Huyền Anh
Nhật Bản hiện coi việc bảo vệ Đài Loan là điều kiện cần (không thể thiếu) với an ninh của Nhật Bản và đang tăng cường gắn kết an ninh với Đài Loan thông qua liên minh của Mỹ. Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken ngày 6/1 đã gặp Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin, Bộ trưởng Ngoại giao Nhật Bản Hayashi Yoshimasa và Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Kishi Nobuo để thảo luận về sự hợp tác trong các vấn đề quốc phòng mới nổi. Báo cáo cuộc họp nói rằng Trung Quốc đã tiếp tục vi phạm các chuẩn mực quốc tế, kích động và làm gia tăng căng thẳng trên khắp eo biển Đài Loan.
Một cuộc thăm dò gần đây cho thấy 80% người Nhật xác định Trung Quốc, chứ không phải Triều Tiên, là mối đe dọa an ninh lớn nhất của đất nước. Thách thức đối với Nhật Bản không chỉ đến ở quần đảo Senkaku, mà ngày càng nhiều. Tokyo coi các mối đe dọa hiện tại đối với Đài Loan là các mối đe dọa trong tương lai đối với Nhật Bản. Chính phủ Nhật Bản coi việc hỗ trợ Đài Loan là cần thiết để bảo vệ lợi ích của Nhật Bản khỏi các ý đồ chiến lược của Trung Quốc.
“Chúng tôi coi Đài Loan là một đối tác rất quan trọng mà chúng tôi chia sẻ các giá trị cơ bản như tự do, dân chủ, nhân quyền cơ bản và pháp quyền”, Bộ trưởng Kinh tế Nhật Bản Yasutoshi Nishimura tuyên bố tại một cuộc họp báo ngày 24/9.
Phó Thủ tướng Nhật Bản Taro Aso nói rằng, nếu Đài Loan bị đe dọa nghiêm trọng, “sẽ không quá khi nói rằng nó có thể liên quan đến một tình huống đe dọa sự sống còn” đối với Nhật Bản. Cư dân mạng Nhật Bản cũng nói tương tự, “Hãy chống lại Trung Quốc và hỗ trợ Đài Loan“.
Về mặt địa lý, Đài Loan và Nhật Bản nằm trong cùng khu vực hoạt động với Hạm đội 7 Hoa Kỳ. Cả hai nằm trong chuỗi quần đảo khoá Trung Quốc không thể tiến vào Thái Bình Dương. Các học giả quân sự của Trung Quốc đã ví chuỗi quần đảo của Đài Loan và Nhật là “vạn lý trường thành ngược” của nước này. Với vị trí địa lý như vậy, lo lắng của Nhật Bản là hợp lý.
Nhật Bản và Hoa Kỳ vào tháng 4/2021 đã ra một tuyên bố chung, phản đối các hành động gây hấn của chính quyền Trung Quốc không phù hợp với trật tự dựa trên luật lệ quốc tế, bao gồm thực hiện các yêu sách hàng hải trái pháp luật và tham gia vào các hành động cưỡng bức kinh tế và quân sự . Ngoài ra, hai nước mong muốn đảm bảo tự do hàng hải và hàng không, phù hợp với Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển. Liên minh Hoa Kỳ – Nhật Bản vì một Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương tự do và cởi mở ủng hộ chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ trong khu vực.
Ba mối đe dọa chính trong khu vực là yêu sách của Bắc Kinh đối với quần đảo Senkaku, mất tự do hàng hải ở eo biển Đài Loan và kế hoạch chiếm Đài Loan của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ). Điều 5 của Hiệp ước Hợp tác và An ninh Hoa Kỳ-Nhật Bản áp dụng cho quần đảo Senkaku, buộc Hoa Kỳ phải viện trợ cho Nhật Bản nếu quần đảo này bị tấn công.
Về việc bảo tồn eo biển Đài Loan, khu vực quan trọng đối với vận tải biển toàn cầu, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Nhật Bản Yasuhide Nakayama nói rằng Nhật Bản và các đồng minh phải chống lại các cuộc xâm lược của Trung Quốc và Nga trong vùng biển địa phương. Nhật Bản cũng đang củng cố khả năng phòng thủ quốc gia của mình, bao gồm cả hạt nhân. Ngoài ra, chính phủ Nhật Bản đã ưu tiên hoàn thành Cơ sở Thay thế Futenma tại Henoko, nơi sẽ đóng vai trò là một Trạm Không quân của Thủy quân lục chiến Hoa Kỳ.
Hỗ trợ Đài Loan
Càng ngày, chính sách đối ngoại của Nhật Bản càng tiếp cận việc Trung Quốc xa lánh Đài Loan.
Sau khi Bắc Kinh áp đặt thuế nhập khẩu đối với dứa Đài Loan, Bộ trưởng Ngoại giao Đài Loan Joseph Wu đã phát động chiến dịch “Dứa tự do” để phản đối các hành vi thương mại không công bằng của Trung Quốc. Tổng thống Tsai Ing-wen khuyến khích công chúng mua dứa Đài Loan để chống lại sự bắt nạt của ĐCSTQ.
Nhật Bản đã tham gia, và tờ Fuji News Network (FNN) đăng tiêu đề “Hãy ăn dứa Đài Loan”. Cư dân mạng Nhật Bản cũng khuyến khích công chúng ủng hộ Đài Loan và phản đối ĐCSTQ bằng cách ăn dứa Đài Loan. Do nhu cầu tăng, Nhật Bản đã thu mua hơn 6.000 tấn dứa.
