Mary Hong
Trung Quốc đã công bố các quy định mới sẽ có hiệu lực vào tháng Bảy, trong đó mở rộng đáng kể quyền hạn của nhân viên chấp pháp trong việc thu thập bằng chứng. Những thay đổi này sẽ tác động đến cả công dân Trung Quốc trở về quê hương lẫn khách du lịch đến thăm Trung Quốc. Các nhà phê bình xem hành động này là một biện pháp đối phó với cuộc khủng hoảng chưa từng có mà chế độ này đang phải đối mặt, dẫn đến việc mọi người được khuyến cáo là nên tránh đi du lịch đến Trung Quốc.
Như đã nêu trên Nhật báo Pháp lý, các quy định mới này cho phép lực lượng chấp pháp được quyền kiểm tra các thiết bị điện tử trực tiếp trong các tình huống khẩn cấp, chỉ cần cho người dân xem thẻ công an hoặc trinh sát. Tuy nhiên, bộ quy định này thiếu các định nghĩa rõ ràng về tình huống khẩn cấp là gì hoặc các giới hạn của nó.
Ông Đường Tĩnh Viễn (Tang Jingyuan), một nhà bình luận về các vấn đề Trung Quốc sống tại Hoa Kỳ, tin rằng những biện pháp này khớp với chiến dịch gần đây của Bộ An ninh Nhà nước Trung Quốc nhằm hạn chế luồng thông tin ngoại quốc tràn vào.
Ông Đường nói với ấn bản Hoa ngữ của The Epoch Times: “Quy định này sẽ thúc đẩy xã hội hướng tới một cơ chế thời chiến và đóng vai trò như một biện pháp cô lập mềm.”
Trước đó, trên tạp chí Study Times số ra ngày 29/04, cơ quan báo chí chính thức của cơ quan đào tạo nội bộ cao nhất của Đảng Cộng Sản Trung Quốc (ĐCSTQ), Bộ trưởng Bộ An ninh Nhà nước Trần Nhất Tân (Chen Yixin) đã nhấn mạnh trọng tâm của Bộ trong việc chống lật đổ, bá quyền, ly khai, khủng bố, và gián điệp.
Nhà bình luận Lại Kiến Bình (Lai Jianping), một cựu luật sư, tin rằng ĐCSTQ đang phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng chưa từng có và sẽ dẫn đến những hạn chế hơn nữa đối với tự do dân sự thông qua việc tăng cường kiểm soát xã hội.
“Những quy định này sẽ chỉ sinh thêm sự bất mãn trong dân chúng. Người dân biết rằng điều đó vi phạm luật pháp và hiến pháp của chính chế độ, cũng như Công ước Nhân quyền của Liên Hiệp Quốc,” ông Lại bày tỏ với The Epoch Times.
Ông nói, mặc dù các cá nhân có thể không biết cách kháng cự lại những quyết định này, nhưng sự thất vọng của họ sẽ ngày càng gia tăng, dẫn đến tính chính danh của đảng cai trị tiếp tục suy giảm.
Cảnh báo du lịch
“Cảm giác khủng hoảng của chế độ này càng mạnh mẽ bao nhiêu, thì mong muốn kiểm soát của họ càng mạnh mẽ bấy nhiêu,” nhà bình luận chính trị Trần Đạo Ngân (Chen Daoyin), nguyên phó giáo sư tại Đại học Chính trị và Luật Thượng Hải và hiện đang ở Chile, chia sẻ với Đài Tiếng nói Hoa Kỳ (VOA).
Ông Trần lưu ý rằng cơ quan quan thuế của chế độ này đã tiến hành kiểm tra ngẫu nhiên các thiết bị điện tử của những người nhập cảnh vào quốc gia này trong vài năm qua. Hành động gần đây nhằm mục đích chuẩn hóa các thủ tục hành chính và chấp pháp thông qua luật pháp.
Ông khuyên các du khách Trung Quốc ở hảingoại nên mua điện thoại di động mới để sử dụng tại địa phương nhằm bảo đảm “sự cách ly về mặt vật lý,” đồng thời cảnh báo rằng các tin nhắn WhatsApp đã xóa vẫn có thể được khôi phục.
Theo đài VOA đưa tin, ông Trần chia sẻ rằng đối với những người có thể trở thành mục tiêu của chế độ, chẳng hạn như các nhóm nhân quyền hoạt động tích cực trong thế giới tự do, những cá nhân tham gia vào các phong trào như độc lập Tân Cương và Tây Tạng, và các học viên Pháp Luân Công, “Thành thật mà nói, nếu quý vị lường trước được [rằng mình] sẽ bị điều tra khi hồi hương, thì tốt nhất là không nên trở về.”
Nhiều báo cáo cho thấy rằng công an ở Bắc Kinh, Thượng Hải, và các thành phố khác đã chặn điện thoại di động của người dân trên đường phố hoặc trên các toa tàu điện ngầm trong vài năm qua. Sau Phong trào Giấy Trắng năm 2022, các cuộc kiểm tra an ninh đã được mở rộng đến tận nhà của cư dân.
Một cư dân Thượng Hải, ông Chu (bí danh), đã nói với The Epoch Times về việc bị công an ép giao nộp điện thoại di động để kiểm tra. “Họ muốn tôi đến đồn công an vì tôi đã chia sẻ các bài viết về đời sống của người dân. Nhiều cảnh viên đã có mặt. Tôi đã kiên quyết nói với họ, ‘Thứ nhất, việc các anh đang làm là bất hợp pháp, và thứ hai là các thủ tục này cũng không hợp pháp.’”
Du khách đến Trung Quốc được khuyên nên thận trọng ở Đài Loan. Hồi tháng 05/2023, ông Thái Minh Ngạn (Tsai Ming-yan), giám đốc Cục An ninh Quốc gia Trung Hoa Dân Quốc, đã mở rộng cảnh báo này đến các doanh nhân Đài Loan, doanh nhân ngoại quốc, ký giả ngoại quốc, và các nhà hoạt động nhân quyền.
Tuệ Minh biên dịch