Cuối tuần trước, các Bộ trưởng tài chính G20 đã ngừng họp mà không có tuyên bố chung vì hai Bộ trưởng trong số họ, từ Nga và Trung Quốc, từ chối lên án cuộc xâm lược của Nga đối với Ukraine ‘bằng những ngôn từ mạnh mẽ nhất’. Bắc Kinh trước đó đã bỏ phiếu trắng tại một nghị quyết tương tự của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc (LHQ).
Bất chấp sự ủng hộ rộng rãi trên toàn cầu dành cho Ukraine, Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) tin rằng họ có thể lôi kéo các nước châu Âu – những quốc gia mà nhà ngoại giao cấp cao Trung Quốc Vương Nghị coi là dễ tác động như: Đức, Pháp, Ý và Hungary. Với Hungary, Bắc Kinh đang từng bước xâm nhập quốc gia này dưới thời Thủ tướng Viktor Orbán.
ĐCSTQ xem cuộc chiến Nga – Ukraine là “món hời”, và nó khiến cho Hoa Kỳ phân tâm khỏi tham vọng xâm chiếm lãnh thổ của Trung Quốc ở Đài Loan, Biển Đông và miền bắc Ấn Độ. Một cuộc thăm dò do Morning Consult công bố tuần trước cho thấy, công dân Trung Quốc tin tưởng mạnh mẽ rằng cuộc chiến của Nga đã giúp ích cho đất nước của họ.
Morning Consult là công ty toàn cầu có trụ sở ở Mỹ chuyên về khoa học dữ liệu. Công ty này cung cấp các công cụ nghiên cứu khảo sát toàn cầu, dữ liệu và tin tức cho các tổ chức trong lĩnh vực kinh doanh, tiếp thị, kinh tế và chính trị.
Về mặt ngoại giao, Bắc Kinh tìm cách sử dụng chiến tranh như một cái cớ để mở rộng ảnh hưởng của mình ở khu vực “Nam bán cầu” bằng cách tỏ ra là một nhà kiến tạo hòa bình trung lập. Tuy nhiên, sự ủng hộ của Bắc Kinh đối với các cuộc đàm phán vào thời điểm Nga vẫn chiếm đóng phần lớn lãnh thổ Ukraine, là một phần thưởng lớn cho Nga, vì Moscow sẽ gây áp lực buộc Kyiv phải nhượng bộ. Điều đó sẽ mở đường cho kế hoạch xâm lược Đài Loan trong tương lai của ĐCSTQ.
Nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình rất có thể đã khuyến khích người đồng cấp Nga Vladimir Putin trong cuộc họp của hai nhà lãnh đạo Nga – Trung diễn ra chỉ 20 ngày trước cuộc xâm lược. Hai bên đã đưa ra một tuyên bố chung khẳng định một “tình hữu nghị không giới hạn” và một “kỷ nguyên mới” trong quan hệ quốc tế, đồng thời đồng ý với giao dịch trị giá 117,5 tỷ USD về dầu mỏ, khí đốt và các thỏa thuận khác. Đây cũng là khoản chi phí giúp Bắc Kinh giảm thiểu tác động của các biện pháp trừng phạt sau này.
Trong những ngày sau cuộc xâm lược, Bắc Kinh đã thể hiện sự liên kết ý thức hệ với Nga bằng cách đổ lỗi cho Mỹ, hợp lý hóa cuộc chiến là biểu hiện “hợp pháp” về an ninh quốc gia của Nga và lặp lại thông tin sai lệch của Nga rằng Mỹ đã tài trợ cho một mạng lưới các phòng thí nghiệm vũ khí sinh học bí mật trên khắp Ukraine.
Tuy nhiên, Bắc Kinh không lừa dối được Kyiv. Vào tháng 3/2022, chỉ hai tuần sau cuộc xâm lược, cố vấn kinh tế của Tổng thống Ukraine Oleg Usenko nhấn mạnh rằng: “Quốc gia duy nhất thực sự được hưởng lợi từ… cuộc chiến ở Ukraine là Trung Quốc.
Tình trạng bị quốc tế “bỏ rơi” và việc phải tuân theo các biện pháp trừng phạt khiến Moscow ngày càng phụ thuộc vào Bắc Kinh.
