Mới đây, máy bay không người lái “MQ-9 Reaper” đang trong thời gian hoạt động của Hoa Kỳ đã xuất hiện ở miền đông Ukraina và vào vị trí, tín hiệu này có phải là Hoa Kỳ đã chính thức tuyên chiến với Nga hay không?
Ngoại trưởng Hoa Kỳ Blinken và Bộ trưởng Quốc phòng Austin đã đến thủ đô Kiev của Ukraina vào ngày 24. Họ là những quan chức cấp cao nhất của Hoa Kỳ đến thăm Kiev kể từ khi Nga tấn công Ukraina vào ngày 24 tháng Hai.
Một quan chức quen thuộc với vấn đề cho biết Tổng thống Nga Vladimir Putin đã từ bỏ việc chấm dứt chiến tranh thông qua các cuộc đàm phán hòa bình và có khả năng tập trung vào việc chiếm thêm lãnh thổ Ukraine.
Về diễn biến gần đây của cuộc chiến Nga-Ukraine đang thay đổi nhanh chóng, phóng viên của Sound of Hope đã mời các ông Quách Dục Nhân, giám đốc điều hành của Viện nghiên cứu Đài Loan và Viện Nghiên cứu Chính sách Quốc gia Đài Loan, và Trịnh Khâm Mô, chủ nhiệm khoa Ngoại giao và Quốc tế Đại học Đạm Giang Đài Loan, để đưa ra một diễn giải sâu sắc.
Sau đây là những nội dung chính trong cuộc phỏng vấn của Sound of Hope với các chuyên gia này:
Phóng viên hỏi: “Có tin rằng “MQ-9 Reaper” của Mỹ đã đến miền đông Ukraina gần đây, tín hiệu này có phải là quân đội Mỹ không còn che đậy và tuyên bố công khai tham chiến hay không? Cuộc chiến Nga-Ukraine chắc chắn sẽ biến thành cuộc chiến kéo dài, lúc này Ukraine cần gì nhất? Hoa Kỳ có thể cung cấp hỗ trợ nào khác hay không?
Ông Quách Dục Nhân nói: Theo quan sát của tôi, chiến tranh nổ ra đã hai tháng rồi, dù Mỹ hay NATO đều đã rất cẩn thận về cuộc xung đột quân sự này, bởi vì một mắt xích nào đó bị trục trặc thì rất có thể xảy ra chiến tranh thế giới thứ ba. Do đó, Mỹ và NATO đã áp dụng phương thức cung cấp vũ khí can thiệp chiến tranh mà không cử quân đội tham chiến, để không tạo cho Nga cái cớ sử dụng vũ khí hủy diệt hàng loạt, kể cả vũ khí hóa học, và thậm chí cả vũ khí hạt nhân chiến thuật.
Đối với việc Hoa Kỳ cung cấp máy bay không người lái MQ-9 Reaper, tôi nghĩ không có nghĩa là Hoa Kỳ chính thức tham chiến, còn rất xa mới có thể Hoa Kỳ tham chiến hay tuyên chiến.
Mỹ có thể làm gì để giúp Ukraine hơn nữa? Tôi nghĩ rằng ngoài vũ khí và thiết bị hạng nặng tiên tiến, việc duy trì hiệu quả về quản lý tài sản và hậu cần của Ukraine cũng sẽ giúp nước này duy trì một sức đề kháng nhất định.
Đã có nhiều suy đoán rằng ngày 9/5 là Ngày Chiến thắng được tuyên bố của Nga và sẽ ngừng các cuộc tấn công vào Ukraine, và hiện nay có rất ít bằng chứng chứng minh cho lập luận đó.
