Phía Ukraine lo ngại rằng quân đội nước này có thể mất quyền truy cập vào dịch vụ Internet Starlink quan trọng mà hãng SpaceX (của tỷ phú Elon Musk) cung cấp. Hồi tuần qua, 1.300 vệ tinh Internet mà quân đội Ukraine sử dụng đã ngừng hoạt động. Được biết, hôm 28/10 vừa qua, Phó chủ tịch Hội đồng An ninh Liên bang Nga Dmitry Medvedev đã kêu gọi ông Musk chấm dứt cung cấp dịch vụ Starlink cho Ukraine.
Cụ thể, các đĩa vệ tinh nhỏ, dễ sử dụng, do hãng tên lửa tư nhân SpaceX sản xuất, thường được coi là nguồn thông tin liên lạc quan trọng của quân đội Ukraine, giúp họ chiến đấu và luôn được kết nối ngay cả khi mạng điện thoại di động và Internet đã bị phá hủy trong cuộc xung đột với Nga.
Tuy nhiên, những lo ngại về việc phụ thuộc vào mạng của SpaceX đã tăng lên gần đây, sau khi có thông tin SpaceX không thể trang trải phí dịch vụ cho Ukraine nữa và dịch vụ Internet đã bị gián đoạn gần tiền tuyến.
Hồi tháng 9 vừa qua, SpaceX đã gửi một lá thư cho Lầu Năm Góc, tuyên bố rằng họ đã chi gần 100 triệu USD phí sử dụng Starlink cho Ukraine và họ không thể tiếp tục làm như vậy nữa. Bức thư yêu cầu Bộ Quốc phòng hỗ trợ thêm chi phí cho quân đội Ukraine, mà khoản này là hàng chục triệu USD mỗi tháng.
Sự cố Internet ngừng hoạt động gần đây bắt đầu vào ngày 24/10 và là một vấn đề lớn đối với quân đội Ukraine. Một nguồn tin cho biết, các trạm Internet đã bị ngắt kết nối do thiếu kinh phí.
Sự cố gián đoạn này đã ảnh hưởng đến 1.300 trạm Internet mà Ukraine đã mua từ một công ty của Anh vào tháng 3 và được sử dụng cho các hoạt động liên quan đến chiến đấu.
SpaceX đang tính phí cho quân đội Ukraine là 2.500 USD/tháng để duy trì kết nối cho mỗi trạm trong số 1.300 trạm, tức là tổng chi phí lên gần 20 triệu USD vào tháng 9. Rốt cuộc, phía Ukraine không còn đủ khả năng thanh toán nữa.
Trước khi các trạm Internet bị ngắt kết nối hoàn toàn, hồi đầu tháng 10, Bộ Quốc phòng Ukraine đã đề nghị các đối tác Anh nhận trả hóa đơn hàng tháng 3,25 triệu USD. Một quan chức Anh cho biết họ đã nhất trí rằng sẽ ưu tiên dịch vụ Internet cho quân đội Ukraine.
Một quan chức cấp cao của Ukraine đã xác nhận về tình trạng vệ tinh Starlink ngừng hoạt động và nhấn mạnh các trạm Internet Starlink là rất quan trọng trong cuộc xung đột với Nga.
Trong bức thư hồi tháng 9 của SpaceX gửi Lầu Năm Góc, có gần 20.000 trạm Starlink ở Ukraine. Vào thời điểm đó, phần lớn đã được mua toàn bộ hoặc một phần bằng nguồn tài trợ bên ngoài, như từ chính phủ Mỹ, Ba Lan và Anh. Bức thư cho hay rằng những nguồn tài trợ này cũng đã trả khoảng 30% hóa đơn kết nối hàng tháng. Không rõ chính xác có bao nhiêu trạm Internet Starlink mà quân đội Ukraine đang sử dụng, nhưng con số 1.300 nêu trên chiếm một phần đáng kể.
Phan Anh
Hệ thống vệ tinh Starlink bị gián đoạn khiến quân đội Ukraina gặp khó khăn
Đài CNN của Mỹ ngày 4 tháng 11 dẫn 2 nguồn tin cho biết, Ukraina đang lo ngại quân đội của họ có thể mất quyền truy cập vào dịch vụ Internet vệ tinh Starlink của tỷ phú Elon Musk, khi có báo cáo 1.300 thiết bị đầu cuối của hệ thống này đã hoạt động ngoại tuyến.
Hệ thống Starlink được công ty SpaceX của Elon Musk cung cấp cho Ukraina được cho đã thay đổi cục diện trên chiến trường Ukraina, nó cho phép quân đội Ukraina chiến đấu và luôn trực tuyến ngay cả khi mạng điện thoại di động và hệ thống internet của quốc gia bị Nga phá huỷ.
Nhưng những lo ngại đã tăng lên trong những gần đây, sự cố ngừng hoạt động gần đây bắt đầu từ ngày 24 tháng 10 và được một người mô tả ngắn gọn về tình hình là một “vấn đề lớn” đối với quân đội Ukraina. Người này cho biết các thiết bị đầu cuối đã bị ngắt kết nối do thiếu kinh phí.
Sự cố ngừng hoạt động đã ảnh hưởng đến một lô 1.300 thiết bị đầu cuối mà Ukraina đã mua từ một công ty Anh vào tháng 3, và được sử dụng cho các hoạt động chiến đấu trên tiền tuyến.
Theo nguồn tin được CNN trích dẫn, SpaceX đã tính phí quân đội Ukraina 2.500 USD một tháng để giữ cho mỗi thiết bị trong tổng số 1.300 thiết bị đầu cuối được kết nối, đẩy tổng chi phí lên gần 20 triệu USD vào tháng 9, và cuối cùng, họ không còn đủ khả năng để trả tiền.
Trước đó SpaceX đã gửi một bức thư đề nghị Bộ Quốc phòng Mỹ tiếp quản việc tài trợ, vì họ đã chi gần 100 triệu USD tài trợ cho Starlink ở Ukraina, và rằng họ không thể tiếp tục làm như vậy nữa.
Vài ngày sau khi thông tin được truyền thông loan tải, tỷ phú Elon Musk dường như đảo ngược hướng đi, tuyên bố SpaceX sẽ tiếp tục tài trợ cho chính phủ Ukraina miễn phí.
Theo một quan chức quốc phòng cấp cao, các cuộc đàm phán giữa SpaceX và Bộ Quốc phòng Mỹ vẫn tiếp tục bất chấp việc ông Musk tuyên bố rằng SpaceX đã rút lại yêu cầu của mình.
Hôm thứ Tư, Elon Musk đã tham dự một buổi lễ của Lực lượng Không gian Hoa Kỳ, nơi có sự góp mặt của Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin và Tướng Mark Milley, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân.
Chính phủ Ukraina, bao gồm cả Bộ Quốc phòng, đã không bình luận trước báo cáo của CNN. Tỷ phú Elon Musk và công ty SpaceX của ông cũng vậy.
Trần Phong