Ông Javier Milei, ‘Trump của Argentina’ là người thế nào?

Pham

Hải Đăng

Nhà kinh tế học theo quan điểm cánh hữu Javier Milei đã đánh bại Bộ trưởng kinh tế Sergio Massa trong cuộc bầu cử hôm 19/11 để trở thành tổng thống của Argentina. Ông Javier Milei được ví là “Trump của Argentina” và cũng như cựu tổng thống Mỹ, cả về quan điểm chính trị và cá tính của ông Milei đều đã đang gây tranh cãi rất lớn ở cả trong và ngoài nước.

Một chiến thắng lịch sử

Ông Milei đã đánh bại ông Massa trong cuộc tổng tuyển cử hôm Chủ nhật (19/11) với cách biệt khá lớn (56% – 44%). Đáng chú ý, trong vòng bầu cử thứ nhất, ông Massa mới là người dẫn đầu với 36% phiếu ủng hộ, trong khi ông Milei về thứ hai với 30% phiếu.

Cánh tả đã chi phối chính trị Argentina hơn nửa thế kỷ qua. Các ứng viên của đảng Peronist mà ông Massa là thành viên đã giành chiến thắng 10 trong 13 cuộc tổng tuyển cử tại Argentina mà họ đã từng được tham gia kể từ năm 1946.

Từ khi kết thúc chế độ độc tài quân sự tại Argentina năm 1983, đảng Peronist đã nắm giữ quyền lực tại quốc gia Nam Mỹ này tổng cộng 28 năm.

Sự nổi lên và thắng thế của ông Milei là trong bối cảnh Argentina đang gặp phải cuộc khủng hoảng kinh tế và xã hội chưa từng có tiền lệ. Trong một thập kỷ qua, lạm phát đã tăng gần 150%, số người dân Argentina sống trong nghèo đói đã tăng lên 40%, và đồng Peso giảm giá trị kỷ lục so với đồng USD.

Các nhà phân tích cho rằng do ông Massa bị gắn chặt với sự thất bại của cánh tả trong thập kỷ qua, nên nhiều cử tri trước đây ủng hộ cánh tả đã quay sang bỏ phiếu cho ông Milei, xem ông là nhân vật có khả năng đặc biệt để làm hồi sinh nền kinh tế Argentina đang suy thoái.

Vậy ông Javier Milei có gì đặc biệt? Dưới đây là một số thông tin sơ lược về tân tổng thống Argentina.

  1. Một người ngoại giới, tay mơ về chính trị

Ông Milei không phải là chính trị gia sự nghiệp. Ông là nhà kinh tế, diễn giả và mới chỉ thành lập đảng Theo đuổi Tự do (Liberty Advances) vào năm 2021. Trong cùng năm này, đảng Theo đuổi Tự do theo đường lối cánh hữu của ông Milei đã chiến thắng trong cuộc bầu cử nghị viện Argentina.

Trước khi bước vào sự nghiệp chính trị chuyên nghiệp, ông Milei là nhà kinh tế học, tác giả và diễn ra nổi bật, khách mời quen thuộc trong các chương trình tranh biện trên truyền hình.

Ông Milei là một người tranh biện hiếu chiến, thích gây gổ và thường đả kích đối thủ bằng những ngôn từ thô tục. Ông đã từng gọi Thị trưởng Buenos Aires Horacio Rodriguez Larreta là “cục ph*n đáng ghê tởm”, và nói thống đốc Buenos Aires là “gã lùn hiểm ác”.

  1. Một cá tính hoang dã

Ông Milei để tóc xù lởm chởm và sẵn sàng cất tiếng hát trong các cuộc tập trung chính trị. Giới truyền thông mô tả ông giống một “ngôi sao nhạc rock” hơn là một chính trị gia thông thường. Ông Milei cũng không phản đối đánh giá đó của báo giới. Ông Milei thậm chí còn công khai nhận mình là “người hướng dẫn thực hành nam nữ song tu của Mật giáo”.

