- Như Ngọc
Tổng thống Donald Trump hôm thứ Năm (18/6) nói rằng chính phủ Mỹ duy trì lựa chọn ‘phân ly kinh tế’ (decouple) hoàn toàn với Trung Quốc. Ông Trump đưa ra phát biểu này sau khi Đại diện Thương mại Mỹ Robert Lighthizer trong cuộc điều trần tại Hạ viện trước đó một ngày đã nói rằng hiện nay ‘phân ly kinh tế’ với Trung Quốc là chính sách không hợp lý.
Đề cập tới phát biểu về Trung Quốc của Đại diện Thương mại Mỹ Robert Lighthizer trong cuộc điều trần tại Ủy ban Thuế vụ Hạ viện (House Ways and Means Committee) hôm thứ Tư (17/6), Tổng thống Trump viết trên Twitter: “Đó không phải là lỗi của Đại sứ Lighthizer (hôm qua tại Ủy ban) mà có lẽ do tôi đã không làm rõ vấn đề, nhưng nước Mỹ chắc chắn vẫn duy trì một lựa chọn chính sách, theo các điều kiện khác nhau, về việc phân ly kinh tế hoàn toàn với Trung Quốc. Cảm ơn bạn!”
Trong cuộc điều trần tại Hạ viện hôm 17/6, ông Lighthizer đã nói: “Liệu tôi nghĩ rằng quý vị có thể ngồi đây và phân ly kinh tế Mỹ với kinh tế Trung Quốc bây giờ ư?… Đó đã là một lựa chọn chính sách từ vài năm trước, nhưng tôi không nghĩ nó là một chính sách hay một chính sách hợp lý vào thời điểm này. Tôi nghĩ rằng quý vị sẽ nhìn thấy các chuỗi cung ứng hồi hương là do kết quả của chính sách Mỹ”.
Tổng thống Trump và các quan chức Mỹ thời gian qua đã rất nặng lời chỉ trích Bắc Kinh về việc họ che giấu đại dịch virus corona. Trong tháng Năm, ông Trump đã nói rằng Mỹ “có thể cắt hoàn toàn mối quan hệ” với Trung Quốc.
Chính quyền Trump cũng được cho là đang đẩy nhanh các kế hoạch thu hút các công ty Mỹ chuyển sản xuất khỏi Trung Quốc sau khi đại dịch COVID-19 đã phơi bày sự nguy hiểm của chuỗi cung ứng phụ thuộc vào Bắc Kinh.
Cũng trong ngày 17/6, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đã họp với nhà ngoại giao cấp cao Trung Quốc Dương Khiết Trì hơn 6 tiếng tại Hawaii. Một ngày sau cuộc gặp, ông Pompeo viết trên Twitter rằng ông Dương “đã tái cam kết hoàn thành và tôn trọng tất cả các nghĩa vụ” theo thỏa thuận thương mại giai đoạn một giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.
Tuyên bố của ông Trump cũng đến vào thời điểm cựu cố vấn an ninh quốc gia John Bolton chuẩn bị cho xuất bản cuốn hồi ký cá nhân, trong đó đưa nhiều thông tin không tích cực về ông chủ Tòa Bạch Ốc đương nhiệm.
Wall Street Journal hôm 17/6 đã công bố trích đoạn cuốn sách dày 592 trang của ông Bolton có tựa: “Căn phòng nơi mọi chuyện xảy ra: Ký sự Tòa Bạch Ốc” (The Room Where It Happened: A White House Memoir), trong đó đề cập tới các cuộc đối thoại của Tổng thống Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Đặc biệt, ông Bolton tiết lộ về một cuộc họp kín giữa hai nhà lãnh đạo Mỹ–Trung bên lề Hội nghị G20 tại Osaka Nhật Bản hồi tháng 6/2019, trong đó ông Trump tán thành việc chế độ Trung Quốc xây trại tập trung tại Tân Cương và ngỏ ý nhờ ông Tập hỗ trợ cho cuộc đua tái cử vào tháng 11/2020.
Trong cuộc điều trần tại Hạ viện, Đại diện Thương mại Mỹ Lighthizer đã bác bỏ những tuyên bố của ông Bolton rằng ông Trump đã nhờ Chủ tịch Trung Quốc giúp đỡ chiến thắng trong cuộc đua tái tranh cử tổng thống Mỹ 2020.
“Tuyệt đối không đúng sự thật, chưa bao giờ xảy ra. Tôi đã ở đó, tôi không nhớ gì về những thứ xảy ra. Tôi không tin đó là sự thật, tôi không tin điều đó đã từng xảy ra”, ông Lighthizer nói.
Trong cuộc trả lời phỏng vấn với người dẫn chương trình Sean Hannity trên Fox News hôm 17/6, Tổng thống Trump nói rằng ông Bolton đang phá vỡ luật pháp bằng việc rò rỉ thông tin mật về tổng thống trong cuốn hồi ký sắp xuất bản.
“Ông ta đã phá vỡ luật pháp, ông ta là kẻ hết thời”, ông Trump nói. “Tôi đã cho ông ta cơ hội, nhưng ông ta đã không được Thượng viện xác nhận, vì vậy tôi đã đặt ông ta vào vị trí mà không cần Thượng viện chuẩn thuận. Tôi để ông ta vào vị trí đó để xem ông ta làm việc thế nào. Tôi đã rất không hào hứng với [công việc của ông ta]”.
Ông Trump cũng đã bác bỏ cáo buộc của ông Bolton cho rằng ông đang cố làm thân với các nhà độc tài thế giới tại Trung Quốc và Nga để giành lợi thế cá nhân. “Không ai từng cứng rắn với Nga và Trung Quốc như tôi”, ông Trump nói.
Như Ngọc