Jackhammer Nguyễn
25-12-2020
Hôm nay, cô Cao Vĩnh Thịnh, một thành viên quan trọng của nhóm Cây Xanh (Green Trees) công bố trên trang Facebook cá nhân của mình rằng, cô bị công an Việt Nam gây sức ép không cho cô học tại một viện y học cổ truyền ở Hà Nội, đồng thời chủ nhà nơi cô thuê làm cửa hàng bán sản phẩm thân thiện với môi trường, Zero Waste, cũng chấm dứt hợp đồng cho cô thuê nhà vì bị sức ép của công an.
Việc cơ quan an ninh của chính quyền Cộng sản Việt Nam gây sức ép lên chủ nhà, trường học, hàng xóm láng giềng,… của những người đối kháng về quan điểm chính trị, không phải là điều gì mới. Nhưng tại sao họ lại gây sức ép lên những người hoạt động môi trường như cô Cao Vĩnh Thịnh, lĩnh vực có vẻ không liên quan gì đến chính trị?
Đó là vì đảng Cộng sản sợ rằng họ sẽ mất quyền kiểm soát dân chúng, những nhóm như nhóm Cây Xanh, những người như cô Thịnh.
Tiền thân của nhóm Cây Xanh có tên “Vì Một Hà Nội Xanh”, được một số bạn trẻ thành lập ở Hà Nội năm 2015, để bảo vệ những cây cổ thụ nhiều năm tuổi, chống lại đề án “thay thế 6700 cây xanh ở Hà Nội” của chính quyền thành phố này.
Sau đó, nhóm Cây Xanh rất tích cực trong việc đấu tranh trong đại họa môi trường Formosa ở Hà Tĩnh vào năm 2016. Tại đây, Formosa, một nhà máy luyện thép của công ty Đài Loan đã đổ chất thải ra biển làm cá chết hàng loạt, làm người dân ở các tỉnh duyên hải miền Trung điêu đứng trong mấy tháng liền.
Thảm họa này làm bùng nổ những cuộc biểu tình, có khi lên đến hàng chục ngàn người. Nhóm Cây Xanh và các tổ chức xã hội dân sự khác đã góp phần buộc công ty Formosa phải công khai việc đền bù thiệt hại mà họ gây ra.
Nhóm Cây Xanh cũng đã rất tích cực trong việc phổ biến những kiến thức cơ bản về môi trường cho dân chúng Việt Nam trong những năm qua.
Nhóm Cây Xanh không đưa ra những thông điệp như là yêu cầu chính trị đa đảng, cũng không đưa ra những lời chỉ trích quan chức cộng sản trên mạng như hàng chục nhà bất đồng chính kiến trong và ngoài nước khác. Nhưng, sự tồn tại của một tổ chức xã hội dân sự, có hoạt động thật sự, chính là nỗi lo của nhà cầm quyền cộng sản, bất kể hoạt động ấy là gì.
Vấn đề môi trường đang ngày càng trở nên khó xử đối với nhà cầm quyền CSVN, vì cơ chế xã hội cộng sản độc đảng không thể ngăn chận những thảm họa môi trường như Formosa trong tương lai. Trong cơ chế hiện nay ở Việt Nam cũng như Trung Quốc, quyền lợi của các nhóm tư bản tài phiệt và các quan chức cầm quyền là một, không có những phản biện độc lập, cho nên môi trường sống ảnh hưởng đến hàng triệu người sẽ dễ dàng bị hy sinh.
Đối với giới tư bản tài phiệt, ở bất cứ đâu, quyền lợi của họ là trên hết, họ sẵn sàng vận động trong khuôn khổ pháp lý, và đi xa hơn là hối lộ nếu cần. Nhưng trong các định chế dân chủ, các tổ chức dân sự độc lập, các nghị sĩ được dân bầu một cách dân chủ sẽ cân bằng được sự trục lợi của giới tài phiệt, giành quyền lợi môi trường cho số đông.
Việc hủy bỏ dự án đường ống dẫn dầu khổng lồ miền Bắc nước Mỹ chính là do áp lực của các nhóm xã hội dân sự độc lập rất mạnh ở Mỹ, dù chính quyền Trump, với sự ủng hộ của giới tài phiệt, đã thúc đẩy rất mạnh những dự án có hại cho môi trường, cũng như bãi bỏ các luật lệ khắc khe về môi trường đã được tổng thống Obama ban hành trước đây. Ông Trump dù có rất tức giận trước các nhóm môi trường, hay những nghị sĩ thúc đẩy những luật định khắc khe về môi trường, nhưng ông ta cũng không làm gì được họ.
Nhưng những nhóm môi trường độc lập như Cây Xanh lại không được chấp nhận trong xã hội Việt Nam, vì người cộng sản không kiểm soát được họ.
Không chỉ các nhóm độc lập vận động môi trường, mà bất kể hoạt động xã hội nào mà Đảng không có người của họ, không kiểm soát được, là họ tìm mọi cách để ngăn chặn, ví dụ như việc quyên tiền giúp đỡ những nạn nhân bị bão lụt mới đây của ca sĩ Thủy Tiên, một ca sĩ nổi tiếng ở Việt Nam.
Hiện nay, đảng Cộng sản đã giải tán được hầu hết những nhóm đối kháng với họ, họ đã và đang bắt giữ những nhân vật có thể gây ảnh hưởng đến dư luận, và bây giờ đến những nhóm hoạt động vì môi trường.
Nhưng vấn đề môi trường sẽ đẩy Đảng Cộng sản vào một thế khó xử. Một mặt họ phải thỏa mãn lợi ích của các nhóm tư bản tài phiệt, vốn cung cấp tài chánh, vật chất cho giới lãnh đạo Đảng. Mặt khác, nếu nhóm này không bị những nhóm độc lập như Cây Xanh làm đối trọng, những thảm họa môi trường kiểu Formosa có khả năng xuất hiện trong tương lai, gây ra phản ứng giân dữ trong dân chúng.
Điều khó khăn nữa cho nhà cầm quyền CSVN là những nhóm như nhóm Cây Xanh, không hề đưa ra những thông điệp chống sự cai trị của họ, mà chỉ đấu tranh vì dân sinh. Thành viên của các nhóm này là những người “sinh ra và lớn lên” trong chế độ cộng sản, họ hiểu rõ xã hội này, họ hiểu rõ những con người đang vận hành xã hội này, từ tổng bí thư đảng cho đến anh dân phòng của khu phố, không như những nhóm “chính trị” rỗng khác, trong và ngoài nước.
Theo một thành viên của nhóm Cây Xanh tiết lộ, nhân viên an ninh đã cài người vào nhóm này từ rất sớm, hòng nắm rõ những hoạt động của họ, cũng như những nguồn lực tài chánh của nhóm, vốn do những thành viên và những nhà hảo tâm đóng góp. Việc quấy rối, làm áp lực lên cô Cao Vĩnh Thịnh, chứng tỏ rằng họ đã thất bại trong hoạt động xâm nhập này.