Các nhà máy đã tạm ngừng sản xuất. Xe tải kẹt cứng trên cao tốc. Các container chất đống tại các cảng. Các tàu vận chuyển đã và đang chờ đợi để dỡ hàng.
Nền kinh tế Trung Quốc sẽ phải trả giá khi quyết tâm dập dịch COVID-19 của ĐCSTQ thông qua các đợt phong toả khắc nghiệt đã khiến các trung tâm sản xuất và thương mại của đất nước này, như Thượng Hải, phải ngừng lại.
Thượng Hải đang tiến đến tuần thứ 3 bị phong tỏa. Việc phong tỏa đột ngột của thành phố giàu có đóng góp khoảng 4% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) hàng năm của Trung Quốc bắt đầu hôm 28/03. Các quan chức cho phép 4.8 triệu người rời khỏi nhà của họ hôm 12/04, nhưng phần còn lại của 25 triệu cư dân của thành phố vẫn đang bị niêm phong. Do tình trạng nhiễm bệnh đã đạt mức cao kỷ lục hôm 14/04, nên không có dấu hiệu nới lỏng ngay.
Nhưng không riêng gì Thượng Hải. Theo ước tính của các nhà phân tích tại ngân hàng Nhật Bản Nomura, khoảng 373 triệu người đang bị phong tỏa một phần hoặc toàn bộ, chiếm 40% nền kinh tế.
Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường cũng cảnh báo rằng áp lực đi xuống đối với nền kinh tế Trung Quốc ngày càng gia tăng.
Tân Hoa xã đưa tin, ông Lý nói với các quan chức địa phương tại một cuộc hội thảo 11/04: “[Chúng ta] nên phối hợp phòng chống dịch bệnh và phát triển kinh tế và xã hội,”
Các nhà kinh tế dự đoán Trung Quốc có thể sẽ bỏ lỡ mục tiêu tăng trưởng GDP 5.5% chính thức trong năm nay. Giờ đây, họ lo lắng nếu tiếp tục phong tỏa, các tác động này có thể vượt xa ra ngoài biên giới Trung Quốc.
Ngân hàng đầu tư Natixis của Pháp cho biết trong một ghi chú hôm 14/04: “Khi nền kinh tế Trung Quốc hắt hơi, thì chuỗi cung ứng toàn cầu bị cảm lạnh. Xu hướng này là đáng lo ngại.”
Khó khăn về công nghệ
Theo Natixis, một nửa sản lượng vi mạch bán dẫn của Trung Quốc là từ khu vực đồng bằng sông Dương Tử, tập trung xung quanh Thượng Hải, với 10% trực tiếp từ Thượng Hải.
Trong tuần này, nhiều nhà cung cấp cho biết việc hạn chế chặt chẽ ở Thượng Hải và Côn Sơn gần đó đã khiến họ phải ngừng sản xuất. Một quan chức tại Ủy ban Giám sát Tài chính Đài Loan hôm 10/4 cho biết khoảng 161 công ty Đài Loan ở Thượng Hải và Côn Sơn đã báo cáo hoạt động của họ tạm thời ngừng hoạt động; 41 công ty trong số này là các nhà sản xuất điện tử.
Hôm 12/04, Pegatron Corp của Đài Loan, nhà lắp ráp chủ chốt iPhone của Apple, đã đình chỉ hoạt động tại các nhà máy của họ ở Thượng Hải và Côn Sơn để tuân thủ các yêu cầu phòng ngừa COVID-19. Công ty này cho biết họ sẽ hoạt động trở lại ngay sau khi nhà chức trách cho phép, nhưng không đưa ra ngày cụ thể.
Unimicron Technology Corp, công ty sản xuất bảng mạch in cho các công ty bao gồm Apple Inc và Intel, cũng cho biết hôm 12/04 rằng việc đóng cửa nhà máy của họ ở Côn Sơn sẽ được kéo dài đến hôm 19/04.
Các vấn đề trong ngành công nghiệp xe hơi
Reuters đưa tin, trích dẫn một thông báo nội bộ và các nguồn tin nội bộ, các nhà sản xuất xe hơi đã bị ảnh hưởng nặng nề. Nhà máy giga của Tesla ở Thượng Hải vẫn chưa hoạt động trở lại. Cơ sở sản xuất hơn 65,000 xe hơi trong tháng Hai này đã ngừng sản xuất kể từ ngày 28/03.
Đối thủ Trung Quốc Nio của Tesla hôm 09/04 cho biết họ tạm thời ngừng hoạt động tại một nhà máy ở Hợp Phì, một thành phố phía đông Trung Quốc không bị phong tỏa, bởi vì các nhà cung cấp của họ ở các thành phố khác đã ngừng hoạt động.
Giám đốc điều hành của nhà sản xuất xe hơi điện Xpeng cho biết vào tối 14/04, “nếu các nhà cung cấp ở Thượng Hải và các khu vực lân cận không tìm được cách để tiếp tục hoạt động và sản xuất, vào tháng Năm, có thể tất cả các nhà sản xuất xe hơi của Trung Quốc sẽ phải ngừng sản xuất.”
