Đông Phương
Ông Trương Đức Võ (Zhang Dewu), người sáng lập Tập đoàn Nông nghiệp và Chăn nuôi Tương Đại, một doanh nghiệp tư nhân ở tỉnh Hồ Bắc của Trung Quốc, đã tổ chức cho hơn 800 nhân viên khiếu kiện lên tòa án, yêu cầu giải tỏa tài khoản bảo hiểm dưỡng lão của công ty và sau đó bị chính quyền truy tố với một số tội danh. Cách đây vài ngày, ông Trương đã bị kết án 13 năm tù và bị phạt hơn 60 triệu nhân dân tệ (khoảng 9,5 triệu USD).
Caixin đưa tin, ngày 25/1, vụ án của của ông Trương Đức Võ, Chủ tịch Công ty TNHH Tập đoàn Nông nghiệp và Chăn nuôi Tương Đại Hồ Bắc (Hubei Xiangda Agriculture & Animal Husbandry Group Co., Ltd.) (sau đây gọi tắt là Tập đoàn Tương Đại), đã được xét xử tại Tòa án huyện Trúc Khê, thành phố Thập Yển, tỉnh Hồ Bắc. Tòa tuyên ông Trương phạm 5 tội gồm: cố tình gây sự và kích động rắc rối, giam giữ người trái phép, gian lận thầu, cho vay nặng lãi, tụ tập đông người để tấn công cơ quan nhà nước. Ông bị tuyên phạt 13 năm tù và 60,13 triệu nhân dân tệ.
Ông Hà Binh (He Bing), Giáo sư Đại học Khoa học Chính trị và Luật Trung Quốc, luật sư biện hộ của ông Trương Đức Võ, đã bào chữa vô tội cho tất cả các cáo buộc mà viện kiểm sát địa phương đưa ra trong phiên xét xử, nhưng đều không được tòa án chấp nhận.
Các kênh truyền thông Trung Quốc đại lục hầu như không đưa tin về vụ việc này.
Bị cáo cho biết sẽ kháng cáo đến cùng
Vào ngày 25/1, ông Thạch Phi Khách (Shi Feike), một người làm truyền thông thâm niên ở Trung Quốc đại lục và tốt nghiệp Đại học Khoa học Chính trị và Luật Trung Quốc, đã đăng trên Weibo rằng trong vòng một năm qua, ông đã đến Tương Dương và Trúc Khê vô số lần vì vụ này, và hôm nay tòa đã tuyên bản án sơ thẩm.
Ông Thạch cho biết, đoàn luật sư đã bào chữa trắng án các tội danh liên quan đến xã hội đen cho bị cáo. Trước đó, ông Trương Đức Võ bị cáo buộc 9 tội danh với mức án 25 năm tù, các luật sư đã biện hộ cho ông xuống còn 5 tội danh với bản án 13 năm tù. Ông Trương cho biết sẽ tiếp tục kháng cáo và theo vụ kiện đến cùng.
Tập đoàn Tương Đại đã đưa ra một tuyên bố vào ngày 26/1 nói rằng, họ không chấp nhận kết quả của phiên sơ thẩm; đồng thời cảm thấy phẫn nộ và tiếc nuối vì ông Trương vẫn bị kết án nặng. Họ cho rằng hành vi kết án này mang tính trả thù. Công ty cho biết, kiên quyết ủng hộ ông Trương kháng cáo.
Về ông Trương Đức Võ và Tập đoàn Tương Đại
Ông Trương Đức Võ, 58 tuổi, quê ở Nghi Thành, Tương Dương, xuất thân là một nông dân. Những năm đầu ông làm nghề bán gà giống, khởi nghiệp bằng việc điều hành một trang trại gà và một nhà máy sản xuất thức ăn chăn nuôi. Sau đó, ông thành lập Tập đoàn Tương Đại và bước chân vào ngành nông nghiệp, chăn nuôi, công nghiệp hóa chất, xây dựng, hậu cần, v.v. Ông được nhiều người biết đến nhất trong lĩnh vực chăn nuôi.
Theo thông tin công khai, Tập đoàn Tương Đại từng được chọn là một trong 500 doanh nghiệp tư nhân hàng đầu Trung Quốc, và cũng nằm trong báo cáo công tác của chính quyền thành phố Nghi Thành, tỉnh Hồ Bắc trong 14 năm liên tiếp. Nhưng vào năm 2019, ông Trương Đức Võ và một số lãnh đạo công ty bị buộc tội câu kết với xã hội đen. Sự việc này thu hút sự chú ý từ dư luận.
Theo truyền thông Trung Quốc đưa tin, trước kia các quan chức tỉnh Hồ Bắc đã chỉ huy Tập đoàn Tương Đại mua lại Nhà máy Hóa chất Ngạc Tây thuộc sở hữu nhà nước bằng hình thức chịu nợ. Kết quả là, tài chính của Tập đoàn Tương Đại đã bị đóng băng vào năm 2016 do các vấn đề nợ nần. Vào tháng 9 năm đó, ông Trương Đức Võ và các giám đốc điều hành cấp cao khác của tập đoàn đã tổ chức cho hơn 800 nhân viên đến Tòa án Trung cấp thành phố Tương Dương để kiến nghị tập thể, yêu cầu không đóng băng tài khoản bảo hiểm dưỡng lão của công ty. Hiện những bài báo liên quan đã bị xóa.
