- Mỹ Huyên
Năm 2016, trong ngày ông Donald Trump đánh bại bà Hillary Clinton trong cuộc tranh cử Tổng thống, Nhậm Hoàn – một nhà môi giới bất động sản gốc Hoa ở Manhattan đã khóc. Cô viết trên Facebook của mình: “Đây là một ngày đen tối nhất trong lịch sử nước Mỹ”, và cho những người bạn ủng hộ ông Trump vào trong danh sách đen. Tuy nhiên, 4 năm sau, cô lại đứng ở phía mà cô từng đối lập, quyết định ủng hộ ông Trump.
Theo Đài Tiếng nói Hoa Kỳ (VOA) đưa tin, Nhậm Hoàn tốt nghiệp Đại học Bắc Kinh, sau đó du học Mỹ. Cô là người yêu mến tự do, từng là người ủng hộ Đảng Dân chủ. Tuy nhiên 4 năm chấp chính của ông Trump đã khiến cô thay đổi lập trường, và người như Nhậm Hoàn không phải là số ít. Dù là người Hoa ở Mỹ hay là ở trong nước Trung Quốc, thành tích của ông Trump trong 4 năm qua đã khiến cho nhóm người Hoa thuộc trường phái tự do thay đổi lập trường, từng là người ủng hộ Đảng Dân chủ trong quá khứ, giờ đây họ đã thay đổi chuyển sang ủng hộ ông Trump. Chiến tranh thương mại Mỹ – Trung, chính sách cứng rắn với Trung Quốc và sự bất lực của ông Biden cùng Đảng Dân chủ, những lời nói và hành động của cánh tả cấp tiến v.v, đều là những nguyên nhân làm họ thay đổi thái độ.
4 năm chấp chính của ông Trump đã giành được sự ủng hộ của người Hoa
Bốn năm trước, sau khi doanh nhân Trump trúng cử làm Tổng thống Mỹ, vòng tròn người Hoa nhanh chóng phân tách làm 2 phe: “Người hâm mộ Trump” và “người chống Trump”. Theo một cuộc thăm dò trước cuộc bầu cử với người Mỹ gốc Á được thực hiện bởi Asian American Decisions và AAPI Civic Engagement Fund năm 2016 cho thấy, người Mỹ gốc Á ủng hộ bà Hillary lên đến 75%, ủng hộ ông Trump chỉ có 19%. Trong đó tỷ lệ ủng hộ của người Mỹ gốc Hoa không chênh lệch nhiều so với giá trị bình quân này. Ngoài ra, một cuộc thăm dò sau bầu cử do Nhóm Báo cáo bầu cử quốc gia được Hiệp hội truyền thông Mỹ tài trợ cho thấy, người Mỹ gốc Á ủng hộ bà Hillary là 65%, tỷ lệ ủng hộ ông Trump là 29%.
Trước cuộc bầu cử năm nay, một cuộc thăm dò mới nhất (số liệu của AAPI Data, Asian Americans Advancing Justice, và APIAVote indicates) cho thấy, tỷ lệ người Mỹ gốc Á ủng hộ ông Biden là 54%, vượt xa tỷ lệ ủng hộ ông Trump là 30%.
Mặc dù người Hoa ủng hộ ông Trump là số ít trong tỷ lệ ủng hộ nói chung này, nhưng nhóm người này đang có sự thay đổi kỳ diệu. Ban đầu, nhóm người ủng hộ ông Trump nổi tiếng nhất không vượt qua “Đội ngũ vận động bầu cử cho Trump của người Bắc Mỹ gốc Hoa”. Theo báo cáo, tổ chức này có gần 6.000 thành viên, trải dài toàn bộ 28 bang của Mỹ. Để vận động bầu cử cho ông Trump, họ tự lấy tiền túi ra dùng các phương thức khác nhau để lôi kéo phiếu bầu cho ông Trump, dùng máy bay căng biểu ngữ trên không, v.v. Họ còn hợp tác với các nhóm vận động tranh cử của ông Trump ở California, Texas và New York, giúp ông giành phiếu bầu trong các cộng đồng dân cư, và thậm chí xuất hiện tại Hội nghị toàn quốc của Đảng Cộng hòa ở Cleveland.
