Theo một quan chức cấp cao của Nhà Trắng, Mỹ đang nỗ lực đưa Nga và Trung Quốc ngồi vào bàn đàm phán để tránh một cuộc chạy đua vũ trang hạt nhân mới mà không cần điều kiện tiên quyết.
Theo cố vấn an ninh quốc gia Nhà Trắng Jake Sullivan, chính phủ của Tổng thống Joe Biden sẵn sàng đàm phán kiểm soát vũ khí hạt nhân với một trong hai siêu cường “không cần điều kiện tiên quyết”.
Ông nói thêm, những cuộc đàm phán như vậy là cần thiết để ngăn chặn một cuộc chạy đua vũ trang hạt nhân mới và xua đuổi bóng ma hủy diệt hạt nhân đã ám ảnh thế giới kể từ khi kết thúc Thế chiến II.
Phát biểu tại cuộc họp thường niên của Hiệp hội Kiểm soát Vũ khí (ACA) vào ngày 2/6, ông Sullivan nói: “Hôm nay chúng ta đứng trước điều mà Tổng thống Hoa Kỳ gọi là ‘điểm uốn’ trong ổn định và an ninh hạt nhân”.
“Đó là một điểm đòi hỏi các chiến lược mới để đạt được cùng một mục tiêu mà chúng ta đã đạt được kể từ Chiến tranh Lạnh – giảm nguy cơ xung đột hạt nhân”.
Ông nói thêm rằng chính quyền ông Biden sẽ luôn làm mọi thứ trong khả năng của mình để buộc Nga và Trung Quốc phải chịu trách nhiệm về bất kỳ hành vi xâm lược hạt nhân nào hoặc không tuân thủ các quy tắc và chuẩn mực quốc tế.
Mỹ ngừng chia sẻ dữ liệu hạt nhân chiến lược với Nga
Thông báo của ông Sullivan được đưa ra chỉ một ngày sau khi Hoa Kỳ tuyên bố đình chỉ việc trao đổi một số dữ liệu hạt nhân với Nga.
Thông báo này được đưa ra nhằm đáp trả quyết định của Moscow khi đơn phương đình chỉ tham gia Hiệp ước cắt giảm vũ khí tấn công chiến lược (New START) năm 2010, vốn hạn chế số lượng vũ khí hạt nhân mà mỗi quốc gia có thể triển khai.
Là một phần của việc tạm dừng chia sẻ dữ liệu hạt nhân, Hoa Kỳ sẽ không còn gửi thông tin cập nhật hàng ngày cho Nga về vị trí tên lửa và bệ phóng, cũng như dữ liệu về chuyến bay của tên lửa trong các cuộc thử nghiệm.
Tuy nhiên, quốc gia này vẫn sẽ tiếp tục thông báo cho Nga về các vụ phóng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa (ICBM) và tên lửa đạn đạo tàu ngầm (SLBM), cũng như các cuộc tập trận chiến lược đang diễn ra, phù hợp với các hiệp ước khác mà hai quốc gia duy trì.
Ông Sullivan cho biết các bước này rất quan trọng để duy trì mối quan hệ “có đi có lại” với Nga sau khi nước này đình chỉ hiệp ước một cách bất hợp pháp và thực hiện các hành động liều lĩnh khác, chẳng hạn như các cuộc tấn công vào một nhà máy điện hạt nhân của Ukraine hồi năm ngoái và quyết định cung cấp vũ khí hạt nhân cho Belarus thời gian gần đây.
“Một số rạn nứt lớn trong nền tảng hạt nhân song phương bắt nguồn từ Nga”, ông Sullivan nói.
“Những bước đi này sẽ giúp đảm bảo rằng Nga không được hưởng lợi từ một hiệp ước mà nước này từ chối tuân thủ, và nguyên tắc có đi có lại… phải được tôn trọng”.
Ông Sullivan nhấn mạnh rằng quyết định này không có nghĩa là Hoa Kỳ rời khỏi bàn đàm phán. Ông nói, chính quyền ông Biden vẫn cam kết hợp tác với Nga để giải quyết các mối lo ngại về hạt nhân một cách có trách nhiệm, nhưng sẽ tìm cách “đàm phán kiểm soát vũ khí bằng sức mạnh và sự tự tin”.
