Các quan chức Nam Phi được cho là đang thảo luận về việc chuyển hội nghị thượng đỉnh sắp tới của khối BRICS sang Trung Quốc do Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) mà Nam Phi là thành viên đã buộc tội và phát lệnh truy nã tổng thống Nga Vladimir Putin.
Reuters dẫn nguồn tin ẩn danh từ quan chức chính phủ Nam Phi cho biết nước này có thể sẽ yêu cầu Trung Quốc tổ chức hội nghị thượng đỉnh BRICS (khối các nền kinh tế mới nổi lớn bao gồm Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phi) vào tháng Tám, để Nam Phi không phải đối mặt với trách nhiệm phải bắt giữ Tổng thống Nga Putin theo lệnh truy nã của ICC.
Hội nghị thượng đỉnh BRICS có sự tham gia của Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phi dự kiến bắt đầu vào ngày 22/8. Từ tháng Một, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã được mời tham dự cuộc họp này. Tuy nhiên, vào tháng Ba, ICC đã cáo buộc tổng thống Nga phạm tội ác chiến tranh dựa trên những tuyên bố của Ukraine về việc “cưỡng chế” trẻ em trong cuộc xung đột vũ trang giữa hai nước. Phía Moscow cho biết dân thường đã được sơ tán khỏi làn đạn pháo của Ukraine và do Nga không công nhận quyền tài phán của ICC nên lệnh này vô hiệu.
Tuy nhiên, Nam Phi là một bên ký kết Đạo luật Rome thành lập ICC nên nước này sẽ có trách nhiệm pháp lý phải bắt giữ ông Putin nếu ông đặt chân lên quốc gia châu Phi này.
Một trong những lựa chọn “đang thu hút sự chú ý” là Nam Phi yêu cầu Trung Quốc tổ chức sự kiện BRICS. Cũng giống như Moscow, Bắc Kinh không phải là một bên ký kết Đạo luật Rome thành lập ICC.
“Vì nghĩa vụ pháp lý của chúng tôi, chúng tôi phải bắt giữ Tổng thống Putin, nhưng chúng tôi không thể làm điều đó”, cựu Tổng thống Nam Phi ông Thabo Mbeki cho biết trong cuộc phỏng vấn trên đài phát thanh vào tuần trước. Ông giải thích hội nghị thượng đỉnh BRICS khó có thể diễn ra ở Nam Phi vì lý do đó.
Bà Naledi Pandor, Bộ trưởng Bộ Quan hệ và Hợp tác Quốc tế Nam Phi cho biết rằng quyền miễn trừ ngoại giao được áp dụng cho những người tham dự hội nghị thượng đỉnh và nó “không bác bỏ bất kỳ lệnh nào mà tòa án quốc tế nào có thể đã ban hành.“
Thứ trưởng Bộ Quản trị Hợp tác xã và Truyền thống, ông Obed Bapela nói với BBC hôm thứ Ba (30/5) rằng Nam Phi đang xem xét thông qua luật cho phép họ có quyền tự quyết trong việc thực thi lệnh bắt giữ của ICC. Tuy nhiên không có đủ thời gian để quốc hội thông qua luật như vậy trước hội nghị thượng đỉnh BRICS sắp tới.
Trưởng ban quan hệ quốc tế, ông Zane Dangor nói Reuters rằng các bộ trưởng được phân công phụ trách vấn đề này sẽ sớm họp để xem xét một báo cáo đưa ra tất cả các lựa chọn.
Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov hôm thứ Ba (30/5) cho biết Nga sẽ tham gia hội nghị thượng đỉnh BRICS ở “cấp độ phù hợp” và nói thêm rằng Moscow mong muốn các nước đối tác như Nam Phi không bị “các quyết định bất hợp pháp” như lệnh của ICC dẫn dắt.
Anh Nguyên