Nhật Phong
Chiến sự Nga – Ukraine khiến các chuyến bay của Vietnam Airlines và Bamboo Airways phải thay đổi lộ trình, phát sinh các vấn đề về bảo hiểm, rủi ro… khiến chi phí tăng cao.
Cục Hàng không Việt Nam vừa có báo cáo gửi Bộ Giao thông Vận tải đánh giá tác động của cuộc chiến Nga – Ukraine với lĩnh vực hàng không.
Theo Cục Hàng không, chiến sự Nga – Ukraine kéo theo việc Liên minh châu Âu (EU), Mỹ, Anh, Canada đóng cửa bầu trời với Nga và Nga cũng có các động thái tương tự với các quốc gia này.
Việc này gây ảnh hưởng trực tiếp lên hành khách, các hãng hàng không và làm tăng chi phí bay do máy bay phải thay đổi lộ trình, phát sinh các vấn đề về bảo hiểm, thanh toán, dự phòng rủi ro…
Cục Hàng không Việt Nam cho hay, với việc cấm các hãng thực hiện đường bay qua Nga, hoạt động bay của Vietnam Airlines và Bamboo Airways đã bị ảnh hưởng lớn.
Cụ thể, các chuyến bay giữa Việt Nam và châu Âu phải thay đổi đường bay tránh Nga qua Trung Quốc, Kazakhstan hoặc qua Bắc Phi. Thời gian bay tăng thêm từ 60 – 120 phút/chuyến bay; kéo theo chi phí tăng từ khoảng 10.600 – 21.200 USD/chuyến bay.
Hiện, Vietnam Airlines đang khai thác 6 chuyến bay/tuần giữa Việt Nam và châu Âu nên chi phí phát sinh khoảng từ 70.000 – 130.000 USD/tuần. Bamboo Airways khai thác 3 chuyến/tuần giữa Việt Nam và châu Âu, chi phí phát sinh từ 35.000 – 65.000 USD/tuần.
Các chuyến bay đi Mỹ của Vietnam Airlines cũng phải bay tránh không phận Nga khiến thời gian bay kéo dài từ 20 – 30 phút/chuyến bay tùy từng giai đoạn. Với mỗi tuần thực hiện 4 chuyến bay giữa Việt Nam và Mỹ, Vietnam Airlines phát sinh chi phí khoảng 20.000 – 40.000 USD/tuần tùy từng giai đoạn.
Bên cạnh đó, hãng hàng không cũng không sử dụng được sân bay dự bị trong lãnh thổ Nga. Sự thiếu hụt nguồn cung từ Nga và Ukraine cũng làm tăng giá nhiên liệu, làm tăng thêm gánh nặng chi phí cho các hãng hàng không.
Theo Cục Hàng không, Vietnam Airlines sử dụng tàu bay thân rộng A350/B787 tới Nga; và gần 80% đội máy bay thân rộng của hãng là thuê. Các hợp đồng thuê máy bay đều có quy định bên thuê không được khai thác đến các nước, vùng đang bị cấm vận, chịu lệnh trừng phạt của Mỹ và EU nếu việc khai thác này dẫn đến vi phạm của các bên liên quan của hợp đồng đối với lệnh cấm vận, trừng phạt nói trên.
Như vậy, khả năng thu xếp được tàu bay có thể đến Nga của Vietnam Airlines rất khó khăn nếu các chủ tàu bay của Vietnam Airlines yêu cầu không khai thác đến Nga trong thời gian có chiến sự.
Bên cạnh đó, bộ phận hỗ trợ kỹ thuật của Boeing được đặt tại Nga đã bị ngắt kết nối, không thể hỗ trợ các hãng. Airbus cũng thông báo việc hỗ trợ kỹ thuật, vận chuyển vật tư khắc phục máy bay hỏng hóc tại Nga rất khó khăn.
Trong trường hợp tàu bay phát sinh kỹ thuật tại Nga, do việc cấm vận của EU và Mỹ, các hãng hàng không không thể vận chuyển vật tư từ các điểm ở châu Âu sang Nga mà bắt buộc phải vận chuyển từ Việt Nam qua.
Các rủi ro này sẽ làm mất nhiều thời gian và phát sinh thêm chi phí cho các hãng hàng không, chưa kể các rủi ro phát sinh do tàu bay nằm tại Nga trong khi chờ sửa chữa, thay thế phụ tùng…
Một rủi ro khác liên quan là vấn đề bảo hiểm. Tỷ lệ tái bảo hiểm cho đội tàu bay của Vietnam Airlines tại các công ty bảo hiểm có quốc tịch Mỹ, Anh và EU ở mức gần 90%. Các công ty bảo hiểm quốc tế này thuộc trường hợp phải tuân thủ lệnh cấm vận với Nga và hiện nay không có bất kỳ hoạt động kinh doanh trực tiếp hoặc gián tiếp nào với Nga. Do đó, nếu yêu cầu bảo hiểm trên lãnh thổ Nga thì tất cả các trường hợp có quốc tịch Mỹ, Anh, EU không thể thực hiện được vì đều bị cấm mọi giao dịch.
Cục Hàng không Việt Nam cho biết sẽ theo sát các diễn biến về tình hình chiến sự, sẵn sàng hỗ trợ các hãng hàng không Việt Nam trong quá trình hoạt động trở lại các chuyến bay quốc tế nói chung cũng như tới thị trường Nga nói riêng.
Nhật Phong