- Xuân Thành
Bộ trưởng Y tế và Dân sinh Mỹ Alex Azar sẽ dẫn đầu phái đoàn Mỹ tới thăm Đài Loan “trong vài ngày tới”. Đây là chuyến thăm Đài Loan của quan chức Mỹ cấp cao nhất kể từ năm 1979, theo xác nhận của Viện Mỹ tại Đài Loan (AIT) – đại sứ quán danh nghĩa của Mỹ tại quốc đảo dân chủ phía đông nam Trung Quốc.
Trong thông cáo báo chí phát hành hôm thứ Tư (5/8), AIT tuyên bố rằng mục đích chuyến thăm của ông Azar vào thời điểm này là để “củng cố quan hệ đối tác Mỹ – Đài Loan và thúc đẩy hợp tác Mỹ – Đài Loan trong cuộc chiến với đại dịch COVID-19 toàn cầu”. Tuyên bố của AIT sau đó cũng đánh giá cao “thành công đáng ghi nhận” của Đài Loan trong công tác ứng phó với virus corona Vũ Hán, thể hiện vai trò quan trọng của Đài Loan là “xã hội tự do và dân chủ rõ ràng” trong cộng đồng quốc tế.
Tuyên bố của AIT nhắc đến Đạo luật Di trú Đài Loan được Washington thông qua năm 2018, trong đó khuyến khích các cuộc viếng thăm song phương của các quan chức hai nước “ở tất cả các cấp độ”. Trong chuyến thăm lần này, Bộ trưởng Azar sẽ gặp gỡ những người đồng cấp Đài Loan để thảo luận về phản ứng của họ với đại dịch virus, các quan ngại về y tế toàn cầu, quan hệ đối tác giữa hai quốc gia, và vai trò của Đài Loan là “nhà cung cấp toàn cầu đáng tin cậy về trang thiết bị y tế và công nghệ quan trọng”.
Ông Azar trong chuyến thăm Đài Loan lần này cũng sẽ có bài phát biểu trước các sinh viên tốt nghiệp ngành y tế cộng đồng và các sinh viên tốt nghiệp theo chương trình đào tạo của CDC Mỹ. Đi cùng với Bộ trưởng Azar tới Đài Loan còn có ông James F. Moriarty, chủ tịch hội đồng của Viện Mỹ tại Đài Loan; Bác sĩ Mitchell Wolfe, giám đốc y tế tại CDC Mỹ; ông Brian Harrison, chánh văn phòng Bộ Y tế và Dân sinh Mỹ; ông Garrett Grigsby, giám đốc Văn phòng Sự vụ Toàn cầu của Bộ Y tế và Dân sinh Mỹ; và các thành viên khác trong chính quyền Trump.
Trước chuyến thăm mang tính lịch sử này, Bộ trưởng Azar phát đi tuyên bố cho hay: “Đài Loan đã đang là hình mẫu của sự minh bạch và hợp tác về y tế toàn cầu trong đại dịch COVID-19 và từ lâu trước đó”. Ông cũng nói thêm rằng ông mong chờ được chuyển lời về “sự ủng hộ của ông Trump đối với vai trò lãnh đạo y tế toàn cầu của Đài Loan và nhấn mạnh đến niềm tin chung của chúng ta rằng các xã hội tự do và dân chủ là hình mẫu tốt đẹp nhất cho việc bảo vệ và thúc đẩy sức khỏe. Chuyến thăm này là cơ hội để củng cố sự hợp tác về kinh tế và y tế cộng đồng của chúng tôi với Đài Loan, đặc biệt khi Mỹ và các quốc gia khác đang làm việc để củng cố và đa dạng hóa các nguồn lực của chúng ta đối với các sản phẩm y tế trọng yếu”.
Theo thông cáo báo chí của AIT, ông Azar cùng phái đoàn Mỹ sẽ đến Đài Loan “trong vài ngày tới”. Tuyên bố này nhấn mạnh rằng các nhà chức trách về y tế của Mỹ và Đài Loan sẽ điều phối về quy trình an toàn y tế cho chuyến thăm này.
