Ngọc Mai
Hôm 20/9, giám đốc điều hành của Hội đồng Đại Tây Dương Frederick Kemp đã có bài bình luận: “Liệu vụ đánh cược lớn của ông Tập có thành công” trên tờ CNBC. Dưới đây là nội dung bài bình luận của ông.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đang tiến hành vụ đánh cược địa chính trị táo bạo nhất trong thế kỷ 21. Ông Tập hy vọng rằng, loạt biện pháp này có thể xác nhận chắc chắn địa vị lịch sử của ông ta.
Trong những tháng gần đây, một loạt các hành động dường như không liên quan đã tạo nên sự chắc chắn đối với các thế hệ [người Trung Quốc] rằng, ông Tập có thể tạo ra quyền lực thống trị thế giới dựa vào tăng gấp đôi nền kinh tế do nhà nước khống chế, xã hội chịu sự quản lý của ĐCSTQ, các chiến dịch tuyên truyền lòng yêu nước và gây ảnh hưởng quốc tế.
Mỗi tuần, ông Tập đặt cược nhiều hơn nữa [vào canh bạc chính trị của mình], từ việc thu hẹp các quyền tự do cá nhân như giới hạn thời gian trẻ vị thành niên có thể chơi game, quản lý danh sách bài hát Karaoke của người Trung Quốc, đến việc tăng cường kiểm soát các công ty công nghệ lớn nhất Trung Quốc.
Ở nước ngoài, ông Tập Cận Bình cũng phát động chiến dịch tuyên truyền nhằm chia sẻ những ưu điểm và thành công của mô hình chuyên chế của Trung Quốc với thế giới. Tất cả những điều này là để nghênh đón Đại hội Đảng toàn quốc vào tháng 10/2022. Ông Tập Cận Bình hy vọng sẽ xác định địa vị lịch sử của mình vào thời điểm này và tiếp tục cầm quyền.
Cựu Thủ tướng Úc Kevin Rudd là một trong những chuyên gia hàng đầu về các vấn đề Trung Quốc. Ông chỉ ra rằng các quyết sách kinh tế của ông Tập Cận Bình trong năm qua “khiến người khác nghi hoặc”.
Vào tháng 10 năm ngoái, công ty tài chính Ant Financial của Alibaba tại Hồng Kông và Thượng Hải đã bị đình chỉ. Tháng 4 năm nay, các cơ quan quản lý Trung Quốc đã phạt 3 tỷ đô-la Mỹ đối với “hành vi độc quyền” của Alibaba.
Tháng 7, ĐCSTQ đã xóa bỏ gã khổng lồ gọi xe Didi khỏi cửa hàng ứng dụng và điều tra xem, liệu Didi có tuân thủ luật bảo mật dữ liệu của Trung Quốc hay không. Vào tháng 9, cơ quan quản lý của Bộ Giao thông Vận tải Trung Quốc đã triệu tập Didi, Meituan và 9 hãng xe, ra lệnh cho họ “sửa chữa” những hành vi sai sót. Sau đó, chính phủ Trung Quốc đã mua cổ phần của Bytedance (chủ sở hữu của TikTok) và Weibo.
Chỉ riêng từ tháng 2 đến tháng 8, 6 cổ phiếu công nghệ hàng đầu của Trung Quốc đã mất khoảng 1,1 nghìn tỷ USD giá trị cổ đông. Con số này chưa tính đến những khoản lỗ trong các ngành như giáo dục, giao thông vận tải, giao đồ ăn, giải trí và trò chơi điện tử.
Tác giả tin rằng, mục đích tổng thể của một loạt các hành động điều tiết và biện pháp chính sách thay đổi chóng mặt này dường như là nhằm tăng cường sự kiểm soát của nhà nước đối với tất cả mọi thứ.
