Bảo Nguyên
Các lãnh đạo tập đoàn đa quốc gia của Mỹ như Tim Cook đang ngày càng thuần phục Đảng Cộng sản Trung Quốc. Các chuyên gia đã kêu gọi chính quyền Mỹ đề ra các biện pháp trừng phạt các lãnh đạo doanh nghiệp đặt lợi ích của Trung Quốc lên trên nước Mỹ. Nhiều đề xuất cũng được nêu ra để chống lại sự khống chế về kinh tế của Trung Quốc.
Giám đốc điều hành Apple Tim Cook và các lãnh đạo của các công ty khác cần phải được nhìn nhận là tay sai của nước ngoài do mối quan hệ của họ với Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ), theo phát biểu của chuyên gia trước một cơ quan tư vấn có ảnh hưởng của Quốc hội.
“Khi Tim Cook ra điều trần trước Quốc hội, ông ấy đã điều trần với tư cách là người đứng đầu một công ty đa quốc gia của Mỹ”, ông Clyde Prestowitz, chủ tịch của Viện Chiến lược Kinh tế có trụ sở tại D.C., cho biết. “Không. Ông ta nên bị bắt buộc phải điều trần với tư cách là một tay sai của nước ngoài. Ông ấy phục vụ cho Bắc Kinh nhiều hơn hẳn so với Washington”.
“Tôi có thể nói điều đó đối với người đứng đầu Phòng Thương mại. Tôi cũng có thể nói điều đó đối với người đứng đầu Ủy ban Mỹ – Trung Quốc ở Washington. Tất cả họ đều là công cụ của Trung Quốc, không phải của Mỹ”.
Các lãnh đạo doanh nghiệp Mỹ ngày càng phục tùng ĐCSTQ
Ông Prestowitz đã phát biểu trong phiên điều trần kéo dài bảy giờ của Ủy ban Kinh tế và An ninh Mỹ – Trung Quốc vào ngày 14/04, khi ủy ban này đang tìm hiểu về mối đe dọa tới từ các hành vi cưỡng ép thương mại và hạn chế cạnh tranh của Trung Quốc.
Ông Prestowitz nói rằng các nhà lãnh đạo chủ chốt của các tập đoàn lớn của Mỹ và lĩnh vực tài chính ngày càng thuần phục ĐCSTQ, và việc họ bị thuần phục là một mối đe dọa to lớn đối với sự ổn định quốc gia và cần được toàn xã hội quan tâm.
“Những gì chúng ta cần biết là các tập đoàn của chúng ta, các nhà lãnh đạo doanh nghiệp lớn của chúng ta, Ray Dalios và Tim Cooks, họ là những người rất quyền lực ở Washington, bạn biết số tiền họ chi tiêu, vị thế của họ có ở Washington”.
“Ở Bắc Kinh, họ quỳ lạy và khúm núm”, ông Prestowitz nói. Người dân đeo khẩu trang đi ngang qua một cửa hàng Apple ở Thượng Hải vào ngày 02/06/2020. (Ảnh: Hector Retamal / AFP qua Getty Images)
Ông Prestowitz đặc biệt nêu ra Tim Cook với những nỗ lực cá nhân trong việc lấy lòng các nhà lãnh đạo cộng sản Trung Quốc nhằm có được các thỏa thuận kinh doanh có lợi hơn ở Trung Quốc.
Ông Cook đã đi thăm Trung Quốc vào năm 2016 và đích thân vận động các quan chức ĐCSTQ để đạt được một thỏa thuận bí mật trị giá 275 tỷ USD với chính quyền này, trong đó Apply sẽ đầu tư nhiều hơn vào Trung Quốc để đổi lấy sự giảm bớt các quy định giám sát.
Thỏa thuận cũng bị cho là bao gồm những lời hứa từ ông Cook về việc Apple sẽ lấy hàng nhiều hơn từ các nhà cung cấp Trung Quốc, mở rộng hợp tác nghiên cứu và phát triển với các trường đại học Trung Quốc, đồng thời tăng cường đầu tư trực tiếp vào các công ty công nghệ Trung Quốc.
Ông Prestowitz nhấn mạnh sự khác biệt trong cách ứng xử của Apple tại Mỹ và Trung Quốc.
Ông lưu ý rằng, vào năm 2015, Apple đã từ chối yêu cầu của FBI trong việc mở khóa điện thoại của một kẻ khủng bố đã thực hiện vụ xả súng hàng loạt chết người và cố gắng đánh bom ở California. Chính quyền cuối cùng không còn lựa chọn nào khác ngoài việc thuê các tin tặc để thử bẻ khóa điện thoại.
