- Tiểu Quỳ
Năm 2018, phó giáo sư Hạ Kiến Khuê của Đại học Khoa học Kỹ thuật Phương Nam đã tạo một cặp song sinh chỉnh sửa gen thông qua kỹ thuật chỉnh sửa gen thai nhi, gây nhiều tranh cãi trong giới học thuật. Gần đây, có người dùng tên thật tố cáo Viện gen Bắc Kinh (BGI) chỉnh sửa gen trong cơ thể 58 thai nhi. Về việc này, Viện gen Bắc Kinh đã tức tốc ra mặt “bác tin đồn”, nhưng vẫn bị nhiều chỉ trích.
Ngày 8/12, Weibo lan truyền thông tin một người dùng tên thật là “Vương Đức Minh, Chủ nhiệm trung tâm vận kinh doanh Giang Tô thuộc Trung tâm Tế bào – Ngân hàng gen Quốc gia”, tố cáo “Viện gen Bắc Kinh đã chỉnh sửa gen của ít nhất 58 thai nhi, với ý đồ tùy chỉnh con người”. Người phơi bày vụ việc còn đặt nghi vấn, vì sao Hạ Kiến Khuê chỉnh sửa gen thai nhi thì bị xử tù, còn Viện gen Bắc Kinh làm việc tương tự nhưng lại bị phớt lờ, hơn nữa thông tin liên quan vừa công bố liền bị xóa?
Theo hình ảnh mà người phơi bày sự việc cung cấp, ngày 20/5/2018, Chủ tịch Hội đồng quản trị Viện gen Bắc Kinh là Uông Kiến (Wang Jian) từng tham gia một hoạt động diễn thuyết, khi đó Bí thư Thị ủy Nam Kinh (tỉnh Giang Tô) là Trương Kính Hoa (Zhang Jinghua) và nhiều quan chức khác cùng có mặt tại buổi diễn thuyết.
Tra lại các báo cáo của truyền thông Đại Lục trước đó, ngày 20/5/2018, chính quyền thành phố Nam Kinh (tỉnh Chiết Giang) và Tân khu Giang Bắc lần lượt ký kết thỏa thuận khung hợp tác chiến lược với Công ty TNHH khoa học công nghệ gen Hoa Đại Thâm Quyến (Beijing Genomics Institute, BGI), Bí thư Thị ủy Nam Kinh Trương Kính Hoa và Chủ tịch Hội đồng quản trị BGI Uông Kiến đều tham gia hoạt động này và chứng kiến lễ ký kết.
Bài viết tố cáo nói trên từng có thời điểm được lan truyền nóng trên Weibo ở Trung Quốc Đại Lục, đã thu hút được ít nhất 310.000 người theo dõi, nhưng sau đó trên Weibo chỉ có bài đăng liên quan đến BGI bác tin đồn.
Đáng chú ý là, trên mạng internet tại Trung Quốc Đại Lục tràn ngập tuyên bố “bác tin đồn” của BGI, ngay cả trang web của Đài Truyền hình Trung ương (CCTV) cũng đăng tải tuyên bố này. Tuyên bố cho hay, không hề có “Trung tâm điều hành Giang Tô của Trung tâm tế bào thuộc Ngân hàng gen”, BGI chỉ chỉnh sửa phôi thai người, “không hề có trẻ sơ sinh nào chào đời”, nhưng lại không hề nhắc đến các nội dung bị phơi bày khác.
Phía BGI nhấn mạnh, những nội dung phơi bày này thực ra là luận văn học thuật được đăng trên Tạp chí Nature vào năm 2017. Nghiên cứu này do nhà khoa học người Mỹ gốc Nga đứng đầu, BGI chỉ tham gia vào kiểm tra tế bào gốc trên phôi thai, toàn bộ quá trình đều tuân thủ đạo đức học thuật.
Tuy nhiên, việc BGI thanh minh dường như không được dư luận Đại Lục chấp nhận, có một số cư dân mạng để lại bình luận bằng cách đặt nghi vấn, “Quan trọng là hãy đăng lại bài đăng tố cáo kia, xem rồi liền biết sức nổ thế nào”, “Hiện giờ ai cũng có thể bác tin đồn, có khi còn là kẻ cướp hô bắt cướp nữa chứ”, “Hiện giờ đã phủ nhận, bao nhiêu phần là sự thực”.
Tháng 11/2018, tại một hội nghị học thuật diễn ra ở Hồng Kông, ông Hạ Kiến Khuê (He Jiankui) tuyên bố, thông qua “chỉnh sửa gen” (Genome editing) ông đã tạo ra một cặp song sinh nữ “miễn dịch với HIV”, tin tức này sau đó đã nhanh chóng gây sóng gió trong giới học thuật và dư luận. Sau sự việc này, chính quyền tỉnh Quảng Đông gấp rút điều tra, cuối cùng dưới áp lực của dư luận, ông Hạ Kiến Khuê đã bị “xử theo pháp luật”.
Lê Tiểu Quỳ, Vision Times tiếng Trung