Frank Fang
Tác giả viết sách Jonathan Pelson cho biết, đại công ty công nghệ Trung Quốc Huawei đã trở nên nổi bật nhờ nhận được hàng chục tỷ dollar từ Bắc Kinh, do đó cho phép công ty này hạ gục các đối thủ cạnh tranh và giành được thị phần.
Tuy nhiên, Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) đã không tiêu tiền chỉ vì những lý do kinh doanh thuần túy.
“ĐCSTQ đã không nâng đỡ Huawei để [hãng này] có thể thành công với tư cách là một công ty,” ông Pelson nói. “Họ đã nâng đỡ Huawei để ĐCSTQ có thể thành công trong các nỗ lực địa chính trị của mình, để xuất cảng các triết lý và nguyên tắc cai trị của mình ra khắp thế giới.”
Hôm 21/02, ông Pelson đã đưa ra những nhận xét trên trong một cuộc phỏng vấn với chương trình “China Insider” của EpochTV, để nói về cuốn sách mới của ông, mang tên “Wireless Wars: China’s Dangerous Domination of 5G and How We’re Fighting Back” (tạm dịch: “Cuộc Chiến Mạng Không Dây: Sự Thống Trị Nguy Hiểm của Trung Quốc đối với 5G và Cách Chúng Ta Chống Lại”).
Tháng 12/2019, The Wall Street Journal đưa tin rằng Huawei đang ở một vị thế mạnh hơn so với các đối thủ cạnh tranh vì họ có quyền tiếp cận khoảng 75 tỷ USD tiền hỗ trợ của nhà nước, dưới hình thức trợ cấp, cho vay, phụ cấp, giảm thuế, và chiết khấu tiền bán đất.
Sự nổi lên của Huawei diễn ra cùng lúc với sự sụp đổ của hai công ty Nortel của Canada và Lucent Technologies của Mỹ. Hai công ty này đã thống trị thị trường toàn cầu về thiết bị viễn thông vào cuối những năm 1990.
Theo ông Pelson, số tiền 75 tỷ USD này, có nghĩa là trung bình 5 tỷ USD mỗi năm trong suốt 15 năm, là một khoản tiền rất lớn.
Ông giải thích: “Nếu quý vị có một chính phủ hỗ trợ cho quý vị với 5 tỷ USD mỗi năm, và cho phép quý vị kinh doanh thua lỗ nhưng vẫn có lãi, thì sẽ thật quá khó để đánh bại được quý vị trên thị trường toàn cầu này.”
Theo ông Pelson, ở bên trong Hoa Kỳ, Huawei đã bán thiết bị viễn thông cho các công ty di động nhỏ và thiết lập các tòa tháp không dây ở các vùng nông thôn, đang tạo ra một mối lo ngại về an ninh quốc gia đối với Hoa Kỳ. Điều đáng lo ngại hơn cả chính là vị trí của những tòa tháp này, ông cho biết thêm sau khi nói chuyện với các sĩ quan phản gián của FBI.
“Chúng nằm bên cạnh tất cả các căn cứ hỏa tiễn nguyên tử; chúng nằm bên cạnh các bộ chỉ huy chiến dịch đặc biệt được đặt ở các vùng nông thôn, [và] các căn cứ tàu ngầm nguyên tử,” ông nói.
“Những gì mà quý vị nhận thấy là Huawei đã bỗng nhiên được khai triển xung quanh tất cả các căn cứ và cơ sở nhạy cảm này ở Hoa Kỳ,” ông cho biết thêm. “Về căn bản, họ [Huawei] đã có thể nắm bắt được nhịp đập của các thông tin liên lạc chuyển đi từ những nơi đó, nếu họ có thể truy cập vào thiết bị của riêng họ, điều mà các nhà cung cấp nói chung đều có thể làm được.”
Hiện tại, Huawei và nhiều chi nhánh của họ đang nằm trong danh sách đen kinh tế của Hoa Kỳ. Ngoài ra, chính phủ Hoa Kỳ đã cấm Huawei tham gia mạng 5G của nước này vì những lo ngại về an ninh.