Ông Milei chưa từng lập gia đình và sống với 5 con chó Mastiff (giống chó lớn tai cụp). Ông đã từng gọi những con chó nặng 200 pound của mình là “những đứa trẻ bốn chân”. Ông Juan Luis Gonzalez, người viết tiểu sử không chính thức của ông Milei, đã từng nói rằng ông ta đã sử dụng nhà ngoại cảm để giúp tham vấn một trong những con chó mà ông đặt tên là Conan để nó đưa ra lời khuyên chính trị cho ông. Chú chó Conan này hiện đã qua đời.

Khi một phóng viên hỏi ông Milei về việc tham vấn chó Conan, ông Milei nói rằng: “Những gì tôi làm với đời sống tâm linh của tôi và trong nhà tôi là việc riêng của tôi. Nếu Conan khuyên tôi về chính trị, điều đó có nghĩa rằng nó là nhà tư vấn giỏi nhất của nhân loại”.

Ông Milei cũng thường tham gia các sự kiện buổi tối ngoài giờ, xuất hiện trong nhiều sự kiện biểu diễn với bộ trang phục “Tướng AnCap” do ông tự sáng tạo. Ông gọi nhân vật này xuất hiện trên Trái đất với mục đích “đá đít những người theo thuyết kinh tế Keynes và những người theo chủ nghĩa tập thể”.

  1. Ủng hộ tư bản tự do, phản đối chủ nghĩa cộng sản

Ông Milei tự nhận mình là “nhà tư bản tự do”, đấu tranh cho thị trường tự do và nhìn nhận sự can thiệp của chính phủ vào nền kinh tế là xâm phạm quyền tự do cá nhân.

Trước khi chính thức bước vào con đường chính trị, ông Milei đã nhiều năm công khai lên án các chính trị gia là “ký sinh trùng” và coi các chính trị gia sự nghiệp là “tầng lớp đặc quyền” sống dựa vào người dân bình thường.

Là một nhà kinh tế học, ông Milei trong nhiều năm qua luôn cổ súy sức mạnh tạo ra tài sản của chủ nghĩa tư bản tự do không bị trói buộc, đồng thời lên án mạnh mẽ chủ nghĩa xã hội là “hệ thống gây ra đói nghèo” vốn cho phép “ký sinh trùng” trong chính trị sống hoang phí trong khi hầu hết người dân thường phải chịu khổ cực.

Trong một cuộc trả lời phỏng vấn với nhà báo kỳ cựu người Mỹ Tucker Carlson hồi tháng Chín, ông Milei đã tái khẳng định sự ghê tởm đối với chính trị chính phủ lớn.

Ông Milei khẳng định trong cuộc phỏng vấn đó rằng: “Nhà nước không tạo ra của cải; nó chỉ làm hao tổn tiền của. Nhà nước không thể cho đi bất cứ cái gì bởi vì nó không tạo ra bất cứ thứ gì cả, và khi nó muốn tạo ra thứ gì đó, thì nó làm việc đó cực kỳ tệ”.

Trong chiến dịch tranh cử, ông Milei cam kết sẽ cắt giảm chi tiêu xã hội, đóng cửa Ngân hàng Trung ương Argentina và giảm số lượng các bộ ngành xuống còn một nửa.

Ông Milei cũng cam kết sẽ gỡ bỏ kiểm soát tư bản, chấm dứt sự bảo hộ của chính phủ đối với các ngành công nghiệp quốc gia, và sẽ từ bỏ đồng Peso, công nhận đồng USD là tiền tệ chính thức của Argentina.

  1. Thân Mỹ, Israel, Ukraine; phản đối Nga, Trung Quốc, Iran

Ông Milei đã bày tỏ ủng hộ Ukraine trong cuộc chiến với Nga. Ông từng tuyên bố trong chiến dịch tranh cử rằng ông phản đối Argentina gia nhập khối BRICS, trong đó có Nga và Trung Quốc là thành viên sáng lập và Iran cũng mới được kết nạp.