Diễn biến vụ án
Vào tháng 11/2019, 14 người thuộc Tập đoàn Tương Đại, bao gồm ông Trương Đức Võ, bị bắt giữ vì bị nghi tụ tập đám đông để tấn công cơ quan nhà nước, và sau đó đã bị chuyển đi thẩm tra và truy tố vì nghi dính líu đến xã hội đen.
Vào tháng 12/2020, 14 người nói trên, bao gồm cả các Giám đốc điều hành cấp cao Phạm Sinh Hán (Fan Shenghan) và Lý Cảnh Hoa (Li Jinghua) của Tập đoàn Tương Đại, đã bị viện kiểm sát địa phương truy tố vì tình nghi tham gia vào một tổ chức mang tính chất xã hội đen, cố tình gây sự và kích động rắc rối, ép buộc giao dịch, giam giữ bất hợp pháp và gian lận giá thầu, v.v. Còn ông Trương Đức Võ bị buộc tội tổ chức và cầm đầu một tổ chức mang tính chất xã hội đen, đã bị xử lý riêng vào thời điểm đó.
Vào tháng 8/2021, khi ông Trương bị kiện ra tòa, không có tội danh liên quan đến xã hội đen; tội danh liên quan đến băng đảng của các lãnh đạo cấp cao khác cũng được rút lại. Sau đó, Tòa án huyện Trúc Khê đã quyết định hợp nhất vụ án của ông Trương Đức Võ và nhóm người Phạm Sinh Hán, Lý Cảnh Hoa vào xét xử chung.
Trước ông Trương Đức Võ, một đại gia nông dân khác cũng bị kết án nặng
Sau khi có phán quyết về các lãnh đạo của Tập đoàn Tương Đại, một số nhà bình luận đã so sánh vụ án này với vụ án năm 2021 của một đại gia nông dân khác của tỉnh Hà Bắc – ông Tôn Đại Ngọ (Sun Dawu). Cả hai đều là những doanh nhân tư nhân đi lên từ hai bàn tay trắng, họ đã phát triển doanh nghiệp nhỏ của mình thành những tập đoàn lớn với các mảng kinh doanh đa dạng. Nhưng cuối cùng họ đều bị kết án nặng. Ông Tôn Đại Ngọ bị kết án 18 năm tù.
Ông Tần Bằng (Qin Peng), nhà phân tích kinh tế ở New York, nói rằng vụ án của hai ông Trương Đức Võ và Tôn Đại Ngọ có điểm chung là, cả hai đều từng bị cảnh sát hoặc tòa án địa phương xử lý, họ đều đến tòa án đòi quyền lợi cho các nhân viên của công ty và sau đó bị chính quyền địa phương ghi hận. Vì vậy, các cơ quan chức năng bị nghi là chớp cơ hội trả thù.
Theo ông Tần, họ đều bị khởi tố với tội danh có liên quan đến “thế giới ngầm”, nếu bị định tội, nhà doanh nghiệp sẽ bị kết án nặng, thậm chí là tử hình; tài sản của doanh nghiệp bị coi là tài sản của tổ chức xã hội đen và bị tịch thu. Đây được cho là thủ đoạn giết người cướp của một cách trắng trợn nhắm vào các doanh nghiệp tư nhân của chính quyền Trung Quốc.
Người nhà cho biết các bị cáo bị đối xử vô nhân đạo trong tù
Trước đó, Tập đoàn Tương Đại từng phản đối quá trình xử lý vụ án này. Họ chỉ ra rằng tổ chuyên trách vụ án – do huyện Trúc Khê, thành phố Thập Yển thành lập – đã không làm đúng quy trình mà lại định tội trước khi xét xử, sau đó dùng mọi thủ đoạn để trừng trị bị cáo. Năm ngoái, mạng xã hội Trung Quốc truyền tay nhau một thông báo từ Công an thành phố Thập Yển, ngoại giới cho rằng chính quyền muốn gửi đi tín hiệu rằng đây là một “vụ án thép” (nghĩa là không thể đảo ngược).
Gia đình của các giám đốc điều hành cấp cao bị bắt trong vụ án này đã nhiều lần tiết lộ trên mạng xã hội rằng, các giám đốc bị đối xử vô nhân đạo và tra tấn bức cung trong tù. Ông Trương Đức Võ bị cường giáp nặng trong tù. Ông Phạm Sinh Hán, Bí thư Đảng ủy Tập đoàn Tương Đại, bị hôn mê và liệt nửa người bên phải do bị tra tấn bức cung. Một giám đốc điều hành khác, ông Cung Ngọc Tân (Gong Yuxin), bị giam trong trại tạm giam, không thể đi lại bình thường và gần như bị điếc. Còn một người khác là ông Trương Tiểu Long (Zhang Xiaolong) bị sụt 25 kg.
Đông Phương