Thanh Hải
Các báo cáo từ truyền thông nhà nước Trung Quốc cho thấy lực lượng quân đội và cảnh sát Cuba chịu trách nhiệm trấn áp người biểu tình đã được lực lượng bán quân sự của Trung Quốc huấn luyện về “chống khủng bố”.
Theo Epoch Times, hồi tháng Bảy, các cuộc biểu tình chống chính phủ hiếm hoi đã nổ ra quanh hòn đảo này khi người dân đổ xuống đường kêu gọi các quyền tự do lớn hơn và điều kiện sống tốt hơn. Trong khi gần hai chục quốc gia trên toàn thế giới lên tiếng ủng hộ những người biểu tình, Chính phủ Cuba đã đáp trả bằng cách phát động một cuộc đàn áp bạo lực, những hành động mà Bắc Kinh ủng hộ.
Các ghi chép từ một thập kỷ trước cho thấy chính quyền Cuba có thể từng học được một số chiến thuật từ những người đồng cấp Trung Quốc của họ, những người đã cung cấp các khóa huấn luyện và hoạt động hỗ trợ khác nhân danh việc chống khủng bố.
Truyền thông nhà nước Trung Quốc đưa tin, lực lượng bán quân sự của Trung Quốc, còn được gọi là Cảnh sát Vũ trang Nhân dân (PAP), đã bắt đầu cử người đến để đào tạo cho những người đồng cấp Cuba của họ ngay từ năm 2008. Vào năm 2019, PAP đã trình diễn kỹ năng chiến đấu tại một sự kiện ở Trung Quốc, thu hút sự khen ngợi từ các quan chức an ninh Cuba đến thăm.
Là một lực lượng bán quân sự chuyên trách có nhiệm vụ dập tắt tình trạng bất ổn trong nước, PAP đã đóng một vai trò quan trọng trong việc đàn áp các cuộc biểu tình ở vùng viễn tây Tân Cương trong những năm qua. Một phi đội từng tiêu diệt 91 người mà họ mô tả là “kẻ bạo loạn” trong khu vực này đã được lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình trao tặng danh hiệu đặc biệt hồi tháng Bảy. Tại Hồng Kông, PAP cũng đã cùng cảnh sát địa phương ra tiền tuyến để theo dõi các cuộc biểu tình ủng hộ dân chủ vào năm ngoái, theo Reuters đưa tin, trích dẫn các nguồn ẩn danh.
Không rõ khóa huấn luyện đầu tiên của PAP ở Cuba bắt đầu là từ khi nào. Theo báo cáo của các kênh thông tấn, khóa huấn luyện sớm nhất được ghi chép lại đã diễn ra trong khoảng hai tháng, bắt đầu từ tháng 11/2008. Trong số hơn 90 học viên tham gia, 2/3 trong số họ thuộc “lực lượng đặc biệt” của Bộ Nội vụ Cuba, theo truyền thông nhà nước Trung Quốc. Đơn vị lực lượng đặc biệt này, được gọi là “Mũ Nồi Đen,” là một đội quân tinh nhuệ của Lực lượng Vũ trang Cách mạng, chính là lực lượng quân đội của Cuba. Các học viên còn lại là các sĩ quan quân đội.
Bốn huấn luyện viên PAP của Trung Quốc đã dạy các sĩ quan Cuba võ thuật tổng hợp, cách giải cứu con tin và xử lý “bạo loạn quy mô lớn,” báo cáo trên cho biết. Vào cuối thời gian lưu trú, họ đã được Bộ Nội Vụ trao tặng danh hiệu cao quý nhất vì “cống hiến đặc biệt của mình.”
Vào tháng 04/2016, PAP ở Ninh Hạ, một khu vực ở trung-bắc Trung Quốc, đã cử sáu sĩ quan đến trường huấn luyện chiến đấu đặc biệt quốc gia của Bộ Nội vụ Cuba để giảng dạy một chương trình huấn luyện kéo dài một tháng. Các khóa học này bao gồm hơn 160 kỹ năng xuyên suốt sáu loại hình [chiến đấu], bao gồm cả bắn súng chiến thuật, võ thuật Trung Quốc, Thái Cực Quyền và chiến thuật để trấn áp bạo lực, theo một bài báo từ một trang web của quân đội Trung Quốc có tiêu đề “Cảnh Sát Vũ Trang Trở Về Với Những Danh Hiệu.
Theo một bài báo khác từ trang này, phía Cuba, ấn tượng trước sự tiến bộ của khóa huấn luyện, [nên] đã đưa nội dung này vào chương trình huấn luyện quân sự của nước họ.
Các bức ảnh từ khóa huấn luyện năm 2016 do truyền thông Trung Quốc công bố, trong đó có một vài tấm ảnh được kênh truyền thông ADN của Cuba phát hiện gần đây, cho thấy hình ảnh các sĩ quan Cuba mặc đồng phục đen đặc trưng và đội mũ nồi đen cùng với các huấn luyện viên người Trung Quốc của họ.
