Hôm thứ Sáu (21/4), Đại sứ Trung Quốc tại Pháp Lư Sa Dã đã công khai tuyên bố rằng Crimea ‘thuộc về Nga ngay từ đầu’ và các nước cộng hòa nằm trong Liên Xô cũ không có ‘địa vị thực tế’ trong luật pháp quốc tế. Phát ngôn này đã thổi bùng ngọn lửa tức giận của giới lãnh đạo Châu Âu.
Ông Lư Sa Dã được biết đến là nhà ngoại giao “chiến lang” của chính quyền Trung Quốc. Ông thường đưa ra những nhận xét hung hăng và gây tranh cãi.
Trong một cuộc phỏng vấn với đài TF1 của Pháp phát sóng ngày 21/4, ông đã nêu quan điểm của mình đối với việc Crimea có phải là một phần của Ukraine hay không.
Ông Lư nói: “Vấn đề này còn tùy thuộc vào cách quý vị nhìn nhận vấn đề”.
Khi bị nhà báo Darius Rochebin của đài TF1 hối thúc, ông Lư nói: “Chuyện không đơn giản như vậy” và tuyên bố rằng Crimea “ngay từ đầu đã thuộc về Nga”.
Hơn nữa, ông Lư Sa Dã cũng phủ nhận chủ quyền của các quốc gia hậu Xô Viết.
“Theo luật pháp quốc tế, các quốc gia thuộc Liên Xô cũ này không có địa vị thực tế trong luật pháp quốc tế vì không có thỏa thuận quốc tế nào cụ thể hóa tình trạng chủ quyền của họ”, ông Lư nói trong cuộc phỏng vấn.
Kể từ khi Liên Xô sụp đổ vào năm 1991, các nước cộng hòa thuộc Liên Xô cũ như Ukraine, Estonia, Latvia và Litva đã trở thành các quốc gia độc lập có chủ quyền. Ba quốc gia vùng Baltic – Estonia, Latvia và Litva – hiện là thành viên của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) và Liên minh Châu Âu (EU).
Nhận xét của ông Lư đã vấp phải sự phản đối mạnh mẽ từ các nhà lãnh đạo châu Âu.
Hôm 22/4, Đại sứ Ukraine tại Pháp Vadym Omelchenko đã phản pháo trên Twitter rằng: “Không có chỗ cho sự mơ hồ, Crimea là của Ukraine”.
Soit il y a des problèmes évidents avec la géographie.
— Vadym Omelchenko (@OmelchenkoVadym) April 22, 2023
Soit de telles déclarations sont en désaccord avec la position de la capitale🇨🇳« sur les efforts en faveur du retour de la paix en Ukraine sur la base du droit international et des buts et principes de la Charte de l’ONU». https://t.co/CnnxXxTT7Y
Ông cũng chỉ ra những điểm tương đồng liên quan đến tranh chấp lãnh thổ giữa Trung Quốc và Nga: “Như thường lệ, câu hỏi ‘Ai sở hữu Crimea?’ đang tiết lộ. Lần tới, tốt hơn là nên đặt câu hỏi ‘Vladivostok thuộc về ai?'”, ông Omelchenko thách thức trong bài đăng.
Kể từ thế kỷ 13, Vladivostok (Trung Quốc gọi là Yongmingcheng) từng là lãnh thổ của Trung Quốc và đã xuất hiện trên các bản đồ chính thức của nước này. Thành phố cảng sau đó được đổi tên thành Haishenwai (Hải Sâm Uy) – có nghĩa là Đầm Hải Sâm, ngày nay vẫn được dùng với tên hoàng gia Nga là Vladivostok.
Vùng Primorsky của Nga, với thủ phủ là Vladivostok, từng là quê hương của tộc người Mãn Châu. Đây là nhóm dân tộc cai trị triều đại nhà Thanh. Tuy nhiên, sau khi Trung Quốc bị Anh và Pháp đánh bại trong Chiến tranh nha phiến lần hai vào năm 1860, Vladivostok đã bị Đế quốc Nga kiểm soát.
Năm 2001, cựu lãnh đạo Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) Giang Trạch Dân đã ký một hiệp ước với Tổng thống Nga Vladimir Putin có tiêu đề “Hiệp ước về Hợp tác và Hữu nghị Láng giềng Trung – Nga”.
Trong hiệp ước, Giang chính thức thừa nhận các vùng lãnh thổ của Trung Quốc bị Nga sáp nhập từ thời nhà Thanh, đồng thời nhượng vĩnh viễn ít nhất 1,5 triệu km vuông lãnh thổ Trung Quốc cho Nga, bao gồm Wulianghai, đảo Sakhalin và Vladivostok (Đầm Hải Sâm) – tương đương với diện tích của hàng chục hòn đảo Đài Loan.
Trong những năm gần đây, ở Trung Quốc đã có những tiếng nói phản đối lập trường chính thức của ĐCSTQ đối với những vùng đất được “hiến tặng” cho Nga.
“Đế chế Xô Viết không còn tồn tại. Lịch sử vẫn đang tiếp diễn”, ông Omelchenko nhấn mạnh ở cuối bài đăng của mình.
3 nước Baltic nổi giận vì phát biểu của Đại sứ Trung Quốc
Trong một bài đăng trên Twitter, ông Antoine Bondaz, một chuyên gia về Trung Quốc tại Tổ chức Nghiên cứu Chiến lược có trụ sở tại Paris, đã chỉ ra rằng, nhận xét của ông Lư Sa Dã đã “phủ nhận sự tồn tại của các quốc gia như Ukraine, Litva, Estonia, Kazakhstan, …”.