Nếu như ông Blinken đã nói trước đó, cuộc chiến có thể tiếp diễn cho đến cuối năm nay. Tôi nghĩ có lẽ sẽ có một số xu hướng. Thứ nhất, nếu cuộc chiến tiếp diễn cho đến cuối năm nay, hoặc thậm chí năm sau, lợi ích của tất cả các biện pháp trừng phạt kinh tế hiện tại hoặc trừng phạt toàn diện đối với Nga sẽ giảm đi, bởi vì Nga chắc chắn sẽ phát triển và điều chỉnh một loạt các mô hình dự phòng mới trong giai đoạn này. .
Thứ hai, bản thân phe dân chủ có thể bị chia rẽ thậm chí chia rẽ sâu sắc. Lý do là vì năm 2022 thực sự là một năm rất đặc biệt, hầu như tất cả các nước dân chủ đều tổ chức bầu cử, chẳng hạn như cuộc bầu cử Tổng thống Pháp vừa kết thúc, Chiến tranh Nga-Ukraine cũng tác động trực tiếp và cốt yếu đến cuộc bầu cử Tổng thống Pháp. Mặc dù cuối cùng ông Macron đã tái đắc cử nhưng chiến tranh càng kéo dài thì hiệu quả kinh tế và năng lượng của các chính phủ dân chủ sẽ càng bị dư luận kiểm tra nghiêm túc.
Hơn nữa, tác động lâu dài của cuộc chiến trước hết sẽ làm tăng mức độ hợp tác giữa Trung Quốc, Nga và các nước độc tài, và sau đó làm loãng hơn nữa các lệnh trừng phạt mà các nước phương Tây áp đặt đối với Nga , điều không tốt cho sự thống nhất của các nước dân chủ.
Còn Ukraine cần gì nhất ở giai đoạn này? Tôi nghĩ, trước tiên, Hoa Kỳ phải cung cấp đầy đủ thiết bị và sự trợ giúp. Chẳng hạn, không chỉ chính phủ Mỹ, ông Musk đã cung cấp vệ tinh quỹ đạo thấp “Starlink”, vì vậy những gì Mỹ phải làm là duy trì sự trôi chảy của hoạt động quân sự của Ukraine.
Thứ hai, cũng cần tránh việc Nga tiếp tục mở rộng các hoạt động ở Ukraine. Thứ ba, tránh cho Nga hoặc ông Putin một lý do chính đáng để sử dụng vũ khí hủy diệt hàng loạt. Thứ tư, và quan trọng nhất, là hãy coi đây là tình huống xấu nhất trong chiến tranh, trong trường hợp Nga sử dụng vũ khí hủy diệt hàng loạt mà không cần biện minh.
Chính phủ Mỹ không chỉ nên suy nghĩ về điều đó mà còn phải tuyên bố rất rõ ràng, nếu điều đó xảy ra thì Mỹ, NATO và cộng đồng quốc tế sẽ phản ứng như thế nào? Vì vậy, tôi nghĩ bốn điểm này là bốn viện trợ quan trọng nhất của Hoa Kỳ cho Ukraine hiện tại.
Ông Trịnh Khâu Mô cho biết: Trong cuộc chiến Nga-Ukraine này, có thể thấy Hoa Kỳ tham gia rất sâu, thậm chí có những tiếng nói từ bên ngoài rằng chính Hoa Kỳ đang hỗ trợ Ukraine trong cuộc chiến này. Tuy nhiên, Mỹ và NATO vẫn khẳng định không đối đầu trực tiếp với Nga, để ngăn chiến tranh leo thang nên kiểm soát chiến tranh trong nội bộ Ukraine và tránh đối đầu trực tiếp giữa các cường quốc hạt nhân.
Trên thực tế, Mỹ đang tham gia vào cuộc chiến này một cách khéo léo, và đã và đang điều chỉnh chất lượng trang bị vũ khí viện trợ quân sự theo sự leo thang của tình hình chiến sự, đặc biệt là sau mục tiêu chiến lược của quân đội Nga trong giai đoạn hai đã chuyển sang phía đông và nam Ukraine khiến Ukraine phải phòng thủ trước các cuộc tấn công trên không của Nga.
