Vào hôm 15 tháng 8 vừa qua, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã ký lệnh trao tặng danh hiệu và huân chương “Bà mẹ Anh hùng” cho những phụ nữ có 10 con trở lên. Theo lệnh này, những người đạt danh hiệu “Bà mẹ anh hùng” cũng sẽ nhận được tiền thưởng 1 triệu rúp (khoảng 23,800 Úc kim). Số tiền này hơn lương trung bình một năm của một người công nhân bình thường ở Nga hiện nay.
Đoàn Chủ tịch Xô viết tối cao Liên Xô ra sắc lệnh ngày 8/7/1944 truy tặng huân chương “Bà mẹ anh hùng”. Sau khi Liên Xô tan rã, danh hiệu “Bà mẹ anh hùng” bị bãi bỏ ở Nga. Theo bản tin của CCTV, ngày 28/1 theo giờ địa phương, theo số liệu do Cục Thống kê Liên bang Nga công bố, tính đến ngày 1/1/2022, dân số Nga vào khoảng 145.47 triệu người. So với ngày 1/1/2021, dân số Nga tự nhiên đã giảm khoảng 1.04 triệu người. Năm 2021, số người chết của cả nước đạt 2.445 triệu người, tỷ lệ chết tăng 15.1% so với năm trước; số người sinh là 1.4 triệu người và tỷ lệ sinh giảm 2.3%.
Ngày 5/8, một số chuyên gia về dân số Nga cho rằng, Nga cần thực hiện các biện pháp ngăn chặn “thảm họa dân số”.
Natalia Zubarevich, giáo sư tại Khoa Địa lý của Đại học Tổng hợp Matxcơva, hôm 5/8 cho biết Nga hiện đang thiếu hụt lao động thanh niên (theo định nghĩa của Cục Thống kê Nga, dân số trong độ tuổi từ 20 đến 40 là lực lượng lao động thanh niên).
Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng thiếu lao động thanh niên là do lực lượng lao động thanh niên hiện nay về cơ bản là thế hệ thứ ba của thế hệ có dân số giảm mạnh trong Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại. Nhiều người trong số họ sinh ra vào khoảng thời gian Liên bang Xô viết tan rã những năm 1990. Theo Robert Nigmaturin, một viện sĩ của Viện Hàn lâm Khoa học Nga, tỷ lệ sinh ở Nga đã giảm 28% so với năm 2015. Điều này trước hết liên quan đến sự suy giảm mức sống và thời kỳ sinh đẻ thấp của những năm 1990. Ngoài ra, tỷ lệ tử vong do đại dịch mới gây ra trong giai đoạn 2020-2021 đã tác động mạnh hơn đến hiện trạng nhân khẩu học của Nga.
Làm thế nào để tránh xảy ra “thảm họa dân số”, bà Nigmaturin đề nghị chính phủ tăng cường đầu tư vào lĩnh vực chăm sóc sức khỏe. Trong 5 năm tới, Nga cần tăng mức đầu tư 400 tỷ rúp mỗi năm. Thứ hai, Nga nên tiếp tục tăng trợ cấp cho các gia đình có nhiều con và phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ. Tăng “quỹ của mẹ” lên 2 lần. Theo quan điểm của chuyên gia, nếu nước này có thể đảm bảo đầu tư tài chính phù hợp và giữ lạm phát trong phạm vi hợp lý thì 5 năm tới Nga có khả năng khôi phục các chỉ số dân số về mức của Liên Xô hoặc các nước Đông Âu trong vòng 5 năm tới. Nga hiện đang mất thêm 400,000 người mỗi năm so với mức trung bình của Tây Âu.
Tổng thống Nga Vladimir Putin đã từng tuyên bố: “Từ quan điểm nhân đạo và địa chính trị, dân số 146 triệu người là hoàn toàn không đủ đối với một quốc gia lớn như Nga. Trước hết, điều đó có nghĩa là thiếu lao động”.