Tờ SCMP đưa tin, Trung Quốc đã công bố danh sách một loạt các mặt hàng mới của Mỹ sẽ được miễn thuế nhập khẩu trong cuộc chiến thương mại giữa hai nước. Quyết định miễn thuế có hiệu lực từ tuần sau, kéo dài trong một năm trong bối cảnh Tổng thống Mỹ Donald Trump đã dọa sẽ hủy bỏ thỏa thuận thương mại nếu Trung Quốc không thực hiện đúng trách nhiệm mua hàng.
Tổng cộng có 79 sản phẩm được Bộ Tài Chính Trung Quốc liệt kê hôm thứ Ba, trong đó có quặng đất hiếm, thiết bị radar cho máy bay, linh kiện bán dẫn, thuốc tẩy y tế, và một loạt các kim loại quý, hóa chất và sản phẩm hóa dầu.
Các công ty nhập khẩu ở Trung Quốc phải nộp đơn cho Cục Hải quan trong vòng 6 tháng kể từ sau thông báo này để được cân nhắc miễn thuế, thời gian tính từ ngày 19/5, theo SCMP.
Thông báo này được đưa ra vào lúc Mỹ-Trung đang lao vào một cuộc khẩu chiến mới về đại dịch COVID-19 có nguy cơ phá hủy thỏa thuận thương mại giai đoạn một mà hai nhà lãnh đạo Trump, Tập đã rất vất vả mới có thể ký được vào tháng Một. Ông Trump tuần trước đe dọa rằng nếu Trung Quốc không mua đủ hàng Mỹ theo thỏa thuận, ông sẽ đơn phương chấm dứt thỏa thuận này.
Tuy nhiên Đại dịch Covid-19 đã phá hoại nghiêm trọng chuỗi cung ứng của cả hai bên khiến thương mại song phương sụt giảm trong 4 tháng đầu năm nay. Cụ thể, giá trị nhập khẩu hàng Mỹ của Trung Quốc giảm 11,1% trong tháng Tư, theo số liệu thống kê chính thức công bố vào tuần trước. Con số suy giảm trong tháng Ba thậm chí còn lớn hơn nhiều, tới 85,5%.
Thêm vào đó, vì Trung Quốc nhập khẩu từ Mỹ năm 2019 ít hơn nhiều so với năm 2017 – năm bản lề để làm thước do các điều kiện trong thỏa thuận thương mại, hiện sức mua của Trung Quốc còn kém mục tiêu rất xa. Theo SCMP, ước tính Trung Quốc sẽ phải tăng gấp đôi giá trị nhập khẩu mỗi tháng để thỏa mãn được yêu cầu của Mỹ trong thỏa thuận.
Trong buổi họp báo tại Bắc Kinh hôm thứ Ba, người phát ngôn Bộ ngoại giao Triệu Lập Kiên nói 2 nước nên tiến hành thỏa thuận này một cách công bằng và với sự tôn trọng lẫn nhau. Ông vẫn khẳng định thỏa thuận này có lợi cho cả hai bên và cho cả thế giới.
Tờ Thời Báo Hoàn Cầu trước đó một ngày đăng tải bài viết nói Mỹ mới là nước ở thế yếu trong đại dịch này và khuyên chính phủ nên tái đàm phán với phía Mỹ về thỏa thuận giai đoạn một này. Ý kiến này đã bị ông Trump thẳng thừng bác bỏ trong cuộc họp báo ở Washington hôm thứ Hai.
“Thực sự Trung Quốc mới là người được lợi ích khi hủy bỏ thỏa thuận giai đoạn một này” do nền kinh tế của Mỹ ngày càng yếu kém trong dịch bệnh và cuộc bầu cử tổng thống sắp diễn ra, một cố vấn thương mại trong chính quyền Bắc Kinh nói trên tờ Thời báo Hoàn cầu. “Bây giờ Mỹ không đủ khả năng để tái khởi động chiến tranh thương mại với Trung Quốc nếu mọi thứ quay trở về điểm xuất phát”.