Hiện tại hai bên vẫn đang bế tắc, nếu muốn đuổi quân đội Nga khỏi Ukraine để thu hồi vùng đất đã mất thì vẫn cần nhiều loại vũ khí tấn công khác nhau như máy bay chiến đấu, pháo tầm xa và máy bay không người lái. Nếu cuộc chiến tiếp tục leo thang, người ta tin rằng Anh, Đức và các nước khác sẽ tiếp tục cung cấp cho Ukraine nhiều vũ khí và trang thiết bị tiên tiến hơn.
Phóng viên Sound of Hope đặt câu hỏi: “Ngoại trưởng Hoa Kỳ Blinken và Bộ trưởng Quốc phòng Austin đã đến Kiev vào ngày 24 và gặp Tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky. Hai người cũng là những quan chức cấp cao nhất của Mỹ đến thăm Kiev kể từ cuộc chiến Nga-Ukraine. Ý nghĩa của chuyến đi này là gì?”
Ông Quách Dục Nhân cho biết: Chuyến thăm của hai ông Blinken và Austin đến Kiev có thể phân tích một cách khách quan một số lý do và ảnh hưởng.
Thứ nhất, Mỹ đã tuyên bố rất rõ ràng là sẽ kiên quyết ủng hộ Ukraine về mặt ngoại giao, tôi nghĩ điều này cũng là để nói với châu u, vì với chiến tranh kéo dài, châu u sẽ dần có xu hướng áp dụng phương thức hòa đàm với Nga. Do chiến tranh càng kéo dài, sức ép đối với toàn châu u về kinh tế và năng lượng càng lớn.
Thứ hai , có thể thấy rằng Hoa Kỳ đang phát triển một mô hình mới là không gửi quân can thiệp vào cuộc chiến. Cuộc chiến đã diễn ra được hai tháng, và Hoa Kỳ hiện đã bắt đầu cung cấp cho Ukraine những vũ khí mới do Hoa Kỳ chế tạo và chúng gần như đang hoạt động ở tiền tuyến. Tất nhiên, đây là một điều rất quan trọng đối với Hoa Kỳ với tư cách là bá chủ toàn cầu, nó cho thấy đó cũng là điều họ có thể làm cho Đài Loan.
Thứ ba, chuyến thăm Kiev của hai ông Blinken và Austin cũng đánh dấu một sự thay đổi rất lớn trong cuộc chiến Ukraine trong tương lai, đó là Nga rất có thể bước vào giai đoạn tiếp theo của cuộc tấn công vào Ukraine, trong đó có việc sử dụng số lượng lớn máy bay ném bom chiến lược và một số lượng lớn máy bay chiến đấu tiên tiến để ném bom khu vực miền Đông. Vì vậy, tôi đánh giá rằng Hoa Kỳ muốn có thông tin rõ ràng, vào thời điểm này, họ sẽ cung cấp một số lượng lớn vũ khí hoạt động tiên tiến và lần đầu được cung cấp cho Ukraine .
Ông Trịnh Khâm Mô nói: Hoa Kỳ đã nhiều lần đánh giá rằng chuyến thăm của Ngoại trưởng Blinken và Bộ trưởng Quốc phòng Austin tới Ukraine sẽ không chỉ tuyên bố sự ủng hộ của Hoa Kỳ đối với Ukraine cả về đối nội và đối ngoại, mà còn để hiểu được tình hình thực tế của cuộc chiến ở Ukraine và Ukraine sẽ thực sự cần hỗ trợ gì trong tương lai.
Có người nói rằng chuyến thăm của Blinken và Austin đến Kiev là mở đường cho chuyến thăm của ông Biden tới Ukraine, nhưng liệu ông Biden có thể trực tiếp đến thăm Kiev hay không , sự an toàn vẫn là yếu tố được cân nhắc lớn nhất và xác suất thực hiện chuyến đi là thấp ở thời điểm hiện tại.