Tuy nhiên, ông nhấn mạnh rằng Mỹ sẽ không cố gắng xây dựng một kho vũ khí vượt trội về số lượng so với Nga, thay vào đó Washington sẽ tập trung vào việc phát triển các năng lực thông thường mới để cải thiện khả năng răn đe.
Ông nói, Hoa Kỳ hiểu rất rõ những rủi ro do một cuộc chạy đua vũ trang hạt nhân gây ra nếu bị cuốn vào đó.
“Chúng tôi đã từng [tham gia vào cuộc chạy đua vũ trang hạt nhân]. Chúng tôi đã rút ra được bài học cho riêng mình”, ông Sullivan nói, đề cập đến Chiến tranh Lạnh.
Trung Quốc ‘chưa sẵn sàng tham gia vào bất kỳ loại thỏa thuận đa phương nào’
Theo ông Sullivan, Nga không phải là mối đe dọa hạt nhân duy nhất. Trên thực tế, chính Trung Quốc mới là quốc gia đặt ra thách thức nghiêm trọng và lâu dài hơn đối với hòa bình và ổn định toàn cầu.
“Không chỉ có Nga. Chúng tôi cũng đã thấy một sự thay đổi trong cách tiếp cận từ Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa”, ông Sullivan nói thêm.
“Đến năm 2035, Trung Quốc có thể sở hữu tới 1.500 đầu đạn hạt nhân”.
Ông Sullivan nhấn mạnh rằng chương trình hiện đại hóa và mở rộng hạt nhân quy mô lớn của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) đang gây bất ổn cho các mối quan hệ quốc tế, và cho đến nay chế độ này đã từ chối tham gia vào bất kỳ cuộc đàm phán nào về không phổ biến vũ khí hạt nhân hoặc kiểm soát vũ khí.
“Cho đến nay, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa đã chọn không ngồi vào bàn đối thoại kiểm soát vũ khí thực chất”, ông Sullivan nói thêm.
“Nói một cách đơn giản, chúng tôi vẫn chưa thấy Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa sẵn sàng trong việc tách rời sự ổn định chiến lược ra khỏi các vấn đề quan hệ rộng lớn hơn”.
Tuy nhiên, ông cho biết Hoa Kỳ sẽ vẫn cam kết đưa chế độ này vào bàn đàm phán và sẽ tiếp tục sẵn sàng đối thoại mà không cần điều kiện tiên quyết.
“Chúng tôi sẵn sàng đối thoại với Trung Quốc mà không cần điều kiện tiên quyết để đảm bảo rằng quản lý được sự cạnh tranh và không dẫn đến xung đột”.
“Việc tham gia vào một cuộc cạnh tranh không giới hạn đối với lực lượng hạt nhân chiến lược không mang lại lợi ích tốt nhất của cả hai quốc gia”.
Ông Sullivan nói thêm rằng mặc dù Hoa Kỳ sẵn sàng đàm phán với Trung Quốc và Nga về việc không phổ biến vũ khí hạt nhân, nhưng họ sẽ luôn tìm cách buộc các chế độ đó phải chịu trách nhiệm về hành vi của mình.
Phát biểu tại một cuộc họp báo cùng ngày, ông John Kirby, Điều phối viên Truyền thông Chiến lược của Hội đồng An ninh Quốc gia, dựa trên những bình luận của ông Sullivan, cho biết ĐCSTQ “không sẵn sàng tham gia một cách có ý nghĩa”.
Mô tả tình hình quốc tế hiện nay là “kỷ nguyên hạt nhân mới”, ông Kirby nhấn mạnh rằng Hoa Kỳ sẽ tìm kiếm đối thoại có ý nghĩa với Nga và Trung Quốc, nhưng cũng “bắt các cường quốc hạt nhân này chịu trách nhiệm thích đáng về hành vi của họ trong không gian hạt nhân”.
“Trung Quốc vẫn không minh bạch. Họ không sẵn lòng đối thoại. Họ chưa sẵn sàng chia sẻ. Họ không sẵn lòng tham gia vào bất kỳ loại thỏa thuận đa phương nào”, ông Kirby nói thêm.
“Chúng tôi sẵn sàng nói chuyện với cả Nga và Trung Quốc mà không cần điều kiện tiên quyết, nhưng điều đó không có nghĩa là họ không có trách nhiệm giải trình”, ông Sullivan nói thêm.
Theo The Epoch Times