Hôm thứ Ba (29/03), các nhà đàm phán Ukraine đã đề nghị một cơ chế tương tự như Điều 5 năm 1949 của Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương, văn kiện thành lập của NATO, để bảo đảm an ninh cho Ukraine.
Đề nghị này sẽ yêu cầu các bên bảo lãnh tổ chức các cuộc tham vấn trong vòng ba ngày kể từ khi bắt đầu bất kỳ cuộc chiến tranh, xâm lược, chiến dịch quân sự nào, và bất kỳ cuộc chiến tranh hỗn hợp, trá hình nào nhằm vào Ukraine.
Chính phủ Ukraine cho biết trong một tuyên bố: “Sau đó, [những người bảo lãnh này] sẽ có nghĩa vụ pháp lý cung cấp hỗ trợ quân sự cho đất nước của chúng tôi, đặc biệt là dưới hình thức vũ khí và đóng cửa các không phận.”
Những người bảo lãnh được đề nghị này bao gồm các thành viên thường trực của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc: Hoa Kỳ, Anh, Pháp, Trung Quốc, và Liên bang Nga.
Ukraine cũng muốn Thổ Nhĩ Kỳ, Đức, Canada, Ý, Ba Lan, và Israel được đưa vào danh sách các bên bảo lãnh.
Tuy nhiên, một số lãnh thổ đang bị tranh chấp sẽ không có được sự bảo đảm an ninh này.
Tuyên bố nêu rõ: “Đối với các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng tạm thời của các khu vực Donetsk và Luhansk cũng như Cộng hòa Tự trị Crimea, do tình trạng của họ không được quy định, nên tạm thời các bảo đảm an ninh quốc tế sẽ không áp dụng cho các vùng lãnh thổ này.”
Nếu đạt được một thỏa thuận về an ninh của Ukraine, quốc gia thuộc Liên Xô cũ này sẽ cam kết một nhà nước trung lập vĩnh viễn không liên kết và không sử dụng hạt nhân, Ông David Arakhamia, trưởng phái đoàn Ukraine, cho biết.
Ngoài ra, Ukraine sẽ đồng ý không khai triển các căn cứ quân sự ngoại quốc, tổ chức các lực lượng quân sự ngoại quốc trên lãnh thổ của mình, tham gia các liên minh quân sự-chính trị, hoặc tham gia các cuộc tập trận quân sự trên lãnh thổ Ukraine.
Ông Arakhamia nhấn mạnh rằng các nhà đàm phán này đã không ký bất kỳ văn bản nào.
Ông Arakhamia cũng là người đứng đầu đảng chính trị Đầy tớ của Nhân dân (Servant of the People) ở Ukraine.
Cố vấn Mykhailo Podolyak của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã đề nghị các dàn xếp riêng biệt cho Crimea, Sevastopol, Donetsk, và Luhansk.
Ông Vladimir Medinsky, một phụ tá của Tổng thống Nga Putin, xác nhận rằng các nhà đàm phán Nga đã nhận được đề nghị của Ukraine, hãng thông tấn nhà nước Nga TASS đưa tin.
Ông nói: “Đề nghị này sẽ được nghiên cứu trong tương lai gần và báo cáo với tổng thống, sau đó Moscow sẽ đưa ra phản hồi.”
Ông Medinsky nói rằng các cuộc đàm phán này đều “mang tính xây dựng.”
Điện Kremlin đã thực hiện hai bước giảm leo thang sau các cuộc đàm phán này, đồng ý đẩy cuộc gặp tiềm năng giữa TT Putin và TT Zelensky lên sớm hơn.
Trong khi đó, sau cuộc đàm phán này, Nga đã tuyên bố sẽ cắt giảm hoạt động quân sự gần Kyiv, thủ đô Ukraine, và Chernigov.
“Bộ Quốc phòng Liên bang Nga, với mục đích xây dựng lòng tin và tạo điều kiện để tổ chức thêm các cuộc đàm phán, và đạt được mục tiêu cuối cùng là đồng ý và ký kết một hiệp ước hòa bình, đã đưa ra một quyết định cắt giảm hoàn toàn các hoạt động quân sự trên các hướng vào Kyiv và Chernihiv [Chernigov],” ông Alexander Fomin, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Nga, nói với các phóng viên ở Thổ Nhĩ Kỳ sau khi hai bên gặp nhau.
Chernigov, ở miền bắc Ukraine, nằm cách Kyiv khoảng 93 dặm (150 km).
Moscow và Kyiv đã công bố các thông tin cập nhật sau khi hai bên kết thúc cuộc đàm phán tại Istanbul hôm thứ Ba.
Các cuộc đàm phán này đã được dự kiến sẽ kéo dài hai ngày là 29/03 và 30/03 nhưng đã kết thúc sớm hơn vào hôm thứ Ba (29/03).
Tiến triển mới này cho thấy hai bên có thể đạt được điểm chung để ngừng bắn sau hơn một tháng giao tranh.
Liên Hiệp Quốc cho biết tính đến hôm 28/03, có đến 1,151 dân thường đã thiệt mạng và 1,824 người bị thương ở Ukraine kể từ khi Nga xâm lược và gần 3.9 triệu người đã phải rời khỏi Ukraine.
Ông Allen Zhong là một nhà văn và phóng viên lâu năm của The Epoch Times. Ông gia nhập Epoch Media Group vào năm 2012. Ông chuyên đưa tin về chính trị Hoa Kỳ.
Thanh Tâm biên dịch