- Thiên Thanh
Là một nhà khoa học, nhà phát minh, nhà kinh doanh, kỹ sư, Thomas Edison sở hữu nhiều bản quyền phát minh quan trọng, bóng đèn điện là một trong số đó. Trong thời gian diễn ra cuộc tranh cử Tổng thống Mỹ năm 2020, ứng cử viên Đảng Dân chủ Joe Biden – đối thủ tranh cử của Tổng thống Trump, mới đây đã nói trong bài diễn thuyết của mình rằng, bóng đèn điện không phải là phát minh của ông Edison, mà là một người da đen.
Hôm 4/9, Đài Fox News đưa tin, ngày 3/9 (giờ Mỹ), trong thời gian thăm thành phố Kenosha thuộc bang Wisconsin, ông Biden đã nói rằng, bóng đèn điện là một người da đen phát minh ra, Thomas Edison không phải là người phát minh ra nó.
Ông Biden nói: “Vì sao không dạy lịch sử [về bóng đèn điện] trong môn học lịch sử? Thực ra người da đen đã phát minh ra bóng đèn điện, chứ không phải là người da trắng tên là Edison kia phát minh ra.”
Bản tin của Fox News cho biết, Edison được cho là người đầu tiên phát minh ra bóng đèn điện sử dụng sợi đốt có thể phát sáng 1200 tiếng đồng hồ. Theo ghi chép của Bộ Năng lượng Mỹ, năm 1879 và năm 1880 ông Edison đã nhận được bản quyền bóng đèn điện chân không. Còn người da đen mà ông Joe Biden nói có khả năng là Lewis Howard Latimer. Theo ghi chép của Viện Công nghệ Massachusetts (MIT), năm 1881, bản cải tiến đèn chân không của ông Lewis Howard Latimer được đăng ký bản quyền, loại đèn được cải tiến này có thể có tuổi thọ dài hơn so với loại của ông Edison. Từ góc độ sử dụng mà xét, 1200 tiếng đồng hồ tương đương 50 ngày, so với tuổi thọ của đèn chân không hiện đại thì là quá ngắn.
Lewis Howard Latimer khi đó từng làm việc trong công ty đối thủ cạnh tranh của Edison. Ghi chép của Viện Công nghệ Massachusetts nói, ông Lewis Howard Latimer là con của cựu nô lệ, là một người làm việc lâu năm trong Hải quân Liên bang (Union Navy), ông là thành viên của Đại sảnh Danh vọng Nhà phát minh Quốc gia (National Inventors Hall of Fame Museum). Viện Công nghệ Massachusetts nói rằng ông là thành viên người da đen duy nhất của đội ngũ nghiên cứu “Những người tiên phong của Edison” (Edison’s Pioneers), từ năm 1884 ông bắt đầu hợp tác với ông Edison.
Tuy nhiên, Lewis Howard Latimer không phải là người đầu tiên phát minh ra bóng đèn.
Có một số người còn nói Lewis Howard Latimer là người phát minh ban đầu của điện thoại. Tuy nhiên, theo MIT ghi chép, tại tòa, ông nói rằng thực tế, Alexander Graham Bell là người phát minh ra điện thoại.
Trước khi ông Biden thăm thành phố Kenosha, một cảnh sát đã bắn vào lưng một người đàn ông da đen vào tháng trước, khiến người này bị liệt. Sự kiện bắn súng này đã gây bùng phát hoạt động biểu tình, kháng nghị hành vi dã man của cảnh sát và bất bình đẳng chủng tộc, cuối cùng bùng phát bạo loạn, dẫn đến sự phá hoại nghiêm trọng đối với thành phố Kenosha. Có ít nhất 175 người đã bị bắt trong vụ này. Vài ngày trước khi ông Biden xuất hành đến Kenosha, Tổng thống Trump cũng đã thăm thành phố này.
Fox News đưa tin hôm 1/9, trang web tin tức chính trị và dữ liệu khảo sát dân ý RealClearPolitic đã tổng hợp tỉ lệ cá cược trung bình, kết quả cho thấy, ông Biden ở vị trí dẫn đầu với 24,6 điểm phần trăm vào ngày 1/8, nhưng ưu thế dẫn đầu này đã giảm 1,9 điểm phần trăm vào ngày 31/8.
Ông Marko Kolanovic, một chiến lược gia tại JPMorgan, nói rằng tỷ lệ cá cược dẫn đầu của ông Biden đã giảm mạnh, chủ yếu có hai lý do: (1) Các cuộc biểu tình bạo lực trên khắp nước Mỹ đã gây ra ảnh hưởng đến dư luận và hình thức bỏ phiếu; (2) Các cử tri ủng hộ Tổng thống Trump có nhiều khả năng từ chối biểu đạt thái độ đối với các cuộc thăm dò dư luận, từ đó dẫn đến sự sai lệch trong kết quả thăm dò.
Ông Marko Kolanovic cho rằng, theo kết quả nghiên cứu lịch sử các cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ trong quá khứ cho thấy, nếu cử tri Mỹ cho rằng là hoạt động kháng nghị hòa bình, thì khảo sát dân ý cho thấy tỉ lệ ủng hộ ứng cử viên Đảng Dân chủ sẽ tăng 2 – 3 điểm phần trăm; nếu hoạt động kháng nghị bị coi là có tính chất bạo lực, tỉ lệ ủng hộ ứng cử viên Đảng Cộng hòa qua khảo sát dân ý sẽ tăng từ 2 – 8 điểm phần trăm. Điều này cho thấy rõ, nếu nhìn nhận của cử tri Mỹ đối với hoạt động kháng nghị các nơi trên nước Mỹ từ hòa bình biến thành bạo lực, vậy thì điều này có nghĩa là tỉ lệ ủng hộ ứng cử viên Đảng Dân chủ qua khảo sát dân ý sẽ giảm từ 5 – 10 điểm phần trăm.
Hiện tại, Tổng thống Trump đã lấy “Luật pháp và Trật tự” (Law & Order) làm cương lĩnh tranh cử Tổng thống Mỹ của mình. Còn cử tri Mỹ cũng không còn phụ thuộc vào báo cáo tin tức liên quan đến hoạt động kháng nghị trên các kênh truyền thông báo chí nữa, có thể thông qua mạng xã hội để phán đoán hoạt động kháng nghị tại các nơi là hòa bình hay là bạo lực.
Thiên Thanh