Tuy nhiên, về sau có báo cáo cho thấy, đại đa số những người ủng hộ gốc Hoa này có mối quan hệ khuất tất với Đại sứ quán ĐCSTQ nên họ đã bị chỉ trích. Bốn năm sau đó, ông Trump thực thi chính sách cứng rắn với ĐCSTQ, khiến từ khóa “ông Trump” có thời điểm trở thành từ nhạy cảm trên mạng xã hội Trung Quốc. Những “người hâm mộ Trump” thân Cộng này cũng lần lượt chuyển hướng hoặc “mai danh ẩn tích”.
Ngoài đó ra, ông Trump còn nhận được sự ủng hộ của rất nhiều người Trung Quốc ở Trung Quốc và cả người Hoa thuộc phe tự do ở Mỹ.
Trong thời gian tranh cử lần trước (năm 2016), còn có một nhóm người Trung Quốc thuộc phe tự do có khuynh hướng tôn giáo hoặc có khuynh hướng chủ nghĩa bảo thủ trở thành người ủng hộ kiên định đối với ông Trump. Bốn năm qua, họ liên tiếp tranh luận trên mạng, cùng phe “chống Trump” công kích qua lại, như nước với lửa, họ đã trở thành một quang cảnh lớn trong vòng tròn chính trị người Hoa.
Trong các cuộc tranh luận nảy lửa này, có một nhóm thuộc phe tự do đã âm thầm thay đổi lập trường, từ ủng hộ Đảng Dân chủ trước đó thì giờ họ chuyển sang ủng hộ ông Trump. Họ không giống với “người hâm mộ Trump” ngay từ đầu, cũng không giống với người phe tự do có khuynh hướng chủ nghĩa bảo thủ và tín ngưỡng tôn giáo, càng không giống với những người sùng bái Trump trên mạng. Trong số họ có không ít người thậm chí 4 năm trước còn là người ủng hộ Đảng Dân chủ, và cho rằng bản thân đến nay vẫn là “phe cánh tả”. Tuy nhiên, đối mặt với cuộc tổng tuyển cử năm nay, họ nói họ không phải là “người hâm mộ Trump”, nhưng họ ủng hộ ông tái nhiệm.
Đội ngũ của ông Trump và ông Biden, bên nào nhận thức rõ hơn bản chất của ĐCSTQ?
Tối ngày 7/10, trong cuộc tranh biện Phó Tổng thống duy nhất trong cuộc tổng tuyển cử năm nay, bà Harris – ứng cử viên Phó Tổng thống của Đảng Dân chủ, đã trích dẫn báo cáo của Trung tâm Nghiên cứu Pew và cho biết, mức độ tôn trọng Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình của nhiều nước đồng minh của Mỹ hiện giờ cao hơn so với ông Trump. Câu này đã khiến cho nhiều người Trung Quốc thuộc phe tự do không hài lòng, cho rằng bà Harris đang khen ngợi ông Tập Cận Bình trong phần tranh biện của mình. Đây chính là điểm khiến nhiều người thuộc phe tự do bất mãn.
Không chỉ bà Harris và ông Biden, toàn bộ chính sách đối với Trung Quốc của Đảng Dân chủ cũng là nguyên nhân mà nhiều người thuộc phe tự do chuyển sang ủng hộ ông Trump.
