Ngô Thụy Xương
Hai trình tạo AI mới ra mắt vào tháng 2 năm nay đã mang lại sự bàng hoàng và lo lắng cho mọi người, vượt xa không khí khi ChatGPT 3.5 lần đầu ra mắt. Một là mô hình Stable Diffusion 3 tạo hình ảnh mới nhất của Stability AI và tạo video từ văn bản AI Sora của OpenAI ra đời bởi sự kết hợp ChatGPT và AI DALL·E.
Vì hình ảnh âm thanh và video do hai AI này tạo ra quá sống động nên mọi người nhất thời khó có thể phân biệt được đâu là thật đâu là giả. Khi những hình ảnh này được sử dụng cho mục đích xấu, xã hội có thể còn trở nên hỗn loạn hơn nữa. Điều này cuối cùng sẽ khiến mọi người phát hiện ra rằng những bức ảnh có thể không nhất thiết là sự thật.
Theo giới thiệu của Stability trên website, hình ảnh do mô hình Stable Diffusion 3 tạo ra không chỉ cải thiện những khuyết điểm của AI trước đây, mà còn tạo ra hình ảnh ổn định và chân thực hơn một cách hợp lý, không hề thua kém về chất lượng, hình ảnh và độ chính xác so với máy ảnh SLR (còn gọi là máy ảnh ống kính đơn), khiến cho hình ảnh đạt được mức độ nhầm lẫn giả với thật.
Giám đốc điều hành Emad của công ty cho biết trên nền tảng X rằng họ sẽ xuất bản các bài báo và báo cáo về module AI và mã nguồn mở để nhiều người sử dụng hơn.
Sora là AI được OpenAI chính thức công bố vào ngày 15/2. Mặc dù vẫn còn một số vấn đề về mặt logic, nhưng nó có thể tạo ra video độ phân giải cực cao dài một phút chỉ với một mô tả văn bản đơn giản. Phim thu được dường như được quay ngoài đời thực do cách sử dụng phức tạp các chuyển động của ống kính máy ảnh cũng như ánh sáng và bóng tối (bao gồm cả sự phản chiếu và đổ bóng của các vật thể).
Những video này cho thấy AI đã có hiểu biết đáng kể về cách thế giới vận hành. Ngoài ra, người sáng lập Tesla, ông Elon Musk cũng cho biết: “AI tự lái (FSD v12) của Tesla một năm trước đã có thể sử dụng các nguyên lý vật lý chính xác để tạo ra các video trong thế giới thực”.
Hiện tại Sora, giống như Stable Diffusion 3, vẫn chưa được mở rộng cho công chúng sử dụng. Các công ty này cho biết họ hy vọng sẽ bổ sung những hạn chế “đạo đức” chặt chẽ hơn đối với các AI này để ngăn AI bị lạm dụng và gây hỗn loạn cho nhân loại.
Các ngành liên quan đến điện ảnh và truyền hình sẽ trải qua một cuộc cải tổ lớn
Kết quả mà Sora đưa ra hiện nay đủ để khiến một số người làm việc trong lĩnh vực điện ảnh, truyền hình, trò chơi điện tử, hiệu ứng hình ảnh 3D và hình ảnh mất việc. Marques Brownlee, một YouTuber liên quan đến kỹ thuật số và công nghệ có 18,5 triệu người theo dõi, bày tỏ mối quan ngại của mình.
Anh cho biết, khi chứng kiến Sora làm công việc của mình, mặc dù AI này vẫn còn một số vấn đề nhưng chức năng mạnh mẽ của nó đã khiến mọi người cảm thấy “sợ hãi” và “bị đe dọa”. Hiện tại đang là thời điểm thay đổi lớn trong thế giới YouTuber. Ngoài ra, một số người sáng tạo nội dung video cũng nghi ngờ liệu nghề của họ có trở thành một nghề bị thay thế bởi thuật toán hay không.
Mặc dù một số người than thở rằng sự phát triển của Sora nhanh hơn các sự phát triển AI khác, nhưng tỷ phú Elon Musk không bày tỏ sự vui mừng trước sự phát triển nhanh chóng của AI mà thay vào đó, ông trả lời trên nền tảng X: “Nhân loại tiêu rồi” (gg humans). Một số người bày tỏ, các công ty sản xuất phim hoạt hình và các công ty điện ảnh và truyền hình như Pixar sẽ phải chịu số phận sụp đổ.
Ed Newton-Rex, Giám đốc điều hành của tổ chức phi lợi nhuận Fairly Training, cho biết: “Mô hình video có thể giúp một người tạo video nhưng nó cũng khiến 10 người tạo video khác mất việc.”
Li Jixin cho biết: “Với sự xuất hiện của hai AI này, những người làm trong ngành điện ảnh và truyền hình sẽ là những người đầu tiên bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, sau thời kỳ hưng phấn của AI, mọi người sẽ thấy rằng phong cách của những thứ do AI tạo ra đều giống nhau, và thậm chí thiếu sự đổi mới. Khi điều này xảy ra, chắc chắn sẽ kìm hãm sự phát triển của nghệ thuật điện ảnh và truyền hình trong tương lai, bởi vì nghệ thuật là sự đổi mới.”
