Frank Fang
Tướng Mark Milley, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân, đã gọi vụ phóng thử hỏa tiễn siêu thanh đáng ngờ của Trung Quốc là “rất đáng lo ngại” và nói rằng đó gần như là một “khoảnh khắc Sputnik.”
Ông Milley đang ám chỉ đến việc Liên Xô từng phóng Sputnik, vệ tinh nhân tạo đầu tiên trên thế giới, vào tháng 10/1957, đã gây ra mối lo rằng Hoa Kỳ đang tụt hậu so với Liên Xô về tiến bộ công nghệ. Chưa đầy một năm sau, NASA được thành lập để thách thức Liên Xô trong cuộc chạy đua không gian thời Chiến tranh Lạnh.
“Những gì chúng tôi thấy là một sự kiện rất quan trọng về cuộc thử nghiệm hệ thống vũ khí siêu thanh. Và điều đó rất đáng lo ngại,” ông Milley nói với Bloomberg hôm 27/10. “Tôi không biết liệu đó có phải là một khoảng khắc Sputnik hay không, nhưng tôi nghĩ việc này đã rất gần với điều đó rồi. Sự kiện này đang thu hút sự chú ý tuyệt đối của chúng tôi.”
Tờ Financial Times đã lần đầu tiên đưa tin về vụ phóng thử này vào đầu tháng này (10/2021), nói rằng quân đội Trung Quốc đã phóng một hỏa tiễn có mang theo một phương tiện bay hồi tháng Tám bay qua không gian quỹ đạo thấp sau đó đã lệch mục tiêu “khoảng hai chục dặm” (khoảng 32 km), viện dẫn nguồn tin không xác định.
Vào hôm 18/10, Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã phủ nhận bất kỳ vụ phóng thử hỏa tiễn siêu thanh nào, nói rằng đó là “một cuộc thử nghiệm thường lệ đối với tàu vũ trụ” đã diễn ra hồi tháng Bảy (07/2021).
Những tuyên bố của ông Milley rất có ý nghĩa vì chúng là sự thừa nhận đầu tiên của một quan chức Hoa Kỳ về cuộc thử nghiệm đáng ngờ của Trung Quốc.
Các hỏa tiễn siêu thanh có thể di chuyển với tốc độ Mach 5, tức nhanh hơn gấp 5 lần tốc độ âm thanh. Về lý thuyết, chúng có thể được điều động vòng qua Nam Cực để tránh các hệ thống phòng thủ hỏa tiễn của Hoa Kỳ, vốn được đặt ở Bắc bán cầu.
Trong một cuộc họp ngắn hôm 27/10, phát ngôn viên Ngũ Giác Đài John Kirby đã từ chối bình luận về nhận xét của ông Milley.
“Đây không phải là một công nghệ gì xa lạ với chúng tôi mà chúng tôi đã và đang không nghĩ đến trong một đoạn thời gian,” ông Kirby nói. “Chúng tôi vẫn có khả năng phòng ngự, điều mà chúng tôi cần phải không ngừng trau dồi để cải thiện hơn.”
“Việc theo đuổi khả năng về siêu thanh của bản thân chúng tôi là có thật. Đó là điều hữu hình và chúng tôi chắc chắn đang làm việc để có thể phát triển khả năng đó.”
NASA đã báo cáo trên trang web của mình rằng cơ sở của họ ở Virginia đã phóng ba quả hỏa tiễn hôm 20/10 để hỗ trợ một cuộc thử nghiệm của Hải quân và Quân đội Hoa Kỳ nhằm nghiên cứu công nghệ vũ khí siêu thanh.
“Điều này củng cố cho chúng tôi nhu cầu tiếp tục coi CHND Trung Hoa [Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa] là thách thức số một về tốc độ phát triển của chúng tôi,” ông Kirby nói. “Một khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tự do vẫn là mục tiêu an ninh quốc gia quan trọng của Hoa Kỳ.”
Bộ trưởng Không quân Hoa Kỳ Frank Kendall đã cảnh báo về các mối đe dọa trong không gian của Trung Quốc hồi tháng Chín (09/2021), nói rằng Bắc Kinh có thể theo đuổi một khái niệm thời Chiến tranh Lạnh được gọi là “hệ thống bắn phá quỹ đạo phân đoạn.” Theo hệ thống này, thì hỏa tiễn mang đầu đạn hạt nhân sẽ được phóng vào quỹ đạo thấp của Trái đất sau đó bay tới các mục tiêu ở Hoa Kỳ.
Ông Milley cũng đã cảnh báo về sự bành trướng quân sự của Trung Quốc trong bốn lĩnh vực chiến tranh – trên không, trên bộ, trên biển, và không gian.
“Họ đã đi từ một đội quân nông dân mà rất, rất đông đảo vào năm 1979 thành một đội quân đầy năng lực bao gồm tất cả các lĩnh vực và có tham vọng toàn cầu,” ông nói. “Trung Quốc rất quan trọng trong những gì sẽ sớm xảy đến với chúng ta.”
“Khi chúng tôi tiến lên tiếp – trong vòng 10, 20, 25 năm tới – tôi không nghi ngờ gì rằng thách thức địa chiến lược lớn nhất đối với Hoa Kỳ sẽ là Trung Quốc.”
Vụ phóng thử hỏa tiễn siêu thanh đáng ngờ của Trung Quốc cũng là lời cảnh báo về luồng chảy công nghệ của Hoa Kỳ sang phía Trung Quốc, theo như 17 thành viên Đảng Cộng Hòa trong Ủy ban Ngoại giao Hạ viện đã nêu rõ trong bức thư chung của họ hôm 22/10 (pdf) gửi tới Bộ trưởng Thương mại Gina Raimondo.
“Các báo cáo đều cho rằng Trung Quốc đã thử nghiệm một hỏa tiễn siêu thanh có khả năng mang hạt nhân chính là một sự phô trương rõ ràng về khả năng và ý định của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ),” bức thư này viết.
“[Điều] khiến vấn đề tồi tệ hơn, đó là có khả năng là nhu liệu và công cụ của Hoa Kỳ đã góp phần tạo ra hệ thống vũ khí này do các chính sách cấp phép và kiểm soát xuất cảng dễ dãi của quốc gia chúng ta với Trung Quốc.”
Các nhà lập pháp đã kêu gọi bà Raimondo hành động theo 10 khuyến nghị của họ, trong đó phải giải quyết các vấn đề cần quan tâm ngay lập tức. Một khuyến nghị đề nghị rằng nên nộp báo cáo hàng quý lên Quốc hội về kết quả cấp phép kiểm soát xuất cảng cho các bên trong danh sách pháp nhân của Bộ Thương mại, điều này giúp ngăn các công ty Hoa Kỳ kinh doanh với các công ty nằm trong danh sách đen trừ khi họ có một giấy phép đặc biệt của chính phủ.
Một đề xướng khác đã thúc giục Bộ Thương mại tăng cường kiểm soát việc xuất cảng chất bán dẫn sang Trung Quốc.
Anh Frank Fang là một ký giả tại Đài Loan. Anh đưa tin về Trung Quốc và Đài Loan. Anh có bằng Thạc sĩ về khoa học vật liệu tại Đại học Thanh Hoa ở Đài Loan.
Thanh Tâm biên dịch