Về mặt quân sự, hai nước này đã tham gia tới 5 cuộc tập trận lớn hàng năm. Trong khi chính quyền ông Biden liên tục khẳng định rằng Trung Quốc chưa gửi thiết bị quân sự cho Nga để phục vụ cuộc chiến ở Ukraine, thì trên thực tế, Trung Quốc đã cung cấp cho Nga các bộ phận máy bay chiến đấu phản lực, công nghệ gây nhiễu, hình ảnh vệ tinh để nhắm mục tiêu vũ khí và các mặt hàng lưỡng dụng như vi mạch máy tính và máy bay không người lái dân sự.
Tháng trước, Bắc Kinh đã công bố một tuyên ngôn chống Mỹ có tiêu đề “Quyền bá chủ của Hoa Kỳ và những hiểm họa của nó”. Bản tuyên ngôn này đổ lỗi cho Hoa Kỳ về cuộc Cách mạng Cam năm 2004 ở Ukraine và tuyên bố rằng Hoa Kỳ đang “lặp lại các chiến thuật cũ của mình là tiến hành các cuộc chiến tranh ủy nhiệm, cường độ thấp và máy bay không người lái” ở Ukraine và các quốc gia khác.
Sự hỗ trợ của ĐCSTQ dành cho Moscow phải trả giá, bao gồm việc dầu mỏ giảm giá mạnh và sự lệ thuộc vào ngoại giao, như được minh họa gần đây nhất bằng việc Bắc Kinh hiện đã dễ dàng tiếp cận ngoại giao với Belarus.
Kyiv thận trọng hy vọng rằng Bắc Kinh có thể ngăn chặn cuộc chiến của ông Putin. Tuy nhiên, trên thực tế, điều tốt nhất mà người ta có thể mong đợi là Trung Quốc sẽ phản đối các mối đe dọa hạt nhân của Nga, điều này có thể thúc đẩy ĐCSTQ gia tăng xuất khẩu vũ khí thông thường sang Nga.
Đề xuất hòa bình mới của Bắc Kinh cho thấy ĐCSTQ ủng hộ Nga như thế nào. Họ không kêu gọi Nga rút quân, thay vào đó họ lên án các “khối” liên minh như NATO và việc sử dụng các biện pháp trừng phạt “đơn phương”. Tuy nhiên, Moscow đã nhanh chóng bác bỏ ngay cả đề xuất thân Nga này, nói rằng họ không công nhận “thực tế lãnh thổ mới”.
Phản hồi về “kế hoạch hòa bình” của Bắc Kinh, Tổng thống Mỹ Joe Biden nói rằng sự can dự của Bắc Kinh là “không hợp lý” và kế hoạch này chỉ mang lại lợi ích cho Nga. Ông cảnh báo rằng nếu ĐCSTQ ủng hộ sự tàn bạo của Moscow bằng các chuyến hàng vũ khí thì các tập đoàn Mỹ sẽ rút khỏi Trung Quốc.
Không có giải pháp hòa đàm trước mắt, do đó kết quả của cuộc chiến vẫn phụ thuộc vào các biện pháp trừng phạt quốc tế và tài sản chiến trường. Vào ngày 26/2, ông Biden đã công bố viện trợ thêm một gói viện trợ mới trị giá 2,5 tỷ USD cho Ukraine, nâng tổng số viện trợ mà Mỹ dành cho nước này lên 113 tỷ USD.
Hai ngày trước đó, Mỹ đã trừng phạt hơn 200 thực thể liên quan đến cuộc chiến của Nga, bao gồm lệnh cấm 5 tập đoàn Trung Quốc mua công nghệ của Mỹ. Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) và nhóm G7 đã đáp trả bằng các biện pháp trừng phạt và đe dọa bổ sung, một số trong số đó nhắm vào Bắc Kinh. Hơn nữa, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy đã cảnh báo về “Thế chiến III” nếu Trung Quốc tiếp tục cung cấp vũ khí cho Nga.
Những rủi ro đó là vô cùng thảm khốc. Tuy nhiên, các đối tác của Ukraine không thể cho phép sự hỗ trợ quân sự hoặc thỏa hiệp của Moscow. Bắc Kinh phải chịu trách nhiệm về bất kỳ sự hỗ trợ nào mà họ cung cấp, ngay cả thông qua thương mại phi quân sự. Nếu Nga chiếm thêm nhiều vùng lãnh thổ mới, điều đó sẽ khuyến khích các chế độ độc tài khác phát động thêm nhiều cuộc xâm lược hơn nữa, trong đó có cả việc Trung Quốc xâm lược Đài Loan.
Theo The Epoch Times
Lam Giang biên dịch