Khi viện trợ quân sự của phương Tây cho Ukraine chậm lại, một số thay đổi cũng diễn ra trên chiến trường Ukraine. Trận chiến trực diện quy mô lớn dường như đang thay đổi cục diện chiến trường, xuất hiện ngày càng nhiều các cuộc tấn công tầm xa và các hoạt động của lực lượng đặc biệt ngày càng có ảnh hưởng đối với tuyến phòng thủ của kẻ thù. Lực lượng đặc biệt bí ẩn của Ukraine đã lộ diện.
Vào ngày 3/1, một máy bay tấn công Su-34 Defender của Nga đậu tại sân bay đã bốc cháy trong một cuộc đột kích bí ẩn. Chiếc máy bay đang đậu tại một căn cứ không quân nằm sâu trong lãnh thổ Nga. Vụ việc này cho thấy máy bay Nga không chỉ bị đe dọa trên không bởi máy bay không người lái và tên lửa mà còn bị đe dọa trên mặt đất bởi lực lượng đặc nhiệm Ukraine đã xâm nhập vào Nga.
Gần đây, một đoạn video do Cơ quan Tình báo của Bộ Quốc phòng Ukraine (GUR) công bố cho thấy các quá trình chính của cuộc tấn công. Đêm khuya, trên đường băng phủ đầy tuyết, một ngọn lửa xuất hiện dưới thân chiếc Su-34. Khi ngọn lửa bùng lên, bên trong cửa hút gió của động cơ được chiếu sáng. Người quay video giơ ba ngón tay trước máy quay, làm động tác “sừng quỷ”, bạn cũng có thể hiểu là cây đinh ba, tượng trưng cho biểu tượng quốc gia của Ukraine.
Mặc dù chưa rõ tình hình chính xác về thiệt hại của Su-34, nhưng theo truyền thông Ukraine đưa tin, là chiếc máy bay có khả năng đã bị đốt cháy hoàn toàn. Người đứng đầu Cơ quan Tình báo Ukraine, ông Kyrylo Budanov xác nhận đây là hoạt động của các đặc vụ của Ukraine ở Nga.
Địa điểm Su-34 bị tấn công là căn cứ không quân Shagol ở vùng Chelyabinsk. Căn cứ này là nơi đặt trụ sở của Trung đoàn hàng không hỗn hợp thứ hai của Lực lượng hàng không vũ trụ Nga, đơn vị này bắt đầu trang bị máy bay tấn công Su-34 vào năm 2017. Trung đoàn còn có phi đội máy bay trinh sát Su-24MR Fencer-E.
Ukraine thừa nhận trách nhiệm về vụ tấn công nhưng không đưa ra thông tin chi tiết về hoạt động này. Hiện chưa rõ có bao nhiêu người tham gia hoạt động này. Trong video, có thể thấy nhiều dấu chân qua lại trên tuyết giữa máy bay Su-34 và người quay video.
Đây rõ ràng là một bước đi táo bạo của Ukraine ở Nga, đặc biệt khi xét đến khoảng cách giữa căn cứ không quân Shagol và biên giới Ukraine gần nhất là hơn 1.000 dặm (khoảng 1700km). Mặt khác, điều này cũng cho thấy sự phức tạp trong thành phần của nhóm tác chiến, những người tham gia có thể là người Ukraine hoặc người Nga do cơ quan tình báo Ukraine tuyển dụng. Trong mọi trường hợp, việc triển khai một đội tác chiến và các thiết bị cần thiết xung quanh căn cứ không quân Nga cũng như tiếp cận và tiêu diệt thành công các máy bay chiến đấu của lực lượng không quân Nga đều phải đối mặt với những rủi ro lớn. Hơn nữa, họ chắc chắn đã trốn thoát mà không bị tổn hại gì.
Tất nhiên, đây không phải là cuộc tấn công đầu tiên của Ukraine vào căn cứ không quân ở Nga. Vào tháng 11/2022, căn cứ Không quân Ostrov ở vùng Pskov phía tây nước Nga, cách biên giới Ukraine khoảng 400 dặm (644km), cũng bị tấn công. Hai chiếc trực thăng Ka-52 và một chiếc Mi-28N tại căn cứ đã bị phá hủy do chất nổ đặt trên máy bay. Vào tháng 9/2023, căn cứ không quân Chkalovsky, cách Moscow chưa đầy 20 dặm (32km), cũng bị tấn công. Tình báo Ukraine cho biết hai máy bay cánh cố định và một máy bay trực thăng đã bị phá hủy trong chiến dịch này.