Zack Kass, cựu nhân viên sáng lập của OpenAI và giám đốc tiếp thị cấp cao, dự đoán trong một cuộc phỏng vấn rằng sự phát triển liên tục của AI sẽ thay thế các ngành nghề và nghề nghiệp của con người như kinh doanh, văn hóa, y học, giáo dục. Cơ hội việc làm của mọi người sẽ giảm trong tương lai, và “e rằng đây sẽ là phát minh công nghệ cuối cùng của nhân loại”.
Trên thực tế, lời tiên đoán của ông Kass đang trở thành hiện thực. Bởi vì các nhà sản xuất chip lớn như NVIDIA và TSMC đang đẩy mạnh xây dựng thêm nhiều nhà máy nhằm đáp ứng nhu cầu của các công ty công nghệ lớn về chip AI. Ngoài ra, diễn đàn Reddit đã cho Google thuê dữ liệu trang web của mình với giá 60 triệu USD, cho phép Google sử dụng dữ liệu này để củng cố và đào tạo AI của riêng mình.
Từ năm ngoái đến nay, hơn 100 công ty công nghệ lớn hy vọng thay thế lao động bằng AI và đã sa thải 40.000 người, và xu hướng này đang tăng tốc.
AI có đạo đức thấp và những thành kiến nghiêm trọng
Nhiều AI cũng bị phát hiện là có thành kiến, bóp méo hiện thực và có những thiếu sót về “đạo đức”. Ví dụ: AI “Gemini” dựa trên trò chuyện mới nhất của Google được phát hiện là cực kỳ thiên vị. Nó thường từ chối tạo hình ảnh do người dùng yêu cầu sau khi trả lời các câu hỏi của người dùng bị nghi ngờ là “phân biệt chủng tộc, giới tính hoặc tôn giáo”.
Điều thu hút sự chú ý là khi Gemini được yêu cầu tạo ra hình ảnh của George Washington, người sáng lập nước Mỹ, nó sẽ trực tiếp tạo ra hình ảnh một Washington da đen đội tóc giả màu trắng và mặc quân phục. Vua Anh và Musk cũng biến thành người da đen, còn các hiệp sĩ thời trung cổ có khuôn mặt châu Á, Thẩm phán người Mỹ da đen bảo thủ Clarence Thomas lại bị biến thành người da trắng.
Gemini cũng bị phát hiện đã từ chối đưa ra quan điểm về một số vấn đề đạo đức, bao gồm từ chối chỉ trích “ấu dâm” và từ chối tuyên bố rằng Stalin, cựu lãnh đạo Đảng Cộng sản Liên Xô, đã giết chết hơn 20 triệu người, là một kẻ sát nhân, cho rằng những câu trả lời này là “thù hận”. Ngoài ra, người ta còn phát hiện ra rằng nó phớt lờ sự thật vì mục đích chính trị đúng đắn.
Thực tế ChatGPT cũng gặp phải vấn đề như vậy. Trước đây, khi ai đó yêu cầu nó đưa ra những lời nói xấu về chủng tộc, nó trả lời: “Nếu làm như vậy, chi bằng dùng bom hạt nhân giết chết hàng triệu người”. Ngoài ra, 3 nhà nghiên cứu từ Đức và Đan Mạch đã công bố một nghiên cứu vào năm 2023. Một bài luận văn về ChatGPT chỉ ra rằng nó đã nhiều lần đưa ra những gợi ý phản nhân loại, có thể gây hiểu lầm cho người dùng và phá hoại giá trị đạo đức của con người.
Ông Musk cho biết trên nền tảng X vào ngày 22/2, “Loại virus tiến bộ này đang giết chết nền văn minh phương Tây. Điều này cũng đúng với các kết quả tìm kiếm của Google, Facebook và Instagram của Meta cũng như Wikipedia”. Ông cũng đăng một hình ảnh hàm ý chế nhạo Gemini và OpenAI của Google là đại diện cho “đánh thức sự phân biệt chủng tộc”.
Phó chủ tịch Google Prabhakar Raghavan đã đưa ra tuyên bố xin lỗi trên blog của Google vào ngày 23/2 với hy vọng dập tắt vụ việc.
Tuy nhiên, ông Jack Krawczyk, giám đốc sản phẩm của Google Gemini, bị phát hiện đã đưa ra nhiều ngôn luận cực kỳ cực đoan và căm thù trên mạng, bao gồm cả việc tấn công các tín đồ, người da trắng và chính nước Mỹ. Ông Krawczyk hiện đã đặt tài khoản X ở chế độ riêng tư và xóa mọi đề cập đến Google hoặc vai trò của ông tại công ty khỏi hồ sơ của mình.
Ông Musk chỉ trích Krawczyk là một trong những lý do chính khiến AI của Google quá “phân biệt chủng tộc” và “phân biệt giới tính”.
