Andrew Moran
Các chuyên gia nhận định, giá năng lượng toàn cầu và cuộc khủng hoảng chuỗi cung ứng có thể gia tăng nếu Nga xâm nhập vào Ukraine.
Chính phủ Hoa Kỳ khẳng định rằng một cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine sắp xảy ra. Cố vấn an ninh quốc gia Tòa Bạch Ốc Jake Sullivan tuyên bố rằng hành động quân sự trong khu vực có thể xảy ra “bất cứ ngày nào”, lặp lại cảnh báo này trên một số chương trình tin tức buổi sáng.
Theo báo cáo, Moscow có tới 136,000 quân đóng dọc biên giới với Ukraine.
Các nhà lãnh đạo phương Tây đã hứa sẽ áp dụng các biện pháp trừng phạt kinh tế nghiêm khắc đối với các quan chức Điện Kremlin. Tuy nhiên, Tổng thống Vladimir Putin và Nội các của ông đã nỗ lực để khắc phục những hạn chế này bằng cách tăng cường mối quan hệ của đất nước với các quốc gia tương tự như Trung Quốc, gần đây đã đạt được một thỏa thuận kéo dài 30 năm nhằm cung cấp thêm dầu và khí đốt cho nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới.
Moscow vẫn có thể bị đóng cửa khỏi hệ thống ngân hàng và thanh toán quốc tế, có khả năng làm suy yếu nền kinh tế quốc gia và phá hủy đồng rúp. Nhưng các nhà phân tích thị trường tin rằng có thể có những tác động sâu rộng đối với nền kinh tế toàn cầu trong trường hợp xấu nhất này, đặc biệt là đối với giá năng lượng.
Giá năng lượng vọt tăng
Giá dầu và khí đốt tự nhiên đã có một khởi đầu mạnh mẽ cho đến năm 2022, tăng tới 18% tính đến thời điểm hiện tại. Các mặt hàng năng lượng đã bùng nổ do điều kiện thị trường thắt chặt và các nhà đầu tư theo dõi tình hình ở Đông Âu.
Các nhà phân tích của JPMorgan Chase dự báo nếu xung đột gây ra cú sốc về nguồn cung, dầu thô Brent, tiêu chuẩn quốc tế cho giá dầu, có thể tăng vọt lên 150 USD trong quý đầu tiên của năm.
Các nhà kinh tế học Joseph Lupton và Bruce Kasman của JPMorgan đã viết trong một báo cáo nghiên cứu vào tháng trước: “Căng thẳng địa chính trị mới nhất giữa Nga và Ukraine làm tăng nguy cơ tăng đột biến trên thực tế trong quý này. Điều này xảy ra trong tình huống lạm phát vốn đã tăng cao — đang ở mức cao nhất trong nhiều thập kỷ trong quý trước — và nền kinh tế toàn cầu đang bị ảnh hưởng bởi một làn sóng khác của đại dịch COVID-19 làm tăng thêm sự mong manh trong ngắn hạn của tình huống mà nếu không thì một sự phục hồi mạnh mẽ về căn bản.”
Tổ chức tài chính này cũng cho rằng điều này có thể ăn vào tổng sản phẩm quốc nội toàn cầu thêm 1.6% và buộc các ngân hàng trung ương phải “thể hiện ít kiên nhẫn hơn bình thường” để đối phó với các cú sốc giá dầu.
Giá dầu Brent đang giao dịch quanh mức 91 USD / thùng.
Khí đốt tự nhiên cũng có thể chứng kiến tăng giá mạnh, mặc dù các thương nhân tập trung hơn vào điều kiện thời tiết vào cuối năm. Giá đã vật lộn trong những phiên gần đây, giảm khoảng 25% so với tuần trước.
Điều này có thể thay đổi, các nhà quan sát trong ngành lưu ý.
Tây Âu phụ thuộc vào Nga tới 40% lượng khí đốt của nước này và các kho dự trữ thấp hơn mức trung bình 5 năm của Liên minh Âu Châu. Người ta ước tính rằng khoảng 155 tỷ mét khối (bcm) (5.4 nghìn tỷ feet khối) (tcf) khí đốt tự nhiên nhập khẩu vào Âu Châu, bao gồm 40 bcm (1.4 tcf) được dẫn qua Ukraine, có thể gặp nguy hiểm.
Ông Sindre Knutsson, Phó chủ tịch phân tích thị trường khí đốt và LNG tại Rystad Energy, một công ty kinh doanh và nghiên cứu năng lượng độc lập, cho biết: “Bất chấp chính sách ngầm của Âu Châu nhằm giảm sự phụ thuộc vào khí đốt của Nga – thể hiện qua việc xây dựng đáng kể các cơ sở nhập cảng LNG trên bờ biển Tây Âu trong những năm gần đây – Nga đóng một vai trò quan trọng trong việc giúp đáp ứng nhu cầu khí đốt của khu vực.”
Bất kỳ sự trả đũa nào cũng có thể đe dọa nguồn cung cấp năng lượng của khu vực, ảnh hưởng đến hàng triệu hộ gia đình và doanh nghiệp.
