Vào thứ Hai (ngày 4/3), Tòa án Tối cao Hoa Kỳ tuyên bố, rằng ông Donald Trump có thể tham gia cuộc bầu cử tổng thống năm nay, tên của ông Trump có thể xuất hiện trên lá phiếu. Như vậy, ông Trump đã thắng kiện ở Colorado, và phán quyết của Tòa án Tối cao cũng chấm dứt những vụ kiện tương tự ở nhiều tiểu bang.
Phán quyết hôm thứ Hai (ngày 4/2) của Tòa án Tối cao Hoa Kỳ đã lật ngược phán quyết của Tòa án tiểu bang Colorado cho rằng, ông Trump đã bị mất quyền tranh cử tổng thống một lần nữa vì nỗ lực lật ngược kết quả không thành công của cuộc bầu cử năm 2020. Tòa án Tối cao đã đưa ra phán quyết này trước khi tiểu bang Colorado cùng 14 tiểu bang và một vùng lãnh thổ khác sẽ tổ chức bầu cử tổng thống sơ bộ vào Siêu Thứ Ba (ngày 5/3) một ngày.
Các thẩm phán của Tòa án Tối cao hôm thứ Hai (ngày 4/3) đã nhất trí lật ngược quyết định ngày 19/12/2023 của Tòa án Colorado về việc loại ông Trump khỏi cuộc bầu cử sơ bộ của Đảng Cộng hòa tại tiểu bang này. Tòa án Colorado đã tước quyền ứng cử của ông Trump dựa trên Tu chính án thứ 14 ít được sử dụng của Hiến pháp Hoa Kỳ. Cả 9 thẩm phán đều ra phán quyết rằng các tiểu bang không có quyền đơn phương tước tư cách ứng cử của các ứng cử viên liên bang.
Tòa án Tối cao cho biết trong một phát biểu: “Chúng tôi kết luận rằng các tiểu bang có thể loại bỏ những người nắm giữ hoặc cố gắng giữ chức vụ ở tiểu bang. Nhưng theo Hiến pháp, các tiểu bang không có quyền thực thi Mục 3 đối với các chức vụ liên bang, đặc biệt là chức Tổng thống”.
Các thẩm phán nhận thấy rằng chỉ có Quốc hội mới có thể thực thi điều khoản hiến pháp đó đối với các quan chức và ứng cử viên liên bang.
Thẩm phán Barrett viết: “Tòa án đã giải quyết một vấn đề mang tính chính trị cao trong một mùa bầu cử tổng thống đầy biến động. Đặc biệt trong những trường hợp như vậy, phán quyết của tòa án nên làm giảm bớt chứ không phải làm gia tăng bầu không khí (chia rẽ) trên toàn quốc”.
Ông Barrett tiếp tục: “Hiện tại, sự khác biệt của chúng ta không quan trọng bằng sự đoàn kết của chúng ta: Tất cả chín thẩm phán đều đồng ý với kết quả của vụ án này. Đây là thông tin mà người Mỹ xứng đáng nhận được”.
Các thẩm phán cũng viết rằng việc cho phép các bang quyết định xem họ có thể tước tư cách liên bang dựa trên điều khoản nổi dậy hay không sẽ “đảo ngược” sự cân bằng quyền lực giữa liên bang và tiểu bang đã đạt được trong Tu chính án thứ 14.
Ông Trump là ứng viên dẫn đầu cho đề cử tổng thống của Đảng Cộng hòa và sẽ thách thức Tổng thống Đảng Dân chủ Joe Biden trong cuộc bầu cử Mỹ vào ngày 5/11. Đối thủ duy nhất còn lại của ông Trump trong đề cử của đảng Cộng hòa là cựu Thống đốc Nam Carolina, Nikki Haley.
“Một chiến thắng lớn cho nước Mỹ!!!”, Ông Trump viết trên các nền tảng mạng xã hội ngay sau phán quyết của Tòa án Tối cao.
Ngoại trưởng tiểu bang Colorado, Jena Griswold cho biết trong một tuyên bố rằng quyết định của Tòa án Tối cao đã xác nhận rằng ông Trump là “ứng cử viên đủ điều kiện cho cuộc bầu cử sơ bộ tổng thống năm 2024 của Colorado”.
Tòa án Colorado là tòa án đầu tiên viện dẫn “điều khoản nổi loạn” để cấm ông Trump tranh cử. Kể từ đó, các tòa án ở Illinois và Maine cũng đưa ra phán quyết tương tự.
Mục 3 của Tu chính án thứ 14 cấm các quan chức đã tuyên thệ bảo vệ Hiến pháp tham gia vào các hành vi nổi loạn. Những người vi phạm điều khoản này không thể giữ chức vụ trong chính phủ.
Điều khoản này được ban hành vào năm 1868 để cấm những người từng ủng hộ chế độ nô lệ của Liên minh miền Nam nắm giữ chức vụ liên bang. Tuy nhiên, trong hơn 150 năm qua, điều khoản này phần lớn vẫn chưa được sử dụng và đã không còn được sử dụng nữa.
Phán quyết được đưa ra vào đêm trước Siêu Thứ Ba, ngày mà hầu hết các bang tổ chức bầu cử sơ bộ của đảng trong chu kỳ bầu cử tổng thống Hoa Kỳ.
Bản án này không phải là vụ án lịch sử duy nhất liên quan đến Trump mà các thẩm phán Tối cao Pháp viện xem xét. Vào tháng 4 năm nay, các thẩm phán sẽ xem xét lập luận của Trump rằng ông ta có quyền miễn trừ của Tổng thống đối với các cáo buộc hình sự liên quan đến âm mưu đảo ngược kết quả bầu cử năm 2020. Vụ án này sẽ ảnh hưởng đến ba trong số bốn cáo trạng chống lại Trump. Ông Trump phủ nhận tất cả 91 cáo buộc chống lại mình.
Tại Colorado, 4 cử tri thuộc đảng Cộng hòa và 2 cử tri độc lập đã đệ đơn kiện với sự hỗ trợ của tổ chức Washington Citizens for Responsibility and Ethics (Công dân Washington vì Trách nhiệm và Đạo đức), nhằm loại bỏ ông Trump khỏi cuộc bầu cử sơ bộ.
Vào ngày 19/12 năm ngoái, Tòa án Colorado đã ra phán quyết bằng tỷ lệ bỏ phiếu 4:3 để loại ông Trump khỏi cuộc bỏ phiếu.
Lý Ngọc biên dịch