Greg Isaacson
Vài năm trước, quý vị có thể được tha thứ khi nghĩ rằng người Trung Quốc đang chiếm thị trường địa ốc Hoa Kỳ.
Nhiều báo cáo về việc người mua Trung Quốc đổ hàng chục tỷ USD mỗi năm vào địa ốc Hoa Kỳ, tìm kiếm nơi trú ẩn an toàn cho sự giàu có của họ bằng cách mua tất cả mọi thứ từ căn hộ sang trọng ở trung tâm thành phố Los Angeles đến những ngôi nhà kiểu thuộc địa dọc theo Bờ Bắc giàu có của Long Island, New York.
Cuộc khủng hoảng COVID-19 đã khiến phần lớn hoạt động đó đi vào bế tắc, nhưng đầu tư của Trung Quốc thực sự đạt đỉnh vào khoảng năm 2017 và bắt đầu sụt giảm rất lâu trước khi có virus xuất hiện trọng bối cảnh. Nhờ việc tăng cường giám sát quy định và một mạng lưới các hạn chế xuyên biên giới, hoạt động người Trung Quốc mua nhà của người Mỹ có thể không sớm phục hồi. Đó có lẽ là một tin tốt cho thị trường nhà ở Hoa Kỳ.
Chính phủ của ông Biden thúc đẩy chống rửa tiền trong lĩnh vực địa ốc nhấn mạnh môi trường đang thay đổi như thế nào đối với người mua nhà Trung Quốc. Mạng lưới Thực thi Tội phạm Tài chính (FinCEN), một văn phòng của Bộ Ngân khổ Hoa Kỳ, hôm 03/02 đã tiếp tục kêu gọi bình luận của công chúng về một quy tắc được đề nghị sẽ tăng cường giám sát các giao dịch mua nhà hoàn toàn bằng tiền mặt.
Theo quy định hiện hành, các công ty bảo hiểm quyền sở hữu phải xác định các cá nhân đứng sau các công ty vỏ bọc thực hiện giao dịch mua địa ốc nhà ở hoàn toàn bằng tiền mặt tại 12 khu vực đô thị lớn nếu giao dịch vượt quá 300,000 USD. FinCEN tìm cách mở rộng các yêu cầu báo cáo này như một phần của chiến dịch trấn áp rộng rãi hơn đối với rửa tiền và các hoạt động bất hợp pháp khác.
Thứ trưởng Ngân Khố Wally Adeyemo cho biết vào tháng 12 năm 2021, khi đề nghị thay đổi quy tắc lần đầu tiên được công bố: “Thị trường địa ốc của chúng ta có nguy cơ trở thành nơi trú ẩn an toàn cho bọn tội phạm, kẻ gian và những kẻ khác tìm cách thu lợi nhuận tham nhũng.”
Mặc dù Bộ Ngân khố không chỉ ra người mua nhà Trung Quốc, nhưng nhiều người tin rằng nhiều quan chức cấp cao của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) rửa tiền bất chính bằng cách mua địa ốc đắt tiền ở Hoa Kỳ.
Ví dụ, cựu quan chức Trung Quốc Jianjun Qiao và vợ cũ Shilin Zhao đều đã nhận tội liên quan đến một kế hoạch trong đó ông Qiao bị cáo buộc đã ăn cắp hàng triệu USD khi làm giám đốc một kho ngũ cốc ở tỉnh Hà Nam. Số tiền này được sử dụng để mua hai địa ốc ở Monterey Park, California và một ngôi nhà trị giá nửa triệu USD ở ngoại ô Seattle của Newcastle, Washington.
Không có lý do gì để nghĩ rằng hầu hết những người mua tiền mặt của Trung Quốc có liên quan đến rửa tiền, nhưng sự giám sát nâng cao của liên bang sẽ có thể tóm được nhiều giao dịch hơn. Theo một báo cáo của tổ chức tư vấn chính sách Global Financial Integrity, trong số 23,659 doanh số bán địa ốc được báo cáo theo quy tắc FinCEN tính đến tháng 08/2019, 37% liên quan đến một người là đối tượng của Báo cáo hoạt động đáng ngờ, một công cụ mà các chuyên gia địa ốc có thể sử dụng để cảnh báo rửa tiền hoặc gian lận tiềm ẩn.
Người mua nhà Trung Quốc (và những người từ Hồng Kông và Đài Loan) cũng có xu hướng thanh toán bằng tiền mặt thường xuyên hơn nhiều so với người mua nhà Mỹ và mua nhà đắt hơn so với những người mua nhà ngoại quốc khác, vì vậy các quy định chặt chẽ hơn về các giao dịch tiền mặt lớn sẽ tạo ra nhiều xích mích hơn cho một nhóm đã bị kiểm soát chặt bằng các biện pháp kiểm soát vốn trong nước.
