29-7-2021
Dòng người lầm lũi rời Sài Gòn. Từng đoàn xe máy nối đuôi nhau. Có bốn mẹ con đạp xe về Nghệ An. Có gia đình chạy xe ra tận ngoài miền núi phía Bắc. Có người đi bộ xuống miền Tây.
Chính, cậu em làm báo ở quê Quảng Bình tôi viết: 52 người về bằng xe máy, có những phụ nữ mang bầu. Có hai người sinh em bé…
Sài Gòn chưa bao giờ buồn đến vậy. Sài Gòn tổn thương một thời gian ngắn, vạn vạn người dân đã kiệt sức. Sài Gòn hoa lệ bỗng chốc thành nơi không thể nương náu.
Phải lặn lội đường xa vời vợi để về quê giữa trùng vây dịch bệnh, tôi tin rằng họ không còn lựa chọn khác. Bởi vì nếu có lựa chọn, thậm chí chẳng ai ra đường.
Rời Sài Gòn, nghĩa là của nẻo chắt chiu dành dụm không cho phép họ trụ lại, dù chỉ là thời gian ngắn trước mắt. Tiền thuê phòng trọ, tiền sinh hoạt, gạo sâm củi quế vượt ngoài sức chịu đựng của một bộ phận người tạm cư lam lũ.
Họ không được duyên may lọt vào các chương trình đón công dân về tỉnh. Họ lựa chọn mạo hiểm…
Địa phương, sau những phong trào đón con em của mình về quê, bắt đầu ái ngại. Nơi này từ chối khéo, nơi kia ra văn bản từ chối tiếp nhận thẳng thừng. Tôi cũng hiểu rằng địa phương có cái khó của địa phương. Nhưng nếu tôi là lãnh đạo, nhìn con em mình lấm lem tìm quê, chắc khó cầm lòng.
Địa phương có lẽ cũng không lường trước được phải đón người trong nghịch cảnh này. Nhưng nói không có cách, thì nghe xót xa quá. Cần chỗ cách ly thì mượn trường học, mượn trụ sở. Có f0 thì sàng lọc chăm sóc y tế. Sài Gòn đất chật người đông, quê hương mênh mông ngại gì không có chỗ.
Tỉnh khó thì lập trạm ở tỉnh, báo về trạm huyện, huyện bố trí. Tỉnh cả triệu con người, không lẽ nào không chăm lo được cho vài nghìn ruột thịt? Lòng dân rộng mở, lãnh đạo không ngại thành tích, dang tay đón nhau. Dân tộc mình xưa nay vốn không sợ khó, chỉ sợ chưa hết lòng vì nhau.
Cũng những bàn chân ấy năm xưa ra đi, cũng những bàn chân ấy trở về, nét quê còn vẹn giọng quê còn nguyên, nỡ từ chối nhau sao đành đoạn.
Ở Sài Gòn không đặng, về quê cũng không đặng, rồi họ sẽ ra sao. Không lẽ làm người tứ cố vô thân ở giữa đất nước mình?