tin tức tiêu cực. Để vớt vát thể diện của ĐCSTQ và làm hài lòng các quan chức, các báo cáo tiêu cực không được khuyến khích trong nội bộ đảng, ông Li cho biết.