Các nhà nghiên cứu tại tổ chức tư vấn Chatham House của Anh cho rằng, các khoản cho vay khổng lồ của Trung Quốc dành cho Châu Phi đã đặt nước này vào tình thế tiến thoái lưỡng nan. Một mặt, Trung Quốc đang cố gắng thu hồi vốn từ các quốc gia đang gặp khủng hoảng trả nợ; mặt khác, lại phải đồng thời tiếp tục thúc đẩy các lợi ích chiến lược của mình ở Châu Phi.
Chatham House, còn được biết đến là Viện Hoàng gia về Các vấn đề Quốc tế (Royal Institute of International Affairs), là một viện nghiên cứu chính sách độc lập có trụ sở tại London.
Một báo cáo mới được Chatham House công bố gần đây cho thấy, từ năm 2000 đến 2020, tổng nợ nước ngoài của Châu Phi đã tăng hơn 5 lần, lên 696 tỷ USD, trong đó khoản vay từ Trung Quốc chiếm 12% (khoảng 83,5 tỷ USD).
Bloomberg đưa tin, theo các nhà nghiên cứu của Chatham House, hoạt động cho vay vô độ của chính phủ Trung Quốc trong giai đoạn đầu đã khiến họ vướng sâu vào các đối tác Châu Phi ngoan cố và ngày càng võ đoán.
Ví dụ, Trung Quốc là chủ nợ lớn của Zambia, và quốc gia này đã vỡ nợ. Trung Quốc cũng cung cấp các khoản vay cho các quốc gia Châu Phi khác như Angola, Ethiopia, Kenya, và Cộng hòa Congo.
Suy thoái kinh tế do đại dịch COVID-19 và cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine đã làm suy yếu khả năng trả nợ quốc gia của nhiều nước Châu Phi.
Theo Ngân hàng Thế giới (WB) và Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), 22 trong số 54 quốc gia ở Châu Phi đang đối mặt với cuộc khủng hoảng trả nợ.
Các con nợ lớn nhất của Trung Quốc ở Châu Phi là:
- Angola: 42,6 tỷ USD
- Ethiopia: 13,7 tỷ USD
- Zambia: 9,8 tỷ USD
- Kenya: 9,2 tỷ USD
Theo Bloomberg, ông Jose W. Fernandez, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ phụ trách Tăng trưởng Kinh tế, Năng lượng và Môi trường, cho biết trong một cuộc phỏng vấn vào tuần trước rằng, Trung Quốc cần minh bạch hơn về khoản nợ của các nước Châu Phi.
Chatham House cho biết, do lo ngại rằng nhiều quốc gia sẽ không thể trả các khoản vay, Trung Quốc đã cắt giảm các khoản vay mới mà họ dành cho Châu Phi trong những năm gần đây.
Báo cáo viết, có những dấu hiệu cho thấy Trung Quốc đã gia hạn các khoản vay cho Djibouti – một quốc gia ở vùng Sừng Châu Phi – để bảo đảm lực tác động chính trị của Bắc Kinh tại nước này. Từ năm 2012 đến 2020, Trung Quốc đã cung cấp cho Djibouti khoản vay 1,4 tỷ USD để đầu tư và nâng cấp cơ sở hạ tầng.
“Djibouti đang lâm vào cảnh nợ nần chồng chất, nhưng nước này có thể quá quan trọng đối với Trung Quốc nên họ không thể cho phép quốc gia này vỡ nợ”, Chatham House nói.
Các nhà nghiên cứu cho biết, Trung Quốc hiện đang phải đối mặt với một tình thế tiến thoái lưỡng nan: sẽ truy nợ hay sẽ áp dụng lập trường khoan dung để duy trì các mối quan hệ chính trị.
Trong khi tình hình kinh tế trong nước đang rất tồi tệ, chế độ Bắc Kinh ngày 18/8 lại tuyên bố rằng sẽ miễn trừ tổng cộng 23 khoản vay không lãi suất của Trung Quốc cho 17 quốc gia Châu Phi. Ngay khi biết tin, cư dân mạng Trung Quốc đã vô cùng tức giận:
- “Dân trong nước không trả được tiền thì có miễn nợ cho chúng tôi không?”.
- “Trung Quốc gần như đã dùng hết dự trữ ngoại hối, không còn đô-la Mỹ để mua lương thực, năng lượng và chip, rồi trở thành một Sri Lanka khổng lồ, ông lớn đã nghèo rớt rồi còn giả bộ”.
- “Phung phí tiền, đó đều là đồng tiền mồ hôi xương máu của người dân Trung Quốc!!!”.
Theo The Epoch Times tiếng Hoa
Đông Phương biên dịch