Phóng viên hỏi: Có thông tin cho rằng ông utin từ bỏ hòa đàm và sẽ chiếm thêm lãnh thổ Ukraine trước? Liệu ông Putin có làm được điều này không? Hay ông ấy muốn đạt được điều gì?
Ông Quách Dục Nhân nói: Putin tuyên bố rằng ông sẽ từ bỏ các cuộc đàm phán hòa bình vì ông muốn tiếp tục tích lũy các lợi thế đàm phán của mình. Chúng ta biết rằng kể từ khi chiến tranh bùng nổ vào ngày 24 tháng 2, Nga đã tuyên bố rõ ràng rằng giai đoạn đầu tiên của chiến dịch quân sự đặc biệt chống lại Ukraine đã hoàn thành.
Có bốn mục tiêu quân sự trong giai đoạn thứ 2. Mục tiêu thứ nhất là chiếm đóng khu vực miền Đông thật vững chắc; thứ hai là tổ chức và chính quy hóa các lực lượng dân quân thân Nga ở Luhansk và Donetsk; thứ ba, ông ấy muốn xây dựng một hành lang trên bộ từ miền Đông nối Donbass và Crimea (một bán đảo được Nga sáp nhập vào năm 2014); sau đó mục tiêu thứ tư là tiếp tục tiến về phía Tây và chiếm lấy Odessa, cảng lớn của Biển Đen.
Nếu quân đội Nga hoàn thành 4 mục tiêu này, Ukraine sẽ trở thành một quốc gia hoàn toàn không giáp biển. Vì vậy, tôi tin rằng cho đến khi đạt được bốn mục tiêu quân sự này , hiện tại không có động cơ nào để ông Putin đàm phán.
Ông Trịnh Khâm Mô nói: Tôi nghĩ rằng có hai khả năng cho phần này, một là thúc đẩy đàm phán thông qua kết quả trên chiến trường. Nếu tiếp tục chiến tranh sẽ làm tăng tiêu hao vũ khí và quân đội của Nga, đặc biệt là dưới các biện pháp trừng phạt kinh tế quốc tế, sẽ khiến Nga ngày càng không thể chịu đựng nổi, nên Nga phải buộc Ukraine quay trở lại bàn đàm phán càng sớm càng tốt.
Mặt khác, cũng có thể là do ông Putin nhận được thông tin chiến trường không chính xác, các nhà độc tài thường không nghe được tiếng nói thực sự và dẫn tới đánh giá sai.
Phóng viên hỏi: Có một số bằng chứng cho thấy quân đội Trung Quốc đang giúp đỡ quân đội Nga thông qua nhiều kênh trực tiếp và gián tiếp. Nếu tin tức trên là sự thật, tại sao ĐCSTQ lại dám làm điều này? Các nước phương Tây sẽ có những động thái gì?
Ông Quách Dục Nhân cho biết: Đảng Cộng sản Trung Quốc có thể viện trợ cho Nga dù trực tiếp hay gián tiếp. Tôi nghĩ hình thức đó sẽ rất giống hình thức viện trợ của Mỹ cho Ukraine. Như tôi đã đề cập trong câu hỏi đầu tiên ở trên, Hoa Kỳ đang phát triển một mô hình mới về việc không gửi quân can thiệp vào các cuộc chiến tranh, điều này thực tế không đúng với trường hợp của ĐCSTQ.
Vì vậy, đối với Bắc Kinh, các hoạt động quân sự của Nga ở Ukraine có thành công hay không, đối với ĐCSTQ, đó là một mức độ khác cần xem xét. Đối với Bắc Kinh, vào thời điểm này, tuyệt đối không thể để Putin hay Nga gục ngã, cũng như ĐCSTQ luôn ủng hộ Triều Tiên. Bởi vì nếu lần này Nga thất bại, mục tiêu tiếp theo của thế giới phương Tây là hoàn toàn nhắm vào ĐCSTQ, vì vậy tôi tin rằng viện trợ của ĐCSTQ cho Nga cũng tương tự như viện trợ của Mỹ cho Ukraine, dù là công khai, trực tiếp hay gián tiếp. Điều này không có gì đáng ngạc nhiên cả.