China's ambassador to France unabashedly asserts that the former Soviet republics have « no effective status in international law » as « sovereign states » 🤯
— Antoine Bondaz (@AntoineBondaz) April 21, 2023
He denies the very existence of countries like Ukraine, Lithuania, Estonia, Kazakhstan, etc. 😳
WTF?! https://t.co/SdysHEaSRD
Đồng thời, 3 nước vùng Baltic đã chỉ trích nhận xét của ông Lư Sa Dã và yêu cầu lời giải thích từ Bắc Kinh.
Remarks by the Chinese Ambassador in France concerning international law and sovereignty of nations are completely unacceptable. We expect explanation from the Chinese side and complete retraction of this statement https://t.co/S937uXJGWJ
— Edgars Rinkēvičs (@edgarsrinkevics) April 22, 2023
Ngoại trưởng Latvia Edgars Rinkēvičs cho biết 3 nước sẽ triệu tập viên chức ngoại giao cấp cao nhất của Trung Quốc tại thủ đô của mỗi nước.
“Xét đến những tuyên bố không thể chấp nhận được của Đại sứ Trung Quốc tại Pháp về luật pháp quốc tế và chủ quyền quốc gia, Bộ Ngoại giao Latvia đã yêu cầu đại diện có thẩm quyền của Đại sứ quán Trung Quốc tại Riga đưa ra lời giải thích vào ngày 24/4. Hành động này được phối hợp với Lithuania và Estonia”, ông Rinkēvičs viết trên Twitter.
Ngoại trưởng Litva Gabrielius Landsbergis viết trên Twitter: “Nếu ai đó vẫn đang thắc mắc tại sao các nước Baltic không tin tưởng Trung Quốc có thể ‘mang lại hòa bình ở Ukraine’, thì đây [chính là bằng chứng]. Một Đại sứ Trung Quốc cho rằng Crimea thuộc về Nga và biên giới của các quốc gia chúng tôi không có cơ sở pháp lý”.
Ngoại trưởng Estonia Margus Tsahkna nói với hãng thông tấn địa phương Delfi rằng “thật đáng buồn khi một đại diện của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa lại có ý kiến như vậy. Lập trường như vậy thật không thể hiểu nổi”.
Hôm 23/4, Pháp đã phản hồi rằng nước này “hoàn toàn đoàn kết” với tất cả các quốc gia đồng minh bị ảnh hưởng bởi nhận xét của ông Lư Sa Dã, những quốc gia đã giành được độc lập “sau nhiều thập kỷ bị áp bức”.
Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Pháp cho biết: “Vấn đề Ukraine đã đặc biệt được toàn bộ cộng đồng quốc tế, bao gồm cả Trung Quốc, công nhận phạm vi biên giới có cả Crimea vào năm 1991″.
Hôm Chủ nhật (23/4), gần 80 nhà lập pháp EU, cùng với Liên minh Nghị viện về Trung Quốc, đã gửi một lá thư tới Bộ trưởng Châu Âu kiêm Ngoại trưởng Pháp Catherine Colonna, yêu cầu tuyên bố Đại sứ Trung Quốc là người không được hoan nghênh vì phát biểu của ông.
“Đại sứ Trung Quốc Lư Sa Dã đã công khai khẳng định rằng các nước Cộng hòa thuộc Liên Xô cũ không có địa vị thực tế trong luật pháp quốc tế, lập luận cụ thể rằng ‘không có thỏa thuận quốc tế nào để hiện thực hóa địa vị của họ’. Những bình luận như vậy vượt xa ranh giới có thể chấp nhận được của diễn ngôn ngoại giao. Đây là hoạt động tồi tệ nhất của lối ‘ngoại giao chiến lang’ và sự việc này không thể không có câu trả lời”, theo nội dung bức thư đăng trên tờ Le Monde.
“Chúng tôi hy vọng bà [Catherine Colonna] sẽ thực hiện các bước này để nhấn mạnh cam kết của Pháp đối với các giá trị cốt lõi gắn kết nước Pháp với không chỉ các quốc gia ở châu Âu mà còn với các đối tác cùng chí hướng ở những nơi khác”.
‘Chính sách đối ngoại của Nga là sự pha trộn của Liên Xô cũ và Đế chế Sa hoàng’
ĐCSTQ từ lâu đã nhận được sự hậu thuẫn từ Liên Xô. Sau khi đế chế Liên Xô sụp đổ, ĐCSTQ vẫn duy trì mối quan hệ chặt chẽ với Tổng thống Nga Putin, cựu điệp viên của Ủy ban An ninh Quốc gia Liên Xô (KGB) – cơ quan mật vụ của Nga.
Cả Bắc Kinh và Moscow đều chia sẻ tầm nhìn chung về việc chống lại phương Tây do Mỹ lãnh đạo. Vào tháng 2/2022, các nhà lãnh đạo Nga và Trung Quốc đã nhất trí thiết lập mối quan hệ đối tác “không giới hạn”. ĐCSTQ sau đó đã ủng hộ cuộc chiến của Nga ở Ukraine.
Ông Cao Ngọc Sinh (Gao Yusheng), cựu Đại sứ Trung Quốc tại Ukraine, gần đây đã chỉ ra tại một diễn đàn rằng, chính sách đối ngoại của Nga là “sự pha trộn của Liên Xô cũ và Đế chế Nga hoàng”.
Trong sự nghiệp ngoại giao hơn 30 năm của mình, ông Cao đã có thời gian làm việc tại Liên Xô cũ và các quốc gia từng là thành viên của Liên Xô.
Ông nói rằng định hướng trọng tâm và chủ yếu trong chính sách đối ngoại của Nga là “coi các quốc gia thuộc Liên Xô cũ là vùng ảnh hưởng độc quyền của mình và khôi phục đế chế thông qua việc thống nhất Liên bang Nga”.
Theo The Epoch Times
Huyền Anh biên dịch