Vào tháng 5/2023, lực lượng du kích thân Ukraine ở Nga cho biết họ đã đốt một máy bay chiến đấu Su-24M tại một nhà máy sản xuất hàng không ở Novosibirsk, miền nam Siberia. Họ cho biết họ hy vọng sử dụng hoạt động này để chứng tỏ rằng “cuộc chiến này phải kết thúc”.
Ngược lại, hoạt động phá hoại máy bay tấn công Su-34 được giao cho quân tiền tuyến. Cho đến nay, Bộ Quốc phòng Nga vẫn chưa bình luận gì về việc này.
Ngoài các cuộc tấn công vào các căn cứ không quân ở Nga, các Lực lượng đặc biệt và các nhóm hoạt động khác của cơ quan an ninh Ukraine cũng đã tiến hành các cuộc tấn công quy mô lớn hơn ở Nga. Họ đã tham gia vào một loạt vụ việc nổi bật gần đây, bao gồm các cuộc tấn công vào các mục tiêu ở Crimea, tấn công các tàu của Hạm đội Biển Đen và các cuộc tấn công vào các giàn khoan ngoài khơi Biển Đen do Nga kiểm soát.
Điều thú vị là, để đáp trả cuộc tấn công vào căn cứ không quân Ostrov, một số kênh Telegram thân Nga thường đưa tin về việc máy bay chiến đấu Nga tấn công Ukraine.
An ninh lỏng lẻo xung quanh các căn cứ không quân của Nga thực sự không có gì mới. Vấn đề là Nga hiện phải đối mặt với mối đe dọa từ Lực lượng đặc biệt Ukraine và các nhóm hoạt động khác hoạt động sâu bên trong nước này. Khi quân đội Ukraine bắt đầu chú ý và bơm nguồn lực vào các Lực lượng đặc biệt và các nhóm hành động, vấn đề thiếu nhân lực và hậu phương yếu kém của quân đội Nga ngày càng trở nên nghiêm trọng. Đặc biệt, căn cứ không quân của Nga ở Crimea có thể bị đe dọa lớn hơn. Tại đây, người Ukraine và các cá nhân hoặc tổ chức thân Ukraine trên bán đảo có nhiều lựa chọn hợp tác hơn, khả năng xảy ra các cuộc tấn công tàn khốc vào các căn cứ quân sự của Nga cũng lớn hơn.
Ukraine đã sử dụng tên lửa đạn đạo, máy bay không người lái tầm xa và máy bay không người lái trinh sát phản lực được cải tiến chống lại máy bay Nga đậu tại căn cứ. Sự yếu kém của những máy bay này được thể hiện qua việc không có các hầm chứa máy bay vững chắc, mặc dù có một số biện pháp phòng thủ tạm thời, nhưng khả năng phòng thủ đó cũng bị nghi ngờ.
So với nhiều cuộc tấn công vào căn cứ không quân Nga trước đây, cuộc tấn công vào Su-34 dường như có ý nghĩa tuyên truyền nhiều hơn và đã giáng một đòn mạnh vào tinh thần của quân đội Nga. Ukraine mong muốn đưa cuộc chiến này quay trở lại Nga và triển khai các biện pháp phản công khác nhau trong bối cảnh tiền tuyến đang bị trì trệ.
Nhiều nỗ lực phản công của Ukraine trong nửa cuối năm ngoái không đạt được kết quả như mong muốn, nhưng sự thành công trên mặt trận bí mật dường như đã đạt được kết quả chiến thuật của quân đội Ukraine.
Người Ukraine đã kiểm soát chặt chẽ một số hòn đảo nhỏ ở bên kia sông Dnieper, nơi được bảo vệ nghiêm ngặt bởi quân đội Nga, như một bước đệm cho lực lượng Ukraine băng qua sông Dnieper. Đây gần như là một nhiệm vụ bất khả thi, và chìa khóa để hoàn thành nhiệm vụ này chính là Trung tâm Chiến dịch Đặc biệt số 73 của Hải quân Ukraine.
