Andrew Thornebrooke
Theo một cựu quan chức Bộ Quốc phòng (DoD), Hoa Kỳ nên theo đuổi chiến lược từ chối (strategy of denial), nhằm giảm thiểu khả năng của Trung Quốc trong việc làm suy yếu lợi ích của Hoa Kỳ bằng cách ngăn không cho nước này thực hiện các hành động không mong muốn.
Ông Elbridge Colby, người sáng lập Sáng kiến Marathon, một tổ chức nghiên cứu tập trung vào cạnh tranh quyền lực lớn, cho biết: “Từ chối là tiêu chuẩn phủ nhận khả năng của Trung Quốc trong việc phụ thuộc vào các đồng minh năng nổ của chúng ta, và trong đó bao gồm cả Đài Loan.”
“Tôi lo ngại rằng nếu chúng ta không chuẩn bị và Trung Quốc cũng vậy, thì chúng ta sẽ thực sự làm gia tăng nguy cơ chiến tranh.”
Ông Colby đã đưa ra các nhận xét tại hội thảo trên web của Viện Brookings, tận tình giải thích cuốn sách mới của ông có nhan đề là “Chiến lược Từ chối: Sự phòng thủ của Mỹ trong Thời đại Xung đột Quyền lực Lớn”.
Ông Colby trước đây từng là phó trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng về chiến lược và phát triển lực lượng. Trong vai trò đó, ông đã dẫn đầu nỗ lực xây dựng Chiến lược Quốc phòng năm 2018, vốn là chiến lược đầu tiên thuộc loại này xác định việc chống lại Trung Quốc là trọng tâm tổ chức cốt lõi trong chính sách quốc phòng này của Hoa Kỳ.
Những ý tưởng được khám phá trong cuốn sách này phản ánh nhiều mặt về bài học kinh nghiệm trong những năm kể từ khi chiến lược đó được ban hành, và những phát triển chiến lược này đang tiếp tục định hình mối bang giao Trung-Mỹ.
Ông Colby cho biết: “Cuốn sách này về cơ bản được thúc đẩy bởi sự nhìn nhận của tôi rằng chúng ta, trên thực tế là đang tiếp tục theo đuổi loại chiến lược can dự sâu sắc toàn cầu này, vốn là điều mà chúng ta đã theo đuổi kể từ khi Chiến tranh Lạnh kết thúc.”
Ông Colby cũng cảnh báo rằng những khát vọng chiến lược của Hoa Kỳ đang vượt xa khả năng quân sự và ngoại giao của mình. Do đó, quốc gia này đã mạo hiểm can dự vào quá nhiều thứ đến nỗi khó có thể ngăn chặn hiệu quả hoặc giành chiến thắng một cuộc chiến.
Để thay đổi điều đó, ông Colby nói rằng Hoa Kỳ cần phải phủ nhận khả năng ngầm thu hút sự ủng hộ của quốc tế của Trung Quốc, và tiếp tục xây dựng liên minh quốc tế chống lại chủ nghĩa bành trướng của Trung Quốc. Điều đó có ý nghĩa bảo đảm rằng các đồng minh và đối tác cảm thấy được bảo vệ khỏi các âm mưu của Trung Quốc.
“Chìa khóa duy trì liên minh này là để cho các quốc gia trong đó luôn nghĩ rằng họ sẽ được bảo vệ đủ để đưa ra một quyết định hợp lý,” ông Colby nói.
“Tôi nghĩ rằng rất nhiều quốc gia đang muốn có sự cân bằng, nhưng nếu họ không nghĩ rằng họ sẽ được bảo vệ, thì họ sẽ cắt đứt thỏa thuận. Họ sắp đi vào xu hướng đám đông rồi.”
Ông Colby cho rằng một chiến lược phòng thủ hợp lý cần phải tiến hành từ một chiến lược lớn hợp lý. Do đó, các hành động của Hoa Thịnh Đốn trên toàn thế giới nên được tiến hành theo một cách phù hợp với lợi ích hợp lý của người Mỹ, ông nói.
“Chúng ta không muốn để bất kỳ nhà nước nào khác trở nên hùng mạnh đến mức họ có thể chèn ép chúng ta về lợi ích cốt lõi, sự tự do, an ninh, và sự thịnh vượng của chúng ta, vốn là trọng tâm của lý tưởng Mỹ và cuộc sống của người Mỹ,” ông Colby nói.
Để đạt được mục tiêu đó, ông Colby đã khuyến nghị rằng Hoa Kỳ nên “chạy nước rút” để tăng cường tối đa khả năng răn đe và từ chối nhằm đưa Trung Quốc vào bàn đàm phán và cuối cùng đạt được sự hòa giải [trong mối bang giao].
Ông cho biết lý do cho chiến lược này, là Trung Quốc sẽ rất thận trọng trong việc bắt đầu một cuộc chiến tranh, nhưng một khi họ tham gia vào một cuộc chiến thì họ có thể sẽ toàn tâm toàn ý đấy. Do đó, sức mạnh của Hoa Kỳ và đồng minh phải được đầu tư chuẩn bị ngay từ những bước đầu để ngăn chặn một cuộc xung đột chính là chìa khóa để tránh thảm họa.
“Tôi không tìm cách thay đổi chế độ hoặc làm bẽ mặt họ hoặc ngăn cản sự phát triển của họ,” ông Colby nói. “Nhưng tôi muốn họ phải thương lượng các điều khoản về sự trỗi dậy trong tương lai của họ theo những điều kiện có thể chấp nhận được đối với chúng ta.”
Ông Andrew Thornebrooke là một phóng viên tự do chuyên đưa tin về các vấn đề liên quan đến Trung Quốc với trọng tâm là quốc phòng và an ninh. Ông có bằng Thạc sĩ lịch sử quân sự tại Đại học Norwich và là tác giả của bản tin Quixote Hyperdrive.
Thanh Tâm biên dịch