Phản ứng với tin tức về chuyến thăm của Bộ trưởng Y tế và Dân sinh Mỹ, Bộ Ngoại giao Đài Loan (MOFA) đã phát đi tuyên bố trong đó nói rằng ông Azar và phái đoàn Mỹ sẽ gặp Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn, Ngoại trưởng Joseph Wu, và Bộ trưởng Y tế Chen Shih-chung. Ông Azar cũng sẽ thăm Trung tâm Chỉ huy Bệnh dịch Đài Loan (CECC) và nói chuyện với các chuyên gia y tế và sức khỏe để “củng cố quan hệ hợp tác giữa Đài Loan và Mỹ trong công tác phòng dịch và chăm sóc sức khỏe”.
MOFA cho biết ông Azar là “người bạn tri kỷ và dài hạn của Đài Loan”. Bộ này chỉ ra rằng sau khi đảm nhận vị trí Bộ trưởng Y tế và Dân sinh Mỹ, ông Azar đã ủng hộ mạnh mẽ Đài Loan tham gia vào Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và các hoạt động liên quan, cũng như tiếp tục làm việc để hậu thuẫn cho Đài Loan tham gia vào Hội đồng Y tế Thế giới (WHA) – cơ quan điều hành của WHO và các lĩnh vực quốc tế liên quan bằng “những hành động cụ thể”.
MOFA sau đó nói thêm rằng ông Azar đã công khai xác nhận tầm quan trọng của “Mẫu hình Đài Loan” trong cuộc chiến toàn cầu chống lại virus corona. Bộ này bày tỏ “lời cảm ơn chân thành” đối với sự ủng hộ của ông Azar dành cho Đài Loan.
MOFA cũng nhấn mạnh rằng đây là lần đầu tiên một quan chức cấp cao của chính phủ Mỹ tới thăm Đài Loan kể từ năm 2014 và ông Azar sẽ là quan chức chính phủ Mỹ cấp cao nhất tới thăm Đài Loan kể từ năm 1979.
MOFA khẳng định: “Điều này minh chứng rằng những nỗ lực chung của Đài Loan và Mỹ trong những năm gần đây, nền tảng tin tưởng lẫn nhau giữa hai bên là vững chắc và thông tin qua lại là thông suốt. Nó cũng cho thấy sự ủng hộ kiên định của Mỹ đối với Đài Loan và mối quan hệ gần gũi, hữu nghị giữa Đài Loan và Mỹ”.
Sau khi cả Đài Loan và Mỹ xác nhận thông tin ông Azar sắp thăm chính thức Đài Loan, phía Trung Quốc đã lên án chuyến thăm này, nói rằng họ phản đối bất kỳ sự giao thiệp chính thức nào giữa Mỹ và Đài Loan và đã chính thức lên tiếng phản đối Washington.
Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Vương Văn Bân hôm 5/8 nói rằng Bắc Kinh cực lực phản đối những giao thiệp chính thức giữa Mỹ và Đài Loan.
Tờ Nam Hoa Tảo báo (Hồng Kông) dẫn lời ông Vương Văn Bân tuyên bố: “Vấn đề Eo biển Đài Loan là vấn đề nhạy cảm nhất trong mối quan hệ Trung – Mỹ. Chúng tôi hy vọng Mỹ sẽ dừng tất cả các trao đổi chính thức giữa hai phía để tránh gây tổn hại tới mối quan hệ Trung – Mỹ và giữ ổn định Eo biển Đài Loan”.
Trong khi đó, theo Nam Hoa Tảo báo, ông Randall Schriver – cựu phụ tá bộ trưởng quốc phòng Mỹ chuyên trách sự vụ an ninh khu vực Ấn Độ – Thái Bình Dương nhận định rằng những chuyến thăm Đài Loan của các quan chức cấp cao chính phủ Mỹ như chuyến thăm sắp tới của Bộ trưởng Azar sẽ trở thành thông lệ trong tương lai, minh chứng cho mối quan hệ đối tác gần gũi giữa Mỹ và Đài Loan.
Xuân Thành