Điểm nghẽn chính là ở phía bên kia của Thái Bình Dương. ĐCSTQ, thông qua các biện pháp kiểm soát tiền tệ mới được áp dụng vào năm 2017 và 2019, đã khiến công dân khó chuyển tiền ra ngoại quốc để mua bất động sản hơn. Có lẽ không phải ngẫu nhiên, đầu tư của Trung Quốc vào địa ốc Hoa Kỳ đạt đỉnh 31.7 tỷ USD trong 12 tháng kết thúc vào tháng 03/2017, theo dữ liệu từ Hiệp hội Môi giới Bất động sản Quốc gia (NAR).
Đến năm 2019, đầu tư hàng năm của nhóm này— mà NAR xác định là bao gồm người mua từ Hồng Kông và Đài Loan—đã giảm xuống còn 13.4 tỷ USD. Việc phong tỏa do COVID đã giảm con số đó xuống còn 4.5 tỷ USD vào năm kết thúc vào tháng 03/2021 — giảm 61% so với năm trước. Những người mua nói tiếng Trung Quốc vẫn là những người mua nhà ngoại quốc hàng đầu được tính bằng số tiền USD, một danh hiệu mà họ đã nắm giữ kể từ năm 2013.
Một số người hy vọng rằng việc chính phủ Hoa Kỳ dỡ bỏ các hạn chế đi lại từ thời COVID đối với hàng chục quốc gia, bao gồm cả Trung Quốc, vào tháng 11 năm 2021 sẽ khiến người mua nhà Trung Quốc háo hức quay trở lại thị trường Hoa Kỳ. Nhưng cuộc thập tự chinh chống lại một loại virus đường hô hấp này tiếp tục bóp nghẹt du lịch toàn cầu.
Hoa Kỳ thắt chặt các yêu cầu xét nghiệm COVID chỉ một tháng sau khi nước này bỏ lệnh cấm đi lại, trong khi Trung Quốc hầu như ngừng cấp hộ chiếu mới vào tháng Tám năm 2021. Các quy tắc xét nghiệm và cách ly phức tạp đang chờ đợi bất kỳ du khách nào quay trở lại Trung Quốc. Bất cứ ai cũng khó đoán được những hạn chế kiểu này sẽ tiếp tục đè nặng lên du lịch quốc tế trong bao lâu.
Thật dễ dàng để phóng đại tác động của những người mua nhà ngoại quốc, những người gần đây nhất chỉ chiếm 2.8% trong tổng số gần 2 ngàn tỷ USD doanh số bán nhà hàng năm của Mỹ. Tuy nhiên, sự rút lui kéo dài của những người săn nhà Trung Quốc loại bỏ nguồn áp lực tiềm ẩn đối với thị trường Mỹ quá nóng, nơi giá nhà đã tăng hơn 30% kể từ năm 2019 và hàng tồn kho ở mức thấp kỷ lục.
Vào thời điểm hiện tại, các chủ nhà tương lai của Mỹ có những lo lắng lớn hơn là phải cạnh tranh với những người mua Trung Quốc bằng tiền mặt, nhưng các điều kiện có thể trở nên tồi tệ hơn nếu dòng vốn Trung Quốc tăng trở lại.
Một bài báo năm 2020 của bà Caitlin Gorback và ông Benjamin Keys thuộc Trường Kinh doanh Wharton cho thấy giá nhà ở Mỹ tăng thêm từ 8 đến 15% ở các mã vùng với số lượng lớn người Trung Quốc sinh ra ở ngoại quốc sau năm 2011, một xu hướng giảm mạnh kể từ năm 2018 trong bối cảnh thắt chặt kiểm soát vốn và chiến tranh thương mại Mỹ – Trung.
Các tác giả lưu ý: “Từ quan điểm khả năng chi trả, những khu vực dân cư này khó tiếp cận hơn đối với cư dân Hoa Kỳ hiện hữu khi giá cả tăng lên do đầu tư ngoại quốc.”
Ông Greg Isaacson đã dành 7 năm ở Trung Quốc và Thái Lan để nghiên cứu và báo cáo về kinh doanh và địa ốc ở Á Châu, tập trung vào bất động sản thương mại ở các thị trường nói tiếng Trung cũng như đầu tư ra ngoại quốc từ Trung Quốc. Ông cũng đã từng là nhà phân tích nghiên cứu địa ốc ở Chicago và phóng viên địa ốc ở New York.
Chánh Tín biên dịch