Ông Kevin nói, “Cách tốt nhất để tóm tắt những biện pháp này là, trong sự cân bằng tổng thể về vai trò nhà nước và thị trường của Trung Quốc, ông Tập Cận Bình tin rằng, lợi ích của đảng thay đổi hướng đi của đất nước”. Ông ta quyết tâm biến Trung Quốc hiện đại thành một cường quốc toàn cầu “nhưng ĐCSTQ vẫn duy trì sự kiểm soát hoàn toàn”.
Điều này nghĩa là, ĐCSTQ sẽ tăng cường quyền kiểm soát đối với quyền tự do của 1,4 tỷ người dân Trung Quốc. Ví dụ, Tập Cận Bình đã hạn chế thời gian trẻ em được chơi điện tử, ông ấy cấm việc dạy thêm. ĐCSTQ cũng cấm nghệ sĩ nam ẻo lả, xóa các nội dung về Triệu Vỵ khỏi Internet.
Tờ Washington Post viết: “Những sắc lệnh này đột ngột, kịch tính và thường gây nhầm lẫn”.
Một chuyên gia tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế ở Hoa Kỳ bình luận: “Đây không phải là sự điều chỉnh theo ngành mà là sự điều chỉnh của toàn bộ nền kinh tế, ngành công nghiệp và cơ cấu”.
Đồng thời, ông Tập cũng phát động chiến dịch tuyên truyền, chia sẻ những ưu điểm và thành công của mô hình chuyên chế của ĐCSTQ với các nước trên thế giới.
Một bài báo ngày 16/9 trên tờ Foreign Affairs nói rằng, “Bắc Kinh không quá áp đặt hệ tư tưởng Mác-Lê-nin lên các xã hội nước ngoài, mà là hợp pháp hóa và thúc đẩy hệ thống độc tài của chính nó. ĐCSTQ không tìm kiếm sự nhất quán về ý thức hệ, nhưng tìm kiếm quyền lực, an ninh và ảnh hưởng toàn cầu cho Trung Quốc và chính quyền ĐCSTQ. Nó làm cho thế giới thân thiện hơn với lợi ích của ĐCSTQ và nói chung, hoan nghênh sự trỗi dậy của chủ nghĩa độc tài”.
Bài bình luận tiếp tục, các biện pháp được Bắc Kinh áp dụng là “truyền bá tuyên truyền, mở rộng hoạt động thông tin, củng cố ảnh hưởng kinh tế và can thiệp vào các hệ thống chính trị nước ngoài” với mục tiêu cuối cùng là “làm rỗng các thể chế và chuẩn mực dân chủ trong và giữa các quốc gia”.
Trong vụ đánh cược lớn của ông Tập, Hoa Kỳ và các đồng minh của họ có cơ hội.
Sự kiểm soát trong nước quá mức của Tập Cận Bình sẽ làm suy yếu tự do hóa kinh tế và xã hội, mà những điều này lại cần thiết cho sự thành công của đất nước Trung Quốc.
Đồng thời, các hành động của Tập Cận Bình đã bắt đầu nhận được phản ứng nhất trí từ các nền dân chủ trên thế giới.
Các nền dân chủ trên thế giới, chẳng hạn như Úc, ngày càng sẵn sàng tìm cách thiết lập mục tiêu chung để giải quyết vấn đề Bắc Kinh. Thủ tướng Australia Morrison gọi việc ký thỏa thuận quốc phòng mới với Anh và Mỹ vào tuần trước là “thỏa thuận vĩnh viễn”. Trong bối cảnh khu vực Ấn Độ – Thái Bình Dương đang thay đổi nhanh chóng, việc Úc liên minh với Hoa Kỳ và Anh đã đáp lại ván cược quá lớn của ĐCSTQ và thay thế lập trường trước đây là cố gắng cân bằng lợi ích của Hoa Kỳ và Trung Quốc.
Ông Morrison cho biết hôm thứ Năm, “Môi trường tương đối lành tính mà chúng tôi đã tận hưởng trong khu vực này trong nhiều thập kỷ đã trôi qua, và bây giờ chúng tôi đã bước vào một kỷ nguyên mới với những thách thức cho Úc và các đối tác”.