Trọng Đức
Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm thứ Hai 23/3 (giờ Washington) nói rằng ông đang cân nhắc tái khởi động lại nền kinh tế sau chiến dịch 15 ngày cách ly để ngăn chặn đại dịch virus corona kết thúc, một phát ngôn đầy tranh cãi khi mà Mỹ đang bùng phát trở thành ổ dịch lớn thứ ba thế giới.
Trong buổi họp báo thường nhật kể từ khi dịch bệnh bùng lên, ông Trump nói ông sẽ tiếp tục lắng nghe lời khuyên từ các y sĩ liên bang, nhưng cuối cùng ông sẽ tự ra quyết định về tương lai của nền kinh tế, trong hoàn cảnh cuộc chiến chống “Virus Trung Quốc” vẫn phải diễn ra mạnh mẽ.
“Cuối cùng tôi phải ra quyết định, nhưng chắc chắn tôi sẽ lắng nghe họ”, ông Trump nói khi được phóng viên hỏi rằng liệu ông có nghe theo lời khuyên của Bác sĩ Anthony Fauci và Bác sĩ Deborah Birx, 2 chuyên gia dịch tễ đang làm cố vấn trong lực lượng chống dịch liên bang hay không.
Ông Trump nói ông “rất tôn trọng” Bác sĩ Fauci và Birx nhưng cũng nói với cương vị là bác sĩ, họ sẽ quá chú tâm vào việc phòng ngừa cẩn trọng.
“Nếu dựa vào các bác sĩ này, họ có thể nói ‘Hãy cứ đóng cửa, hãy đóng cửa toàn thế giới, hãy đóng cửa vài năm đi’”, ông Trump nói. “Chúng ta không thể làm như thế”.
“Đất nước ta không phải được dựng lên để bị đóng cửa. Chúng ta sẽ mở cửa đất nước để hoạt động kinh doanh trở lại bởi vì nước ta cần được mở cửa”, ông nói trong buổi họp báo.
“Chúng ta sẽ khởi động lại toàn bộ đất nước sớm thôi”.
Phóng viên hỏi bác sĩ Fauci có đồng ý với ông rằng nền kinh tế nên được mở lại sớm hay không, ông Trump trả lời: “Ông ấy không đồng ý với tôi”.
Trên Twitter, Tổng thống Mỹ tỏ rõ hơn ý định đưa nền kinh tế Mỹ trở lại hoạt động. Ông cảnh báo sẽ không chấp nhận một giải pháp mà hậu quả của nó còn lớn hơn vấn đề:
“Người dân của chúng ta muốn trở lại làm việc. Họ sẽ thực hành giữ khoảng cách xã hội và các thủ tục khác, người già sẽ được chăm sóc, bảo vệ và yêu thương. Chúng ta có thể làm 2 điều một lúc. KHÔNG THỂ ĐỂ GIẢI PHÁP TỆ HƠN VẤN ĐỀ! QUỐC HỘI PHẢI HÀNH ĐỘNG NGAY. Chúng ta sẽ trở lại đầy mạnh mẽ!”
Tổng thống Mỹ nói rằng ông sẽ ra quyết định về tương lai kinh tế bởi vì ông “có trách nhiệm song song” đối với người Mỹ. Ông cũng cảnh báo về tỷ lệ tử vong đang gia tăng do thất thoát kinh tế quốc gia.
“Chúng ta đang có rất nhiều người lo lắng và trầm cảm, và bạn có nhiều trường hợp tự tử vì những điều như thế này, khi mà nền kinh tế tệ hại. Có những cái chết có lẽ, chắc chắn là con số lớn hơn nhiều những số liệu mà chúng ta đang nói liên quan đến virus”, ông Trump nói.
Ông cũng so sánh tỷ lệ tử giữa tự tử, do tai nạn xe hơi, và cúm mùa tới tỷ lệ tử vong do virus corona và nói rằng điều này cần được cân nhắc trước khi đưa ra quyết định.
“Toàn bộ khái niệm về chết chóc là kinh khủng. Nhưng có một sự khác biệt to lớn giữa một phần trăm và bốn hay năm phần trăm”.