Vương Đan, lãnh tụ phong trào Sinh viên năm 1989 nói rằng: “Đội ngũ của ông Biden lại một lần nữa biểu thị, một khi họ nắm chính quyền, thì sẽ trở lại quỹ đạo chính sách ban đầu như tiếp xúc, đối thoại, hợp tác [với ĐCTQ]. Mặc dù thái độ cứng rắn với ĐCSTQ là nhận thức chung của lưỡng đảng, nhưng thực sự có thể đưa [chính sách cứng rắn với ĐCSTQ] vào thực thi thì vẫn là đội ngũ của chính phủ, trong khi đội ngũ của ông Biden lại biểu hiện tương phản trong chính sách đối với Trung Quốc trong quá khứ và tương lai. Nội các chính quyền Tổng thống Trump, bao gồm phó Cố vấn An ninh quốc gia Nhà Trắng Matthew Pottinger, Ngoại trưởng Mike Pompeo, Bộ trưởng Tư pháp William Barr, Cố vấn Kinh tế Peter Navarro tạo thành đội ngũ diều hâu trong chính sách đối với Trung Quốc. Đặc biệt là tuyên bố về chính sách quan trọng như phân biệt Trung Quốc và ĐCSTQ, tôi cho rằng là điều rất chính xác, tôi hy vọng chính sách như thế này có thể sẽ được tiếp tục thực thi.”
Ông Trần Quang Thành – Luật sư khiếm thị người Trung Quốc, người đang sống lưu vong tại Mỹ, cũng chỉ ra, đối với hai chính đảng hiện nay, Đảng Dân chủ hay Đảng Cộng hòa rốt cuộc thì đảng nào chống Cộng mạnh hơn? Câu trả lời đơn giản chính là xem phản ứng của ĐCSTQ.
Có báo cáo cho biết cuộc tranh biện ứng cử viên Phó Tổng thống đã bị kiểm duyệt trong quá trình phát sóng trực tiếp ở Trung Quốc: Nathan VanderKlippe, phóng viên truyền thông Canada Globe and Mail tại Bắc Kinh, đã nói trên trên Twitter rằng anh đang xem cuộc tranh biện trực tiếp trên Kênh truyền hình CNN ở Trung Quốc thì phát hiện ra rằng cơ quan chức năng Trung Quốc đã cắt chương trình phát sóng trực tiếp khi ông Pence trả lời các vấn đề liên quan Trung Quốc. Trên màn hình xuất hiện chữ “Tín hiệu bất thường, sẽ sớm quay trở lại”. Khi bà Harris trả lời vấn đề tương tự, chương trình phát sóng trực tiếp trở lại bình thường.
Trong một cuộc phỏng vấn với Đài Tiếng nói Hoa Kỳ, một giáo viên họ Lương từ một trường đại học ở Bắc Kinh thẳng thắn nói rằng, lý do quan trọng nhất khiến ông ủng hộ ông Trump là “ông Trump đã làm rất tốt trong việc kiềm chế thế lực ĐCSTQ”. Ông cho rằng ông Trump thông qua cuộc chiến thương mại, đã kìm hãm rất nhiều xu thế phát triển kinh tế của ĐCSTQ; thông qua các biện pháp trừng phạt đối với Huawei, các kênh đánh cắp công nghệ của ĐCSTQ đã bị chặn rất nhiều; cắt đứt với WHO đã làm suy yếu đáng kể sự thâm nhập của ĐCSTQ trong các tổ chức quốc tế. Đây là những điều mà Đảng Dân chủ đã không làm được. Ông Trump không quan tâm đến các vấn đề quốc tế, nhưng đã giáng đòn nặng vào côn đồ quốc tế. Điều này có thể được gọi là bề ngoài có vẻ không có hành động, nhưng thực tế là đã có hành động. Trong vài thập kỷ qua, ĐCSTQ đã từng bước phát triển lớn mạnh dựa vào thặng dư thương mại và hành vi trộm cắp công nghệ Mỹ. Lý niệm nước Mỹ trên hết của ông Trump có thể không nhằm mục đích kiềm chế ĐCSTQ, nhưng chính điều này lại có tác dụng hiệu quả trong việc kiềm chế ĐCSTQ.
Mỹ Huyên