Nhà bình luận thời sự Keith Woods đã sử dụng câu nói nổi tiếng của cố tiểu thuyết gia nổi tiếng George Orwell để phản bác lại hành động của ông Krawczyk và Gemini:
George Orwell là một tiểu thuyết gia, nhà báo và nhà bình luận xã hội nổi tiếng, ông viết các tiểu thuyết nổi tiếng như “1984” và “Trại súc vật”, vì vậy ông bị coi là đồng nghĩa với chủ nghĩa chống cộng, điều này đã dẫn đến việc các tác phẩm của ông bị coi là đồng nghĩa với việc chống lại chủ nghĩa cộng sản, và bị các chính quyền cộng sản như Liên Xô cũ, Đông Âu, Đảng Cộng sản Trung Quốc ngăn chặn.
AI phá hủy niềm tin và các hoạt động xã hội bình thường
Ngoài việc mang đến sự “tiện lợi” cho con người, sự xuất hiện của AI còn làm nảy sinh nhiều vấn đề khó giải quyết. Điều này bao gồm việc sử dụng AI để phạm tội và đối xử với nó như bạn bè hoặc một nửa còn lại để lấp đầy sự trống rỗng và cô đơn của bản thân, đồng thời dường như xuất hiện tình trạng mất liên lạc với xã hội.
Một đoạn âm thanh dùng AI giả trầm giọng nói của ông Sadiq Khan, Thị trưởng London, được phát cho cuộc tuần hành của người Palestine kỷ niệm Ngày đình chiến (kết thúc Thế chiến thứ nhất), tuy nhiên nội dung phần nào có tính chất kích động nhất định, nên khiến cuộc tuần hành trở thành hỗn loạn. Về vấn đề này, ông Sadiq Khan nói rằng luật hiện hành của Anh chưa đủ mạnh để chống gian lận AI vì tác giả của đoạn ghi âm đã thoát khỏi hành vi đó.
Ngoài ra, một số người còn sử dụng AI để thực hiện công nghệ thay đổi khuôn mặt (deepfake) nhằm mục đích lừa đảo. Cảnh sát Hoàng gia Thái Lan (RTP) đã cảnh báo công chúng vào năm ngoái rằng họ sẽ phải đối mặt với nhiều loại tội phạm hơn vào năm 2024, sử dụng công nghệ AI deepfake để bắt chước giọng nói của người khác nhằm dụ nạn nhân sập bẫy lừa đảo.
Đầu tháng 2 năm nay, nhân viên tài chính của một công ty đa quốc gia Hồng Kông nhận được thư tự xưng là giám đốc tài chính của công ty này ở Anh và yêu cầu thực hiện các giao dịch bí mật. Điều này làm dấy lên sự nghi ngờ của nhân viên tài chính, nhưng khi trò chuyện video với kẻ lừa đảo, anh ta đã xua tan nghi ngờ ban đầu. Nguyên nhân là do kẻ lừa đảo đã sử dụng công nghệ deepfake để sao chép hoàn toàn ngoại hình và giọng nói của giám đốc tài chính công ty, khiến công ty bị lừa 25 triệu USD.
Cuối năm ngoái, nhiều người phát hiện TikTok có số lượng lớn video về cuộc chiến Israel-Hamas, một số video sử dụng công nghệ deepfake giả vờ là nạn nhân của cuộc chiến nhằm gây thiện cảm để “câu view” và kiếm tiền. Họ thậm chí có thể sử dụng điều này để kích động xung đột nghiêm trọng hơn giữa Israel và Hamas
Ngoài ra, ngày càng có nhiều người thích sử dụng AI như một nửa còn lại của họ để lấp đầy sự trống trải và cô đơn, đồng thời ngày càng nhiều nhà sản xuất coi đây là một cơ hội kinh doanh lớn.
Ví dụ như Baidu của Trung Quốc đã ra mắt “Người yêu AI một đối một“, cho phép người dùng thay đổi AI theo sở thích và cài đặt của riêng họ, đồng thời để AI nói những gì họ muốn nghe. Người dùng tin rằng họ có thể có được cảm giác như mong muốn mà không cần nuôi dưỡng cảm xúc và phải trả quá nhiều tiền.
Ngoài ra, trang web Kupid còn cung cấp “bạn gái AI 24” giờ với khuôn mặt xinh đẹp, người dùng có thể mở khóa nhiều tính năng tương tác hơn bằng cách trả phí. Về vấn đề này, chuyên gia thông tin Liberty Vitter chỉ ra rằng hơn 60% nam thanh niên ở Mỹ còn độc thân và chỉ có 30% phụ nữ cùng độ tuổi, nếu “bạn gái AI” tiếp tục phát triển thì sẽ có nhiều nam giới không còn muốn sinh con và kết hôn, điều này sẽ gây ra hậu quả nghiêm trọng cho tương lai nước Mỹ.
Theo Ngô Thụy Xương, Epoch Times