Tờ Thời báo hoàn Cầu được coi là phản ánh quan điểm của Đảng Cộng sản Trung Quốc.
Cuối tuần trước, các nhà đàm phán cấp cao của 2 bên, trong đó có Phó Thủ tướng Lưu Hạc và Bộ trưởng Tài chính Steven Mnuchin, Đại diện thương mại Mỹ Robert Lighthizer đã có cuộc điện đàm trao đổi với nhau lần đầu tiên kể từ khi thỏa thuận được ký.
Truyền thông nhà nước Trung Quốc đăng tải các phát ngôn của chính phủ nói họ sẽ “tạo ra các điều kiện thuận lợi để thực hiện thỏa thuận giai đoạn một”, trong thời điểm mà hai cường quốc gia tăng căng thẳng vì mâu thuẫn về trách nhiệm và nguồn gốc của COVID-19.
Về phía Mỹ, Văn phòng của ông Lighthizer tuần trước cũng đăng một thông điệp trên trang web của mình rằng cả Mỹ và Trung Quốc “đều đồng ý rằng các tiến triển tốt đẹp đang diễn ra về việc tạo cơ sở hạ tầng chính phủ cần thiết để thực hiện hành công thỏa thuận”
Các nhà phân tích Trung Quốc cũng cho rằng ít có khả năng thỏa thuận thương mại giai đoạn một sẽ sụp đổ sau khi hai bên đã mất hơn một năm để đàm phán.
Chen Fengying, nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện Quan hệ Quốc tế Đương đại Trung Quốc, nói rằng bất chấp khẩu chiến, chưa có mối đe dọa hiện hữu đối với thỏa thuận thương mại. Tuy nhiên bà cũng cho rằng nên có không gian thỏa luận vấn đề mua hàng do sự can thiệp bất ngờ của virus corona.
“Bây giờ không phải là thời gian bình thường cho bất kỳ nước nào. Trung Quốc vẫn quyết tâm mua hàng hóa Mỹ như là thịt lợn và đậu nành, nhưng câu hỏi là liệu Mỹ có thể sản xuất đủ và vận chuyển nó sang Trung Quốc trong bối cảnh đại dịch virus corona hay không”, bà nói. “Số hàng hóa khổng lồ phải mua là yếu tố khó khăn nhất để hoàn thành thỏa thuận, và do đó đã xuất hiện nhiều lời kêu gọi tái đàm phán thỏa thuận”.
Ông He Wein Wen, một cựu quan chức cấp cao tại lãnh sự quán Trung Quốc ở New York và San Francisco, nay là nhà nghiên cứu tại Trung tâm Trung Quốc và Toàn Cầu Hóa, nói rằng có người ở Trung Quốc cảm thấy thỏa thuận này là không có qua có lại.
“Thỏa thuận này được đàm phán trong bối cảnh Mỹ đánh thuế cao và tiến hành cuộc điều tra theo Điều 301. Trung Quốc đã cam kết thay đổi rất nhiều, nhưng Mỹ chỉ nhượng bộ rất ít về việc thu hồi các khoản thuế”, ông nói.
Trong cuộc họp báo hôm thứ Hai tại Tòa Bạch Ốc, ông Trump khẳng định ông muốn thấy Bắc Kinh thực hiện đúng với cam kết mua thêm 200 tỷ USD hàng hóa của Mỹ. Khi được hỏi liệu ông có nghĩ đến ý tưởng tái đàm phán thỏa thuận đã ký với Trung Quốc hay không, ông Trump trả lời:
“Không, hoàn toàn không. Không một chút nào hết. Tôi không thích ý tưởng đó. Chúng tôi đã ký thỏa thuận. Tôi cũng nghe thấy rằng họ muốn mở lại đàm phán thương mại và biến nó thành một thỏa thuận tốt hơn cho họ.”
Trọng Đức