Tháng 06/2020, Ủy ban Truyền thông Liên bang (FCC) đã chỉ định Huawei và công ty công nghệ Trung Quốc ZTE là mối đe dọa an ninh quốc gia, đồng thời cấm các công ty Hoa Kỳ sử dụng quỹ chính phủ 8.3 tỷ USD để mua thiết bị từ hai công ty này của Trung Quốc.
Sau đó, hồi tháng 09/2021, FCC đã công bố một chương trình trị giá 1.9 tỷ USD. Chương trình này sẽ hoàn trả cho các nhà cung cấp dịch vụ viễn thông, đa phần là ở nông thôn của Hoa Kỳ để “thanh lý và thay thế” các thiết bị mạng được sản xuất bởi Huawei, ZTE, và các công ty Trung Quốc khác bị coi là mối đe dọa an ninh quốc gia. Các nhà cung cấp dịch vụ có thể nộp đơn từ ngày 29/10/2021 cho đến ngày 28/01/2022.
Hôm 04/02, Chủ tịch FCC Jessica Rosenworcel nói với Quốc hội rằng 1.9 tỷ USD là không đủ. Theo một tuyên bố từ FCC, bà nói với các nhà lập pháp rằng cơ quan này đã nhận được 181 đơn yêu cầu bồi hoàn từ các nhà mạng, yêu cầu một khoản tiền trị giá 5.6 tỷ USD.
Ông Pelson cho biết gần đây ông đã nói chuyện với nhân sự tại một số nhà mạng của Hoa Kỳ đang tìm cách thay thế thiết bị Huawei của họ, nhưng ông được thông báo rằng chưa có gì được thay thế cả. Ông nói thêm rằng một số người trong số này muốn thay thế thiết bị 4G Huawei của họ bằng thiết bị 5G, chứ không phải thiết bị 4G do các công ty khác sản xuất.
Mặc dù một số quốc gia, bao gồm cả Hoa Kỳ, đã cấm thiết bị 5G của Huawei, nhưng Huawei đã mở rộng hoạt động kinh doanh của mình trên toàn cầu — đặc biệt là ở Phi Châu — chủ yếu thông qua Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI, hay còn gọi là “Một vành đai, một con đường”) của chế độ cộng sản này.
Theo ông Pelson, Huawei đang “giúp mang lại sự đàn áp công nghệ mà nhiều quốc gia nghèo hơn không thể làm ra nếu không có Trung Quốc.”
Năm ngoái (2021), nhóm quyền kỹ thuật số Top10VPN đã xuất bản một báo cáo (pdf) nêu chi tiết về sự mở rộng toàn cầu của Huawei bằng cách theo dõi các hộp trung gian (middlebox) của công ty này, vốn là các bộ định tuyến được cấu hình đặc biệt để kiểm tra hoặc lọc lưu lượng truy cập internet.
Báo cáo này cho thấy 1,799 thiết bị như vậy đã được tìm thấy ở 69 quốc gia, bao gồm cả ở vùng Tân Cương xa xôi phía tây Trung Quốc. Ít nhất 17 quốc gia trong số này — bao gồm Cuba, Ai Cập, Nigeria, Nam Phi, Senegal, Colombia, và Bangladesh — đã sử dụng những hộp trung gian này để kiểm duyệt.
Huawei đã không phúc đáp ngay lập tức yêu cầu bình luận.
Anh Frank Fang là một ký giả tại Đài Loan. Anh đưa tin về Trung Quốc và Đài Loan. Anh có bằng Thạc sĩ về khoa học vật liệu tại Đại học Thanh Hoa ở Đài Loan.
Anh David Zhang là người dẫn chương trình China Insider trên EpochTV. Anh hiện đang làm việc tại New York và thủ đô Hoa Thịnh Đốn, đưa tin về Trung Quốc. Anh chuyên phỏng vấn chuyên gia và bình luận tin tức về các vấn đề Trung Quốc, đặc biệt là các vấn đề liên quan đến mối bang giao Mỹ-Trung.
Frank Fang và David Zhang thực hiện
Thanh Tâm biên dịch