Thứ hai là với sự viện trợ của ĐCSTQ và Hoa Kỳ cho Ukraine và Nga , như tôi đã đề cập trước đó, cuộc chiến sẽ dần trở nên kéo dài, và cuộc chiến kéo dài sẽ trở thành cuộc chiến tranh tiêu hao. Đây sẽ là một cuộc chiến tiêu hao lâu dài đối với Hoa Kỳ, Trung Quốc, Nga và Ukraine. Sự phát triển lâu dài của cuộc chiến tranh tiêu hao, theo nhận định của tôi là nó tương đối bất lợi cho các nước dân chủ, và việc điều phối các lợi ích quốc gia của phe dân chủ càng trở nên khó khăn hơn.
Tuy nhiên, nhìn vào nhóm nhà nước chuyên chế do Trung Quốc và Nga thống trị, chúng ta có thể thấy rằng từ khi chiến tranh bùng nổ đến nay, trọng tâm ngoại giao của ĐCSTQ hầu như luôn là thắt chặt với các nhà nước chuyên chế, đồng thời hợp tác và đồng thuận với nhóm nhà nước này đã ngày càng trở nên cao hơn.
Có một ví dụ rất rõ ràng, vào ngày 22 tháng 3, Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị đã được mời tham gia Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao Pakistan. Vào ngày 24 tháng 3, ông đến thăm chế độ Taliban ở Afghanistan, ngày 25 tháng 3, ông lại đến Ấn Độ, sau đó vào ngày 31 tháng 3, ông đến An Huy để giúp Afghanistan tổ chức hội nghị ngoại trưởng các nước láng giềng của Afghanistan. Do đó, có thể thấy từ những hành động này, một mặt ĐCSTQ đang rõ ràng và ngầm ủng hộ Nga , mặt khác cũng đang cố gắng cải thiện sự hợp tác và đồng thuận của các quốc gia độc tài.
Ông Trịnh Khâm Mô cho biết: Từ phân tích trước, chúng ta có thể biết rằng ĐCSTQ đã có mối quan hệ chiến lược với Nga. Bài phát biểu gần đây của Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị cũng thừa nhận rằng mối quan hệ hợp tác trong tương lai giữa Trung Quốc và Nga là vì lợi ích của ĐCSTQ để ổn định chế độ của ông Putin, vì vậy không có gì ngạc nhiên khi chế độ Tập đã cố gắng bằng mọi cách để hỗ trợ Nga.
Ngoài ra, đặc điểm trong đường lối ngoại giao của ĐCSTQ là luôn là kẻ cơ hội, dù có liên hệ với phương Tây nhưng họ nhất định sẽ cố gắng hết sức để tránh các lệnh trừng phạt của phương Tây và bí mật cung cấp hỗ trợ kinh tế và quân sự cho Nga. Có một vụ rơi máy bay chiến đấu gần đây ở An Huy, dư luận dấy lên nghi ngờ rằng phi công Nga đã được đào tạo ở Trung Quốc.
Điều này cũng nhắc lại rằng trong Chiến tranh Triều Tiên, các phi công Nga đã mặc quân phục Trung Quốc và lái máy bay chiến đấu cải trang thành máy bay quân sự Trung Quốc vào bán đảo Triều Tiên để thực hiện nhiệm vụ.
Vì vậy, phương Tây phải đặc biệt cảnh giác trong vấn đề này. Một khi phát hiện ra quân đội Trung Quốc viện trợ cho Nga , phương Tây phải kiên quyết áp đặt các biện pháp trừng phạt thứ cấp đối với Đảng Cộng sản Trung Quốc như họ đã hứa trước đây, nhằm ngăn chặn Trung Quốc và Nga cố gắng phá vỡ trật tự quốc tế và thay đổi các quy tắc quốc tế hiện có.