Hôm nay ‘tình cờ’ xem hình của Giáo Sư Michael Halliday tại hội nghị quốc tế về ngôn ngữ học giáo dục tại Kuala Lumpua mà tôi tổ chức mấy chục năm trước đây với sự hỗ trợ của Đại Học Quốc Gia Singapore và Đại Học Malaya, tôi nhớ đến đam mê của mình lúc ấy khi được nói chuyện trực tiếp với Giáo Sư Michael Halliday. Giáo Sư bay từ Helsinky để đến Malaysia tham dự ủng hộ tôi trong hội nghị này. Nhờ ảnh hưởng của lý thuyết Systemic Functional Linguistics (SFL) của Giáo Sư, ba sinh viên cưng của tôi, Helen, Sita, và Vinh bắt đầu đam mê lý thuyết này và đã áp dụng SFL trong luận án tiến sĩ của mình. Ba người sinh viên này nay là giáo sư đại học nhưng vẫn còn ‘đam mê’ lý thuyết SFL và truyền lại cho sinh viên của mình.
Một đồng nghiệp hợp tác đắc lực với Giáo Sư Michael Halliday ở Đại Học Syndey, Giáo Sư Jim Martin, sau này đi thêm bước nữa đã áp dụng SFL để lập ra một thể cách mới, rất hữu dụng trong việc phân tích về phán xét ‘Appraisal’ những bài viết, nhất là ‘thái độ’ phê phán tích cực và tiêu cực , hay lảm nhảm của người viết.
Thể cách phán xét (Appraisal framework) gồm ba khía cạnh: Bày tỏ thái độ (Attitudinal positioning), mục đích đối thoại (Dialogistic positioning), quan điểm bên ngoài hỗ trợ (Intertextual positioning). Theo tôi được biết, thể cách phán xét (Appraisal framework) của Giáo Sư Jim Martin đã thu hút sự chú ý của nhiều nhà phê bình văn học, sinh viên tiến sĩ trên thế giới và trong đó có sinh viên Việt Nam.
Khi Giáo Sư Michael Hallidaylìa đời, Hội Australian Systemic functional Linguistics chia buồn với lời thương mến sau đây: ‘A mighty tree has fallen in the forest’ trích từ bài thơ của Maya Angelou
When great souls die,
the air around us becomes
light, rare, sterile.
We breathe, briefly.
Our eyes, briefly,
see with
a hurtful clarity.
Our memory, suddenly sharpened,
examines,
gnaws on kind words
unsaid,
promised walks
never taken.
(Maya Angelou)
Sáng nay ngồi đọc lại chuyện xưa tích cũ, nên viết để chia sẻ ‘chuyện chúng mình’.