“Bạn hãy nhìn vào các vụ tai nạn xe hơi, vốn lớn hơn nhiều bất kỳ con số nào mà chúng ta đang nói tới. Nhưng nó không có nghĩa là chúng tôi sẽ nói với các bạn là không được lái xe nữa. Vì thế chúng ta sẽ phải làm việc để mở cửa đất nước”, ông Trump nói.
Ông Trump cho rằng người Mỹ có thể vừa giữ cho nền kinh tế hoạt động và chiến thắng virus. “Việc đóng cửa cả đất nước lâu hơn cần thiết là vô trách nhiệm”, ông Trump nói.
“Chúng ta sẽ tìm ra một ngày và chúng ta sẽ làm cả hai việc. Chúng ta có thể làm hai việc một lúc. Và chúng ta sẽ rất cảnh giác”.
Trả lời một câu hỏi của phóng viên về thời hạn đóng cửa kinh tế, tổng thống nói rằng ông không nhìn vào quãng thời gian “hàng tháng” mà chỉ “hàng tuần” thôi, và nói các chỉ dẫn phòng ngừa virus có thể được cập nhật đối với các đối tượng độ tuổi khác nhau trên cả nước. Nhóm người già và có bệnh nền dễ bị tổn thương hơn khi nhiễm virus corona mới hơn là những thanh niên trẻ.
Phát ngôn của ông Trump đã sớm nhận phải chỉ trích của các đối thủ chính trị.
Thống đốc Bang New York Andrew Cuomo một thành viên Đảng Dân chủ, cảnh báo rằng “Chúng ta sẽ không đặt những đồng đô la lên trên mạng sống con người”.
“Không một người Mỹ nào sẽ nói ‘hãy tăng tốc nền kinh tế với cái giá là nhân mạng”, ông Cuomo nói, theo CNN. Bang New York đã trở thành tâm dịch tại Mỹ, với số ca nhiễm bệnh lên trên 25.000. Bang này cật lực phản đối việc cho phép người dân đi du lịch, tập trung xã hội hay trở lại làm việc quá sớm.
Tuần trước, ông Trump loan báo hướng dẫn cộng đồng được gọi là 15 ngày làm chậm dịch bệnh, bao gồm hạn chế đi lại không cần thiết, cách ly xã hội, rửa tay thường xuyên và ở nhà càng lâu càng tốt. Các hoạt động kinh tế tại nhiều bang bị dịch bệnh tấn công nghiêm trọng gần như là đã ngừng lại.
Theo Reuters, đại dịch bùng phát ở Mỹ đã khiến hàng ngàn doanh nghiệp Mỹ phải đóng cửa, hàng triệu lao động mất việc và khoảng 100 triệu người, gần 1/3 dân số toàn quốc, được lệnh ở nhà để ngăn ngừa dịch lây lan quá nhanh.
Sau phát ngôn của ông Trump, cùng với các dấu hiệu cho thấy Quốc hội Mỹ sắp đạt thỏa thuận về dự luật ngân sách gần 2 tỷ USD cứu nguy kinh tế, thị trường chứng khoán Mỹ khởi sắc trở lại. Cả ba chỉ số chứng khoán lớn nhất, Dow Jones, S&P 500 và Nasdaq đều tăng hơn 5%, theo Reuters.
Các nhà quan sát đều nhận định rằng ông Trump sẽ phải đối mặt với một tình huống cực kỳ khó khăn khi phải cân bằng giữa kinh tế và dịch bệnh, nếu ông quyết định khởi động lại hoạt động kinh tế sớm vào tuần sau.
Nhưng trong lúc này, bác sĩ Birx, người điều phối lực lượng đặc biệt chống dịch tại Tòa Bạch Ốc, khuyên người dân Mỹ tiếp tục tuân theo các hướng dẫn về giữ khoảng cách xã hội.
“Điều tổng thống đang làm là nhìn về tương lai chứ không phải muốn thay đổi những việc mà chúng ta đang làm hiện nay”, bà nói.
Stephen Moore, một nhà bình luận kinh tế cho hay có những cố vấn trong chính quyền Trump đang nghĩ rằng: “Nếu chúng ta tiếp tục đóng cửa nền kinh tế quá lâu, thiệt hại lên con người vì điều này có thể trở nên lớn hơn rủi ro mà virus mang lại”.
Trọng Đức