Trong bối cảnh diễn ra cuộc chiến của Israel với Hamas tại Gaza, ông Milei mới đây đã trả lời tờ Times of Israel rằng ông “dứt khoát bày tỏ” ủng hộ quân đội Israel, và sẽ chuyển đại sứ quán Argentina tại Israel từ Tel Aviv tới Jerusalem.

Ông Milei hôm thứ Hai (20/11) đã xác nhận rằng ông sẽ tới thăm Mỹ và Israel trước khi chính thức tuyên thệ nhậm chức tổng thống Argentina vào ngày 10/12.

Ông Milei gọi các chuyến công du Mỹ và Israel sắp tới là “Thiêng liêng”. Ông dự định sẽ gặp một số người bạn giáo sĩ Do Thái tại New York và Miami, Florida, sau đó sẽ di chuyển tới Israel. Ông cho biết đã gửi lời mời đại sứ Israel tại Buenos Aires đi cùng ông trong các chuyến công du sắp tới này.

Ông Milei hứa hẹn sẽ từ bỏ các chính sách thân Iran và thân Trung Quốc của Tổng thống Argentina sắp mãn nhiệm Alberto Fernández, cũng như của một loạt các chính trị gia đảng Peronist xã hội chủ nghĩa trước đây. Ông thậm chí đe dọa sẽ cắt quan hệ ngoại giao với Trung Quốc cộng sản và Brazil do cánh tả cầm quyền.

Ông Milei tuyên bố rằng các đồng minh hàng đầu của Argentina dưới thời chính quyền của ông sẽ là Israel và Mỹ. Ông Milei được cho là đã học kinh Torah và năm 2021 đã cân nhắc cải đạo từ Công giáo sang Do Thái giáo. Ông cũng thường xuyên tham vấn nhiều giáo sĩ Do Thái.

Ông Milei cũng thường sử dụng các biểu tượng của Do Thái trong các sự kiện quan hệ công chúng của ông.

Argentina là quốc gia có cộng đồng người Do Thái lớn nhất tại Mỹ Latinh, với khoảng 250,000 người.

Ông Milei nhiều lần đã công khai gọi Giáo hoàng Francis là “một kẻ giả tu thúc đẩy chủ nghĩa cộng sản”. Ông cũng lên án biến đổi khí hậu là “lời nói dối tân Marxist”.

Chiến thắng của ông Milei tại Nam Mỹ, lục địa phần lớn do các chính trị gia cánh tả lãnh đạo, đã đón nhận những phản ứng nhiều chiều.

Tổng thống cánh tả Brazil, ông Lula da Silva trong một thông điệp đăng trên mạng xã hội sau khi có kết quả bầu cử Argentina đã không trực tiếp nhắc tên ông Milei, ông viết: “Nền dân chủ là tiếng nói của người dân và phải luôn luôn được tôn trọng”.

Tổng thống cánh tả Colombia, ông Gustavo Petro gay gắt hơn khi mô tả chiến thắng của ông Milei là “ngày buồn cho Mỹ Latinh”.

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ning nói trong buổi họp báo thường nhật hôm 20/11: “Trung Quốc chúc mừng Argentina về một cuộc bầu cử tổng thống suôn sẻ, và chúc mừng Mr. Javier Milei đắc cử Tổng thống Argentina”.

Trong khi đó, cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố rằng ông “rất tự hào” về ông Milei và rằng tân tổng thống “sẽ thực sự làm Argentina Vĩ đại Trở lại”.

Cựu Tổng tống Brazil Jair Bolsonaro, trong một bài viết trên mạng xã hội, đã tuyên bố rằng: “Hy vọng đang chiếu sáng trở lại Nam Mỹ”.

Tỷ phú Elon Musk, chủ của mạng xã hội X (tên mới của Twitter), cũng đã hoan nghênh chiến thắng của ông Milei.

Hải Đăng

Related posts