Trần Quốc Quân
14-12-2025
Gia đình tôi có sáu đàn ông thì năm người từng tham gia Quân đội Nhân dân Việt Nam. Trong đó có Ba tôi cùng ba anh trai là sĩ quan cả đời binh nghiệp, chỉ mỗi tôi làm lính nghĩa vụ ba năm.
Cuối năm 1980, sau khi tốt nghiệp đại học Kinh tế quốc dân, Hà Nội chưa đầy năm, tôi bị tổng động viên đánh Tàu. Tôi nhập ngũ từ cơ quan Tổng cục Thống kê ở 6B Hoàng Diệu, Hà Nội cùng với bọn lính trẻ thực hiện nghĩa vụ quân sự từ các phường Phúc Xá, Nghĩa Dũng, An Dương… ngoài bãi đê Sông Hồng.
Tiểu đoàn 1, trung Đoàn 786, sư đoàn 321, Quân khu Thủ đô của tôi có hai thái cực đối lập giữa lính cơ quan trung ương có trụ sở tại quận Ba Đình với bọn lính du thủ du thực, cầu bơ cầu bất bán nước, móc túi ở bến Nứa ngay đầu cầu Long Biên cũng thuộc quận Ba Đình.
Lính đại đội 1 của tôi hầm bà làng, từ những thằng ‘trí thức’ như tôi, tới mấy thằng mù chữ. Mỗi lần cần ký gì, bọn chưa từng đến trường đều phải lăn tay và khi tập “bước đều bước” thì dứt khoát bọn đấy phải giơ chân và tay cùng bên, không thể nào sửa được.
Bọn lính tân binh bắt từ các phường ở đại đội tôi tuổi chỉ khoảng mười tám đôi mươi, toàn đầu gấu lưu manh. Chỉ huy đại đội, tiểu đoàn đánh đập, hành hạ, nhục mạ đủ kiểu mà chúng vẫn cứ “trơ gan cùng tuế nguyệt”.
Thứ bảy tuần nào bọn lính trẻ (và cả tôi) cũng trốn ra đường 32 đoạn gần bốt Phùng, Đan Phượng để chặn rồi nhảy lên xe khách về Hà Nội mà lơ xe không dám mở mồm hỏi vé, nếu không muốn bị ăn đòn hội đồng. Tối chủ nhật chúng tôi lại lên đơn vị để tự nguyện chịu kỷ luật từ chỉ huy đại đội. Khi thì bọn lính trẻ phải ôm súng lăn từ mặt đê xuống chân đê vài chục lần. Khi thì bọn lính ít học phải đeo biển trước ngực “Ai cũng như tôi thì mất nước” để trung đội trưởng dong đi khắp làng. Khi thì bọn chúng phải chạy quanh sân kho hợp tác xã 100 vòng, thậm chí còn bị trung đội trưởng nện cho chí mạng bằng báng súng… Ấy vậy mà chả đứa nào sợ, cứ đến thứ bảy lại trốn về Hà Nội thăm nhà, thăm người yêu.
Trên xe ca, bọn lính trẻ nghịch phá đủ kiểu. Con gái trên xe bị bỏn cấu, sờ, chỉ thút thít khóc thầm mà xấu hổ không dám kêu to. Các ông, các bà trung niên thỉnh thoảng lại ré lên: “Tiên sư thằng bộ đội nào móc túi của tao”…
Một ngày nghỉ cuối tuần, như thường lệ, tôi và đám lính cùng đại đội ra bốt Phùng tràn lên chiếc xe ca Ba Đình vỏ gỉ sét, xộc xệch chạy từ Sơn Tây về Hà Nội. Vì xe quá chật chội nên cửa xe không đóng nổi. Một đám lính trẻ của đại đội tôi đu bám nửa trong, nửa ngoài cửa xe. Khi xe chạy qua Trạm Trôi (Hoài Đức), tôi bỗng nghe từ dưới đường vọng lên một tiếng chửi tục: “Ối! Đ*t mẹ thằng bộ đội”. Ngoái đầu nhìn xuống, tôi thấy một thiếu tá bộ đội hớt hải vừa cố đạp xe đạp đuổi theo chiếc xe khách chở tôi và đồng đội, vừa không ngớt miệng chửi to: “Đ*t mẹ thằng bộ đội! Trả tao cái mũ!”
Trên xe ca, mấy thằng lính trẻ cùng đại đội tôi cười hô hố với “chiến lợi phẩm” trong tay là cái mũ dạ tá vừa giật được từ trên đầu viên sĩ quan đang tuyệt vọng nhấn bàn đạp đuổi theo chiếc xe ca với tiếng chửi ngày càng nhỏ dần.
Thời tôi nhập ngũ, một bộ phận lính trẻ rất mất dạy. Trung đoàn 786 của tôi chỉ trong ba tháng huấn luyện đã có một số quân nhân bị tước quân tịch, đuổi về địa phương (bị mất gần hết quyền công dân) vì can tội trộm cắp của dân, hoặc lén lút ngủ với con dâu chủ nhà mà chồng cũng là bộ đội đang chiến đấu trên chiến trường Campuchia.
Biết chuyện, có nhiều người thắc mắc: Bộ đội sao tha hóa thế? Chẳng chút xấu hổ, bỏn cười nhăn nhở “Bộ đội cụ Hồ đánh Pháp xưa rồi. Bây giờ là bộ đội cụ Duẩn đánh Mỹ đánh Tàu, nhá!“
Nhân việc đang có vụ tranh cãi gay gắt về tiểu thuyết “Nỗi buồn chiến tranh” của nhà văn Bảo Ninh vừa được trao giải trong 50 tác phẩm văn học xuất sắc nhất từ năm 1975 đến năm 2025, tôi kể lại những mẩu chuyện rất thật, “mặt trái vinh quang” đang tràn ngập cõi mạng về bộ đội ta “giỏi đánh giặc, nhưng cũng rất phá dân”.
Nguồn: Tiếng Dân