Trung tâm Đặc biệt 73 là một trong những đơn vị lực lượng đặc biệt tinh nhuệ nhất của Ukraine, được biết đến với các chuyên gia hoạt động trên mặt nước và máy bay không người lái, trinh sát tiền tuyến và chuyên gia hoại dưới nước. Là một phần của lực lượng hoạt động đặc biệt, họ tổ chức chiến tranh du kích trên các vùng đất bị chiếm đóng, xâm nhập vào các trại quân sự của Nga để thực hiện các hoạt động phá hoại và chuẩn bị cho việc tái chiếm các vùng đất bị chiếm đóng.
Mùa hè năm ngoái, sau khi quân đội Nga phá hủy đập lớn Kakhovka, trận lũ lụt dâng cao đã nhấn chìm tuyến cung cấp của lực lượng đặc nhiệm Ukraine, bao gồm cả vị trí của quân đội Nga và mọi thứ có thể nghĩ đến, đều bị dòng lũ cuốn trôi sạch sẽ. Cuộc ‘đua’ ở lưu vực sông Dnieper cũng từ đó bắt đầu lại. Khi nước rút, ai có thể chiếm giữ những hòn đảo này và kiểm soát sông Dnieper, người đó sẽ thắng cuộc.
Sau khi con đập bị sập, các chỉ huy lực lượng đặc biệt Ukraine đã dành sáu tháng để điều chỉnh phương pháp chiến đấu của họ để đảm bảo rằng lối vào bên kia sông Dnieper ở miền nam Ukraine được mở. Chỉ huy của Trung tâm Điều hành Bí mật số 73, biệt danh “Skif”, chịu trách nhiệm về hoạt động này. Skif là tên viết tắt của người Scythia, một dân tộc du mục Ukraina. Giờ đây, lực lượng này đã thành lập một đế chế bí mật ở Crimea, cải trang thành động vật lưỡng cư, tinh ranh, cực kỳ kiên nhẫn và sẵn sàng tấn công bất ngờ bất cứ lúc nào.
Họ hoạt động theo nguyên tắc trinh sát càng gần quân Nga càng tốt, đặt chất nổ dưới mũi địch và đặc biệt quen thuộc với các hoạt động dưới nước. Hầu hết họ đều thừa nhận đây là nhiệm vụ có độ rủi ro cao. Nói thẳng ra, nhiệm vụ có độ rủi ro cao đồng nghĩa với việc gần như tìm đến cái chết.
Lực lượng bí mật của Ukraine đã hoạt động liên tục dọc sông Dnipro trong 6 tháng qua. Những người này từ thường dân trở thành những người lính lực lượng đặc biệt để tham gia các hoạt động ban đêm, một số mặc đồ lặn, một số được trang bị đầy đủ vũ khí và lái tàu cao tốc. Vào buổi sáng, khi chiến dịch kết thúc, họ trở về trạng thái thường dân đang ngủ. Ông Oleksandr Kindratenko, một thành viên của lực lượng đặc biệt, cho biết: “Số lượng người của chúng tôi rất ít và đã nhận được trang bị và huấn luyện của phương Tây. Vấn đề là chúng tôi có thể chiến đấu và thực hiện các nhiệm vụ chiến lược mà không cần vũ khí”.
Lực lượng đặc biệt Ukraina đang chiếm đóng tại các hòn đảo rải rác dọc sông Dnieper, quân số chỉ có vài trăm, thậm chí còn ít hơn. Lưng quay về sông, mặt đối diện với hàng ngàn quân Nga, họ thiết lập đầu cầu phản công và hoàn thành một nhiệm vụ gần như bất khả thi.
Trong các trận chiến trong tương lai, nếu quân Ukraine vượt sông Dnieper thành công và cắt đứt các tuyến đường bộ giữa Crimea và các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng khác, họ có thể đảo ngược hoàn toàn cục diện cuộc chiến. Những câu chuyện huyền thoại trên sông Dnieper có thể trở thành phần thú vị nhất của cuộc chiến này.
Theo Shishi Junshi
Lý Ngọc biên dịch