12-8-2024
Một điều chưa thấy nhà báo nào quan tâm sau vụ ồn ã trên đây, đó là: Tất cả xe ô tô bị nạn tại cầu Phú Mỹ gần đây đều còn hạn đăng kiểm.
Ngoài vụ này, trên 99% xe cộ bị tai nạn trên đường bộ trong ba năm qua cũng còn hạn đăng kiểm. Điều đó cho thấy nhiều điều mang tính nguyên tắc như sau:
1. Đăng kiểm xe cơ giới, thậm chí đăng kiểm dày đặc như trước đây không hạn chế được tai nạn khi an toàn xe cộ phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác.
2. Xe mới đăng kiểm vài tuần vẫn có thể bị tai nạn.
3. Xe hơi bị tai nạn, thậm chí bị tai nạn khi có lỗi kỹ thuật, lỗi này bị Đăng kiểm bỏ sót (vì nhiều lý do) nhưng chưa ai quy kết trách nhiệm cho bên đăng kiểm, không có chế tài nào buộc đăng kiểm phải chịu trách nhiệm hoặc chia sẻ trách nhiệm.
4. Đăng kiểm có nội dung công việc là kiểm tra các chức năng kỹ thuật như phanh (thắng) đèn, còi, cánh cửa, độ dơ (có hay không) của trục bánh xe, độ mới cũ của lốp xe… rồi kết luận (theo quy định) xe này được chạy một, hai hay ba năm. Nhưng có thể chỉ hai tuần lễ sau khi đăng kiểm một vài cơ năng của xe có thể hư hỏng, kể cả xe mới, xe bạc tỷ. Trong trường hợp đó, nhà xe tự khắc phục xong vẫn chạy bình thường. Nhà xe làm vì bảo vệ tính mạng, tài sản của chính họ.
Tạm dẫn bốn dấu nhấn trên để thấy việc đăng kiểm hiện nay gần như vô tích sự, chữ “vô tích sự” đúng ngay ở nghĩa thực nhất.
Ấy vậy mà xưa nay, ông giời ban cho đăng kiểm cái QUYỀN rất to, không “đăng” không được. Đăng dày đặc.
Hai năm trước, trước tình hình phức tạp (và đen tối), cán bộ đăng kiểm rụng như sung, dư luận ép ra ép thì ông đăng kiểm dãn thời gian đăng kiểm ra một chút. Cụ thể là diện xe dùng trên 13 năm phải đăng kiểm một năm một lần. Diện một năm nay nâng lên hai năm. Các loại khác cũng được nâng lên có chừng mực theo kiểu “con khóc mẹ mới cho bú”.
Nên biết, trước thời ấy, chỉ cần vì bất cứ lý do gì chủ xe đi đăng kiểm muộn mươi ngày là bị phạt từ ba đến năm triệu bạc.
Lúc này có thể kết luận thẳng thừng, xác đáng và không quá lời là:
Tạm khoanh từ năm 2000 cho đến năm 2023 đã có điều chỉnh thì loại xe trước đây đăng kiểm sáu tháng, một năm một lần là đăng kiểm… oan 50%.
Số thiệt hại bởi hai khoản là tiền lệ phí và tiền công lao động của tài xế vì đi đăng kiểm nên không làm việc bình thường, trên toàn quốc của hai loại này phải là nhiều NGÀN TỶ ĐỒNG. Số tiền này đủ xây 1.000 trường tiểu học cho những vùng nghèo ở miền núi hiện nay.
Nhưng nếu nói thực hơn, là ngành đăng kiểm trước 2022 đã làm hại quốc dân từng ấy tiền của, thời gian.
Hiện nay, với tiến bộ của công nghệ mới ngành xe, với sự hỗ trợ của hệ thống chỉ đường tự động, với số tiền đầu tư cho giao thông (cả đầu tư công và BOT) thì mặt đường đã tốt hơn trước năm 1990 nhiều lần, bởi lẽ đó, thời gian hư hao của xe cộ cũng dài hơn trước nhiều.
Hiện những dòng xe mới sản xuất năm bảy năm gần đây đã nâng cấp bảo hành lên 5 năm hoặc 100.000km. Cho nên, hạn mức thời gian hiện nay dù mới ban bố vài năm nay đã lạc hậu, cần điều chỉnh.
Thử quan sát một ví dụ:
Chiếc Toyota Camry đời 2017 này chỉ “được” chạy mỗi năm một lần. Muốn chạy tiếp, phải đăng kiểm. Ngoài hạn mức 14 năm nữa, mỗi năm sẽ phải đăng kiểm hai lần. Giá chiếc xe này hiện nay khoảng 700.000.000 VND, đắt hơn chiếc KIA Sonet mới gần 50 triệu bạc.
Chiếc Camry này có thể chạy được 30 năm nữa hoặc hơn, và nó sẽ phải kiểm định 48 lần nữa!
Hiện nay dòng xe Camry sản xuất năm 1988 vẫn chạy an toàn. Còn xe Peugeot bốn chỗ này sản xuất năm… 1956 vẫn chạy tốt!
Thời gian của một chu kỳ đăng kiểm dài hay ngắn, ngoài những ý nghĩa vừa vô lý, vừa vô dụng như phân tích trên đầu bài, nó còn có ý nghĩa làm tiêu biến nguồn lực quốc gia lấy từ tài lực của người tiêu dùng. Phải thay đổi.
Từ vụ tai nạn trên cầu Phú Mỹ, chúng ta nên để tâm đến vị trí, vai trò, tác dụng (thật) của anh đăng kiểm xem anh này là ai sẽ rõ, đỡ phải tranh cãi.
Nguồn: Tiếng Dân