Các đợt phong tỏa của Trung Quốc cũng khiến doanh số bán xe hơi sụt giảm. Dữ liệu từ Hiệp hội các Nhà sản xuất Xe hơi Trung Quốc cho thấy, doanh số bán hàng tại thị trường xe hơi lớn nhất thế giới giảm 11.7% so với cùng thời kỳ năm ngoái trong tháng Ba, trái ngược với mức tăng 18.7% trong tháng Hai.
Đại tập đoàn phụ tùng xe hơi Bosch của Đức cho biết họ tạm thời đóng cửa hai địa điểm ở Thượng Hải và Trường Xuân, một thành phố phía bắc Trung Quốc đã bị phong tỏa kể từ hôm 11/03. Công ty này cho biết thêm có hai nhà máy khác đang hoạt động trong một hệ thống “khép kín.”
Bosch cho biết trong một tuyên bố ngày 12/04: “Chúng tôi hiện đang thấy những ảnh hưởng tạm thời đối với hậu cần và việc tìm nguồn chuỗi cung ứng.”
Gián đoạn sản xuất
Các dấu hiệu về việc mở rộng phong tỏa đang làm tổn hại đến nền kinh tế sản xuất của Trung Quốc đã xuất hiện. Một đánh giá tư nhân cho thấy các hoạt động trong tháng Ba trong lĩnh vực sản xuất đã suy giảm với tốc độ nhanh nhất kể từ tháng 2/2020, khi chính phủ Trung Quốc tiến hành chính sách “Không-COVID” của mình.
Chỉ số quản lý mua hàng (PMI) của Caixin, dựa trên khảo sát các công ty vừa và nhỏ, đã giảm xuống 48.1 trong tháng Ba, tương phản với mức tăng nhỏ trong tháng Hai.
Báo cáo cho biết: “Các công ty đã thường xuyên đề cập rằng các biện pháp ngăn chặn sự lây lan của COVID-19 đã làm gián đoạn các hoạt động, nguồn cung cấp và đã làm giảm nhu cầu của khách hàng.”
Các nhà máy lớn hơn cũng đang gặp khó khăn trong việc duy trì dây chuyền sản xuất. Bà Bettina Schoen-Behanzin, phó chủ tịch nhóm doanh nghiệp Âu Châu hàng đầu tại Trung Quốc, nói với một sự kiện truyền thông hôm 06/04: mặc dù một số công ty được phép duy trì hoạt động trong một hệ thống “khép kín”, với việc nhân viên ngủ và làm việc trong khuôn viên nhà máy, “một số công nhân không còn tình nguyện nữa.”
Sự mệt mỏi của những tài xế xe tải
Bà Ernan Cui, một nhà phân tích của Gavekal, cho biết trong một báo cáo hôm 13/04, lưu lượng xe tải trên toàn quốc đã giảm 40% so với giữa tháng Ba, với các hoạt động xung quanh Thượng Hải chỉ bằng 15% mức bình thường.
Các tài xế xe tải đường dài đang cảm thấy nhức nhối. Tuần này, một người lái xe tải nói với báo chí trong nước rằng anh ta đã mất hơn hai tuần để giao hàng đến Thượng Hải, trong khi thông thường mất có 2 ngày. Người tài xế này đã bị mắc kẹt trên đường cao tốc trong nhiều ngày vì anh bị yêu cầu xuất trình kết quả âm tính của xét nghiệm COVID-19 đã làm trong vòng 48 giờ tại nhiều trạm kiểm soát. Anh ấy cũng phải vật lộn để vượt qua các trạm kiểm soát vì mã sức khỏe điện thoại thông minh của anh ấy, vốn cần phải có màu “xanh” để việc kiểm tra được thông qua, đã tự động bị vô hiệu khi đi qua các khu vực rủi ro.
Câu chuyện của anh ấy phản ánh những trải nghiệm của những người lái xe khác. Các phương tiện truyền thông do nhà nước hậu thuẫn ước tính rằng 30 triệu tài xế xe tải đã bị mắc kẹt trên đường do các hạn chế.
Thời gian vận chuyển kéo dài đang ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng. Các nhà khai thác tàu container nói với báo chí trong nước rằng những hạn chế do COVID-19 ở Thượng Hải khiến các xe tải không thể lấy container ra vào cảng. Maersk, công ty vận tải container lớn thứ hai thế giới, nói với khách hàng hôm 11/04 rằng hiệu quả của dịch vụ vận tải đường bộ đến và đi từ Thượng Hải sẽ bị ảnh hưởng nhiều hơn do việc phong tỏa.
Ocean Network Express cho biết trong một ghi chú ngày 14/04: “Vận tải hàng hóa vẫn còn hạn chế và các bến cảng vẫn đang tắc nghẽn, trong khi công suất tiếp cận bãi container loại bảo ôn vẫn rất căng thẳng.”