Kể từ hôm 11/07, hàng ngàn người dân Cuba đã bắt đầu xuống đường bày tỏ sự thất vọng với điều kiện sống của họ, đây là cuộc biểu tình lớn nhất mà đất nước Cuba từng chứng kiến kể từ những năm 1990. Đáp lại các cuộc biểu tình, Chính phủ Cuba đã tiến hành các vụ bắt bớ hàng loạt, ngắt truy cập Internet và khai triển lực lượng an ninh và cảnh sát, trong đó huy động cả lực lượng Mũ Nồi Đen, để tiếp quản các thành phố và thị trấn.
Hoa Kỳ đã trừng phạt Bộ trưởng Quốc phòng Cuba và lực lượng Mũ Nồi Đen vào ngày 22/07 vì họ đã dùng bạo lực để đàn áp các cuộc biểu tình, mà trong đó được biết là khoảng chừng 500 nhà hoạt động đã bị bắt giữ.
Hôm 30/07, chính phủ ông Biden tiếp tục áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với lực lượng cảnh sát Cuba và hai trong số các nhà lãnh đạo của lực lượng này vì các hành vi tấn công vào người biểu tình, bao gồm việc bắt giữ một linh mục Công Giáo đang cố gắng bảo vệ những người biểu tình trẻ tuổi, đánh đập một số trẻ vị thành niên và sử dụng dùi cui để phá vỡ các cuộc biểu tình ôn hòa.
Mở rộng quyền lực ở hải ngoại
Các lực lượng bán quân sự của Trung Quốc đã đóng một vai trò chủ chốt trong tham vọng của Bắc Kinh nhằm tăng cường sức mạnh và mở rộng ảnh hưởng quân sự của nước này ra ngoài biên giới Trung Quốc.
PAP đã thành lập một “Trung tâm Huấn luyện Cảnh sát Dân sự Gìn giữ Hòa bình Trung Quốc” gần Bắc Kinh để đào tạo cảnh sát nước ngoài vào năm 2000, và hai năm sau đó lại bắt đầu xây dựng một trung tâm khác, vốn được PAP cho là lớn nhất Á Châu.
Tính đến năm 2009, PAP đã cử các phái đoàn tới hơn 30 quốc gia “để trao đổi song phương hoặc đa phương về chống khủng bố”, theo hãng thông tấn nhà nước China Daily.
Vào tháng 01/2016, luật chống khủng bố của Trung Quốc có hiệu lực cho phép quân đội nước này và PAP cử các sĩ quan ra hải ngoại để chống khủng bố.
PAP đã thực hiện một số bước tiến ở Trung Á, điều hành một tiền đồn ở Tajikistan trong khu vực biên duyên giữa Trung Quốc và Afghanistan kể từ năm 2016. Một nhà quan sát của Tajikistan ước tính cơ sở này chứa hàng trăm quân nhân và khoảng 20 tháp canh, theo một báo cáo vào năm 2020 của Ủy ban Đánh giá Kinh tế và Chứng khoán Hoa Kỳ-Trung Quốc.
Theo Tân Hoa Xã, trong một diễn đàn chống khủng bố năm 2019 do PAP tổ chức ở Bắc Kinh, các sĩ quan đã trình diễn các chiến thuật bắn tỉa mới nhất của họ và được cho là đã nhận được tràng pháo tay từ hơn 240 quan chức ngoại quốc tham dự sự kiện này. Trong đó có một người tham dự là một chuyên gia của Bộ Nội Vụ Cuba nói với hãng thông tấn này rằng ông ta nhận được nhiều cảm hứng cho khóa đào tạo ở quê nhà của mình và bày tỏ hy vọng sẽ tăng cường giao lưu [quân sự] như vậy.
PAP không phải là cơ quan duy nhất tham gia vào quá trình thúc đẩy thực thi luật lệ toàn cầu của Bắc Kinh. Một tài liệu nội bộ mà The Epoch Times có được vào năm 2020 cho thấy một trường cao đẳng cảnh sát ở Côn Minh, thủ phủ của tỉnh Vân Nam, Trung Quốc, từ năm 2002 đến năm 2017 đã thực hiện 115 khóa huấn luyện cho hơn 2,500 nhân viên thực thi pháp luật đến từ 62 quốc gia đang phát triển. Trong suốt quá trình 16 năm huấn luyện này, trường đã đào tạo cho hơn 300 sĩ quan đến từ Lào. Theo Tân Hoa Xã, cũng chính ngôi trường này trước đó đã cam kết đào tạo ngắn hạn và trung hạn cho 2,000 quan chức Đông Nam Á từ năm 2016 đến năm 2020.
Theo tài liệu nội bộ này, mục tiêu của các chương trình đào tạo là “tạo dựng những sự kết nối” và phục vụ Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI) của Trung Quốc. BRI, một dự án cơ sở hạ tầng trị giá hàng tỷ dollar nhằm củng cố sức mạnh kinh tế và chính trị của Bắc Kinh trên toàn thế giới, đã thu hút sự theo dõi sát sao về vai trò của nó trong việc xuất cảng mô hình chủ nghĩa kỹ trị-toàn trị của chế độ này cũng như trong việc chất gánh nặng lên các nước đang phát triển bằng những món nợ cao ngất ngưởng.