Nhật Bản ủng hộ việc Đài Loan đưa Đài Loan vào Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP). Đơn của Đài Loan đã gây ra sự tức giận từ ĐCSTQ, vì nó đã cố gắng ngăn cản đảo quốc này tham gia vào cộng đồng quốc tế. Nhà lập pháp Lo Chih-cheng của Đảng Dân chủ Tiến bộ (DPP) đã trả lời rằng “Đài Loan, với tư cách là một quốc gia độc lập và có chủ quyền, có quyền thúc đẩy quan hệ song phương và đa phương với tất cả các nước”. Aso bày tỏ sự hoài nghi về tư cách thành viên của Trung Quốc, coi các doanh nghiệp nhà nước của họ là một hành vi vi phạm các tiêu chuẩn của nhóm.
Ngoài việc ủng hộ Đài Loan trở thành thành viên của CPTPP, Nhật Bản đã tham gia Khuôn khổ Hợp tác và Đào tạo Toàn cầu (GCTF), được thành lập bởi Hoa Kỳ và Đài Loan vào năm 2015, và hiện có 100 thành viên.
Ông Nakayama kêu gọi Nhật Bản “thức tỉnh” trước những hành động gây hấn của Bắc Kinh, nói rằng Nhật Bản nên bảo vệ Đài Loan với tư cách là một quốc gia có chủ quyền. Ông đã đi xa đến mức đặt câu hỏi liệu các quốc gia như Nhật Bản và Hoa Kỳ có nên tiếp tục tuân thủ chính sách “một Trung Quốc” hay không . Sách trắng quốc phòng năm 2021 của Nhật Bản đề cập đến Đài Loan hơn 185 lần , nói rằng an ninh và ổn định của Đài Loan là quan trọng đối với Nhật Bản.
Năm ngoái, DPP của Đài Loan và Đảng Dân chủ Tự do (LDP) của Nhật Bản đã tổ chức một cuộc họp trực tuyến để thảo luận về mối đe dọa ngày càng tăng của Trung Quốc và sự hợp tác chung về quốc phòng. Một trở ngại trong liên minh Nhật Bản – Đài Loan là do việc chuyển đổi công nhận ngoại giao từ Đài Bắc sang Bắc Kinh, Nhật Bản không còn có thể có quan hệ hợp tác quốc phòng trực tiếp và có ý nghĩa với quốc đảo này nữa.
Nhật Bản thậm chí không có tùy viên quốc phòng ở Đài Bắc. Do đó, Nhật Bản phải thông qua Hoa Kỳ để hợp tác quốc phòng với Đài Loan, thông qua Đạo luật Quan hệ Đài Loan (TRA). TRA buộc Hoa Kỳ phải giúp đỡ Đài Loan về khả năng quốc phòng của mình , đưa Mỹ trở thành quốc gia lớn nhất, mạnh nhất duy trì quan hệ chặt chẽ với Đài Loan, bao gồm cả việc tăng cường hợp tác quốc phòng.
Khi cựu Tổng thống Donald Trump giải mật “Khung chiến lược của Hoa Kỳ cho Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương”, người ta phát hiện ra rằng kế hoạch này bao gồm cả Đài Loan và Nhật Bản. Nó nêu rõ, “Xây dựng và thực hiện một chiến lược quốc phòng có khả năng bảo vệ các quốc gia chuỗi đảo thứ nhất, bao gồm cả Đài Loan”.
Tuyên bố về Quan hệ Đối tác Toàn cầu Mỹ-Nhật, trong khi nhấn mạnh “tầm quan trọng của hòa bình và ổn định trên eo biển Đài Loan”, không thực sự bắt buộc Nhật Bản phải chiến đấu vì Đài Loan – mà đó là một bước tiến gần hơn. Một vài tháng sau khi ký tuyên bố, Aso nói rằng Nhật Bản “sẽ phải bảo vệ Đài Loan“.
Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio đã tỏ ra ôn hòa với Trung Quốc khi ông còn là ngoại trưởng trong chính quyền ông Abe. Tuy nhiên, với tư cách là thủ tướng, ông đã biến thành diều hâu của Trung Quốc, cam kết phối hợp với các quốc gia cùng chí hướng khác để chống lại chủ nghĩa bành trướng của Trung Quốc dưới thời lãnh đạo ĐCS Trung Quốc Tập Cận Bình. Sau khi bác bỏ các cảnh báo trước đây của Bộ Quốc phòng Nhật Bản, Fumio hiện đồng ý rằng việc bảo vệ Đài Loan là rất quan trọng đối với an ninh của chính Nhật Bản.
Hoa Kỳ, Nhật Bản và Đài Loan nhận ra rằng việc duy trì tự do hàng hải ở eo biển Đài Loan phụ thuộc vào việc giữ cho Đài Loan được tự do. Do đó, ba nước đang tăng cường hợp tác quốc phòng để chống lại sự xâm lược của ĐCS Trung Quốc.
Tác giả bài bình luận Tiến sĩ Antonio Graceffo đã có hơn 20 năm làm việc tại châu Á. Ông tốt nghiệp Đại học Thể thao Thượng Hải và có bằng MBA chuyên về Trung Quốc của Đại học Giao thông Thượng Hải. Ông Graceffo là một giáo sư kinh tế và là nhà phân tích kinh tế Trung Quốc, viết cho nhiều hãng truyền thông quốc tế. Một số cuốn sách của ông về Trung Quốc bao gồm “Ngoài vành đai và con đường: Sự mở rộng kinh tế toàn cầu của Trung Quốc”, và “Khóa học ngắn hạn về Kinh tế Trung Quốc”.
Huyền Anh
Theo The Epoch Times