Các cảng tắc nghẽn
Trong khi Thượng Hải tuyên bố rằng các cảng của họ đang hoạt động bình thường với sự hỗ trợ đặc biệt, dữ liệu của Refinitiv cho thấy số lượng tàu container đang chờ ngoài khơi thành phố và khu vực lân cận Châu Sơn đã tăng hơn gấp đôi kể từ đầu tháng Tư lên 118 – gần gấp 3 lần con số một năm trước kia.
Phòng Thương mại Âu Châu tại Trung Quốc tuần trước ước tính rằng khối lượng hàng tuần tại cảng Thượng Hải, nơi bận rộn nhất thế giới, giảm 40%.
Trước áp lực nhập cảng, dữ liệu chính thức công bố ngày 13/04 cho thấy nhập cảng của Trung Quốc trong tháng Ba giảm 0.1%, lần đầu tiên kể từ tháng 08/2020.
Các chủ tàu, như Maersk, khuyến nghị khách hàng chuyển các chuyến hàng từ cảng Thượng Hải đang tắc nghẽn sang các điểm đến khác của Trung Quốc, nhưng các nhà phân tích không lạc quan.
Các nhà phân tích tại công ty dịch vụ tài chính BBVA cho biết: “Nếu cảng Thượng Hải ngừng hoạt động, rất khó để các cảng lân cận khác lấp đầy khoảng trống do công suất rất to lớn của cảng Thượng Hải. Đến lúc đó, chuỗi cung ứng toàn cầu sẽ trực tiếp cảm nhận được tác động xấu từ việc Thượng Hải bị phong toả.”
Có thể tồi tệ hơn
Ông Iris Pang, nhà kinh tế trưởng của Greater China tại ING, cho biết trong một thông báo hôm 07/04, nếu việc phong tỏa hiện tại kéo dài đến tháng Tư, Thượng Hải sẽ bị thiệt hại 6% GDP, tương đương với mức thiệt hại 2% GDP cho cả Trung Quốc.
ING đã điều chỉnh dự báo tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc cho năm 2022 xuống 4.6% từ 4.8%.
Các nhà nghiên cứu kinh tế phân tích dữ liệu lưu lượng xe tải từ thành phố đến thành phố ước tính rằng GDP của Trung Quốc sẽ giảm 3.1% nếu 1/10 các thành phố của Trung Quốc rơi vào tình trạng đóng cửa trong hai tuần.
Một nghiên cứu ngày 07/04 của Gavekal Dragonomics cho thấy 87 trong số 100 thành phố lớn nhất của Trung Quốc tính theo GDP đã áp dụng một số hình thức hạn chế kiểm dịch.
Trung Quốc đặt mục tiêu GDP tăng “khoảng 5.5%” trong năm nay, mức thấp nhất trong gần 3 thập kỷ.
Theo một ghi chú hôm 30/03, Natixis cho biết sự kiên quyết đối với phương pháp không COVID của Trung Quốc “chắc chắn sẽ tạo ra một cơn gió ngược khác đối với tăng trưởng kinh tế Trung Quốc vốn đã giảm tốc.”
Tháng trước, ngân hàng này đã dự đoán rằng việc giảm mạnh khả năng di chuyển do sự phong tỏa và các hạn chế khác sẽ làm giảm 1.8 % tăng trưởng GDP của Trung Quốc trong quý đầu tiên của năm 2022.
Dữ liệu kinh tế chính thức của quý đầu tiên sẽ được công bố ngày 18/04.
Đối mặt với chi phí kinh tế ngày càng gia tăng, lãnh đạo Đảng Cộng sản cầm quyền Tập Cận Bình đã tái khẳng định cam kết với chính sách KHÔNG COVID của mình hôm 13/04, mặc dù các biện pháp mạnh mẽ này cho đến nay vẫn chưa thể khống chế được đợt bùng phát Omicron đang lan nhanh. Trong khi đó, những hạn chế hà khắc này đang làm gia tăng sự tức giận ở Thượng Hải, đặt ra một thử thách đối với ông Tập, người đang tìm kiếm một nhiệm kỳ 5 năm lần thứ ba chưa có tiền lệ trong năm nay.
Ông Tập nói với các quan chức trong một chuyến thị sát tới hòn đảo nhiệt đới Hải Nam này: “Công tác phòng ngừa và kiểm soát không thể được nới lỏng. [Chúng ta] cần phải vượt qua những suy nghĩ tê liệt và sự mệt mỏi kiểu chiến tranh. Kiên trì là chiến thắng.”
Nhưng những công dân bình thường dường như cảm thấy mệt mỏi.
Ông Chen Xin, người điều hành một xưởng thêu và tranh may mặc thuộc sở hữu gia đình ở tỉnh Quảng Đông, cho biết kể từ cuối tháng Ba, ông đã không thể giao khoảng 70 đến 80% đơn đặt hàng vì khách hàng không thể nhận được.
Ông nói: “Tình hình hiện nay là, do tác động của chính sách còn lớn hơn của dịch bệnh.”
Bản tin có sự đóng góp của Reuters
Bà Dorothy Li là ký giả của The Epoch Times có trụ sở tại Âu Châu