Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã phát biểu trước Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc hôm 3/4 rằng “trách nhiệm giải trình là điều không thể tránh khỏi” đối với Nga. Ông Zelensky cáo buộc quân đội Nga đã phạm “tội ác chiến tranh khủng khiếp nhất” kể từ Thế chiến thứ hai.
Tổng thống Zelensky đã chiếu một đoạn video ngắn trong đó có hình ảnh các thi thể, bao gồm cả trẻ em, bị thiêu rụi, biến dạng và đẫm máu, ở Irpin, Dymerka, Mariupol và Bucha, nơi Ukraine cáo buộc quân đội Nga giết hàng trăm thường dân.
Sau đó, Đại sứ Liên Hợp Quốc Vassily Nebenzia của Nga phản hồi với Hội đồng Bảo an rằng quân đội Nga không nhắm vào dân thường, khẳng định cáo buộc trên là dối trá. Ông nói rằng khi Bucha nằm dưới sự kiểm soát của Nga, “không một dân thường nào phải chịu bất kỳ hình thức bạo lực nào.”
Ông Zelensky đã đặt câu hỏi về giá trị của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc gồm 15 thành viên, vốn đã không thể thực hiện bất kỳ hành động nào đối với cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine, vì Nga là một cường quốc có quyền phủ quyết, cùng với các thành viên thường trực của Hội đồng là Hoa Kỳ, Pháp, Anh và Trung Quốc.
“Chúng tôi đang đối phó với một quốc gia biến quyền phủ quyết của mình tại Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc thành quyền (gây) chết chóc”. Ông Zelensky phát biểu trong một video được phát trực tiếp từ thủ đô Kyiv của Ukraine, thúc giục cải tổ Hội đồng Bảo an của thế giới: “Nga muốn biến Ukraine thành những nô lệ câm nín.”
Phía Nga khẳng định họ đang thực hiện một “hoạt động quân sự đặc biệt” nhằm phá hủy cơ sở hạ tầng quân sự của Ukraine và “phi hạt nhân hóa” nước này, đồng thời phủ nhận việc tấn công dân thường.
Đối tác của Nga là Trung Quốc, vốn bỏ phiếu trắng trong hầu hết các đợt biểu quyết của Liên Hợp Quốc kể từ khi chiến tranh bắt đầu, lần này cho biết đã “vô cùng lo lắng” trước những hình ảnh về cái chết của dân thường ở Bucha, Đại sứ Liên Hợp Quốc Trương Quân kêu gọi xác minh những gì đã xảy ra.
Ấn Độ, quốc gia phụ thuộc nhiều vào Nga về khí tài quân sự và cũng từng từ chối bày tỏ quan điểm về cuộc chiến trước Liên Hợp Quốc, đã lên án các vụ giết người ở Bucha và kêu gọi một cuộc điều tra độc lập.
Đại sứ Nebenzia của Nga giải thích: “Chúng tôi không bắn vào các mục tiêu dân sự để cứu càng nhiều dân thường càng tốt. Đây chính là lý do tại sao chúng tôi không tiến nhanh như nhiều người vẫn nghĩ.”
Đã đến lúc phải “thể hiện sức mạnh”’
Đại sứ Hoa Kỳ tại Liên Hợp Quốc Linda Thomas-Greenfield, kêu gọi các cường quốc có trách nhiệm trên thế giới và các nhà lãnh đạo toàn cầu cần phải “thể hiện sức mạnh – đứng lên trước sự uy hiếp vô cớ và nguy hiểm của Nga đối với Ukraine và thế giới.”
Bà Thomas-Greenfield phát biểu: “Không ai có thể là lá chắn cho sự xâm lược của Nga”. Washington đang thúc đẩy việc đình chỉ Nga tham gia Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc có trụ sở tại Geneva.
Các nhà ngoại giao cho biết Đại hội đồng Liên Hợp Quốc gồm 193 thành viên ở New York có thể sẽ bỏ phiếu về quyết định đình chỉ hoạt động của Nga vào ngày 7/4; việc này cần sự thông qua của 2/3 số thành viên.
Đại sứ Nga Nebenzia trả lời: “Tôi hy vọng rằng các đồng nghiệp của chúng tôi tại Liên Hợp Quốc sẽ không cho phép mình bị Washington thao túng và chơi xấu.”
Theo số liệu từ Liên Hợp Quốc, khoảng 11 triệu người Ukraine – chiếm hơn 1/4 dân số – đã rời bỏ nhà cửa của họ. Hơn 4 triệu người trong số đó đã rời khỏi Ukraine.
Giám đốc viện trợ Liên Hợp Quốc Martin Griffiths cho hay ít nhất 1.430 dân thường đã thiệt mạng, trong đó có hơn 121 trẻ em. “Chúng tôi biết sự ước lượng này có khả năng là không đầy đủ”, ông nói thêm.
Ông Griffiths, người đang kêu gọi một thỏa thuận ngừng bắn nhân đạo ở Ukraine, chia sẻ: “Chúng tôi còn một con đường dài phía trước”, sau cuộc gặp “thẳng thắn” với Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov tại Moscow hôm 4/4. Ông Griffiths hy vọng sẽ đến Ukraine vào ngày 6/4 để gặp các quan chức Ukraine.
Người đứng đầu các vấn đề chính trị của Liên Hợp Quốc Rosemary DiCarlo cho biết các nhà giám sát nhân quyền của tổ chức này đang tìm cách xác minh các cáo buộc về bạo lực tình dục của lực lượng Nga.
Cô nói: “Chúng (các cáo buộc) bao gồm cưỡng hiếp tập thể và cưỡng hiếp trước mặt trẻ em. Cũng có những cáo buộc về bạo lực tình dục của lực lượng Ukraine và dân quân tự vệ.”
Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres cảnh báo Hội đồng Bảo an rằng cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine là một trong những thách thức lớn nhất từ trước đến nay đối với trật tự quốc tế “vì bản chất, cường độ và hậu quả của nó.”
Vy An (Theo Reuters)