Ông Carl Tannenbaum, phó chủ tịch điều hành kiêm nhà kinh tế trưởng của Northern Trust, cho biết: “Trong ngắn hạn, rất khó để Âu Châu có thể bù đắp được. Khí tự nhiên không dễ lưu trữ hoặc vận chuyển nên lượng tồn kho thấp và các kênh thay thế có thể mất nhiều thời gian để phát triển. Với lạm phát đang ở mức cao, một cú sốc về giá năng lượng sẽ đặc biệt không được hoan nghênh.”
Nhưng liệu các sản phẩm khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) của Mỹ có thể giúp thu hẹp khoảng cách?
Rystad Energy đã tuyên bố trong một báo cáo mới rằng “nguồn cung LNG có sẵn nhiều hơn”, nhưng các nước Âu Châu sẽ phải “trả giá cao hơn.”
Trong khi Úc và Á Châu có lượng hàng giao ngay dồi dào, khoảng cách vận chuyển có thể là một trở ngại khó khăn cần vượt qua. Điều này làm cho Hoa Kỳ, Châu Phi và các khu vực của Âu Châu là những lựa chọn thay thế tiềm năng.
Ông Knutsson cho biết thêm: “Phần lớn nguồn cung LNG bổ sung có thể đến từ Hoa Kỳ, nơi có 102 bcm [3.6 tcf] khối lượng miễn phí trên tàu (FOB) trên thị trường.
IHS Markit đồng ý. Công ty phân tích và thông tin đã công bố một báo cáo mới, có tựa đề “Đưa an ninh nguồn cung cấp khí đốt của Âu Châu vào cuộc thử nghiệm”, viết rằng “Nhập khẩu LNG sang Âu Châu sẽ đủ để khắc phục tình trạng ngừng dòng khí đốt của Nga qua Ukraine.”
Bà Shankari Srinivasan, phó chủ tịch khí đốt toàn cầu, IHS Markit, cho biết trong một ghi chú. “Trong một trường hợp cực đoan, nếu rất khó xảy ra, khi tất cả các dòng chảy qua đường ống của Nga bị cắt đứt, nguồn cung LNG toàn cầu bị thắt chặt và khả năng tái cấp hóa LNG dự phòng hạn chế của Âu Châu có nghĩa là cần phải có các đòn bẩy cung cấp khác để thu hẹp khoảng cách. Công suất phát điện hạt nhân và than tăng thêm — dưới dạng công suất băng phiến được đưa trở lại hoạt động, sử dụng các nguồn dự trữ chiến lược hoặc đóng cửa nhà máy bị trì hoãn — cùng với việc rút thêm khí từ kho chứa.”
Trong tháng trước, Tòa Bạch Ốc đã liên lạc với các công ty khí đốt tự nhiên và các quốc gia sản xuất chủ chốt khác để giảm thiểu cuộc khủng hoảng năng lượng. Các quan chức Hoa Kỳ đã tham gia với các bên khác về việc tăng công suất đầu ra và vận chuyển nhiều nguồn cung hơn sang Âu Châu.
Nhưng liệu những cái đầu lạnh sẽ chiếm ưu thế?
Ông nói thêm, “Hy vọng rằng chi phí tiềm năng bằng USD, euro, hryvnia và rúp sẽ đủ đáng kể để giải quyết xung đột ngay từ đầu.”
Làm cuộc khủng hoảng chuỗi cung ứng thêm bế tắc
Các mặt hàng năng lượng là trọng tâm chính trong bất kỳ cuộc thảo luận nào xung quanh cuộc xung đột Ukraine-Nga. Nhưng các sản phẩm hàng hóa khác có thể phải chịu áp lực rất lớn.
Nga và Ukraine lần lượt đại diện cho các nhà sản xuất lúa mì lớn nhất và lớn thứ năm thế giới.
Trên quy mô toàn thế giới, Moscow chiếm 49% niken, 26% nhôm, 23% amoniac, 17% kali và 14% sản lượng urê.
Điều này có thể tạo ra những tác động đáng kể mà sẽ xâm nhập vào thị trường toàn cầu.
Chiến lược gia toàn cầu của Rabobank, Michael Every giải thích trong một ghi chú: “Điều đó ngay lập tức loại bỏ một nửa tổng lượng xuất khẩu niken toàn cầu cho đồ dùng nhà bếp, điện thoại di động, thiết bị y tế, phương tiện giao thông, các tòa nhà, và năng lượng; paladi cho bộ chuyển đổi xúc tác, điện cực và thiết bị điện tử; và một phần tư nhôm cho xe cộ, xây dựng, máy móc và bao bì và sẽ dẫn đến áp lực tăng giá rất lớn.”
Thật vậy, điều này sẽ làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng chuỗi cung ứng toàn cầu. Đồng thời, theo ông Every, điều này sẽ kích hoạt các hàm ý chính sách dài hạn và “đẩy nhanh một số xu hướng toàn cầu đã và đang diễn ra,” như chuyển sản xuất về thị trường nội địa và tách rời.
Ông Andrew Moran đưa tin kinh doanh, kinh tế và tài chính. Ông là một nhà văn và ký giả trong hơn một thập kỷ ở Toronto, với các bài viết trên Liberty Nation, Digital Journal và Career Addict. Ông cũng là tác giả của “Cuộc chiến về tiền mặt.”
Bình Nguyên biên dịch