Tuy nhiên, vào năm 2019, Apple đã vội vàng xóa ứng dụng bản đồ thời gian thực khỏi cửa hàng trực tuyến của mình sau khi ĐCSTQ tỏ ra tức giận về việc những người biểu tình ủng hộ dân chủ ở Hong Kong đã sử dụng ứng dụng này.
Ông Prestowitz cho biết: “Trong vòng hai ngày, ứng dụng đã bị loại khỏi kho ứng dụng”.
Apple, vào thời điểm đó, cho biết hãng đã gỡ bỏ ứng dụng này vì nó gây ra “tác hại nghiêm trọng” đối với việc thực thi pháp luật và người dân địa phương.
Ông Prestowitz cho biết, khi các CEO và nhà đầu tư có các động thái phục vụ lợi ích của chế độ cộng sản, thì thường là do sợ hãi chứ không phải có ác ý.
“Tim Cook biết, Ray Dalio biết, nếu họ làm sai dù chỉ một chút so với mong muốn của Bắc Kinh, điện hoặc nước có thể bị cắt”.
Ông Prestowitz cũng lưu ý rằng luật pháp Trung Quốc yêu cầu các công ty nước ngoài hoạt động tại Trung Quốc phải duy trì các tổ chức của ĐCSTQ trong công ty của họ để đảm bảo rằng các công ty này hoạt động trong sự kiểm soát của chế độ cộng sản, các chi bộ này sẽ tích cực ngăn chặn các công ty làm trái với mong muốn của ĐCSTQ.
Vì vậy, ông Prestowitz đã mô tả các nhà lãnh đạo của các công ty Mỹ là “con tin của Bắc Kinh” và nói rằng tình hình sẽ không thay đổi cho đến khi chính quyền Mỹ có các hành động kiên quyết chống lại ĐCSTQ để hạn chế các hành vi cưỡng chế của nó, và đặt ra những biện pháp trừng phạt rõ ràng đối với những nhà lãnh đạo công ty đặt lợi ích của ĐCSTQ lên trên nước Mỹ.
“Một trong những điều tôi nghĩ là rất quan trọng chính là việc chính quyền Mỹ phải cảnh báo cho các CEO của các tập đoàn toàn cầu rằng họ sẽ không thể hành xử một cách hai mặt và thiên vị như thế này”, ông Prestowitz nói.
Các quốc gia dân chủ cần tạo ra một liên minh nhằm đối phó Trung Quốc
Ông Prestowitz phát biểu rằng các quốc gia dân chủ với nền kinh tế thị trường trên toàn thế giới đang đối mặt với mối đe dọa tương tự từ ĐCSTQ và rằng một sự đáp trả thống nhất từ các quốc gia cùng chí hướng, những nước có thể tuân thủ một trật tự dựa trên luật lệ, là cần thiết để loại bỏ sự phụ thuộc đang gia tăng của Mỹ vào Trung Quốc.
Ông Prestowitz nói: “Trung Quốc không thừa nhận khái niệm thương mại tự do của chúng ta. Nước này không thừa nhận khái niệm pháp quyền của chúng ta. Vì vậy, chúng ta phải đáp trả Trung Quốc một cách toàn diện, với đầy đủ các loại chiến lược, để giải quyết tất cả các vấn đề nước này tạo ra”.
Để đạt được mục tiêu đó, ông kêu gọi thành lập một “E-NATO” mới của các quốc gia dân chủ với nền kinh tế thị trường. Các nước này cần tạo ra một liên minh có thể tăng cường thương mại giữa các quốc gia tuân thủ các luật lệ và có thể đối phó lại những hành vi từ các chế độ như ĐCSTQ nhằm phá hoại hoặc lợi dụng thị trường của họ.
Ông nói rằng liên minh đó là cần thiết bởi vì ĐCSTQ không phân chia các khái niệm như thị trường, thương mại và quốc phòng thành các lĩnh vực riêng biệt, mà kết hợp chúng lại với nhau thành một thứ vũ khí thống nhất phục vụ lợi ích quốc gia, được ông Prestowitz mô tả là một “chiến lược hoàn chỉnh”. Do đó, ĐCSTQ không chỉ là mối đe dọa trong thương mại, mà còn trong các lĩnh vực như nghiên cứu, phát triển, công nghệ và an ninh.
Ông Prestowitz nói: “Đảng Cộng sản Trung Quốc đang nhắm đến việc trả thù cho cái mà họ gọi là ‘150 năm nhục nhã’. Mục tiêu là thay thế Mỹ trở thành cường quốc hàng đầu thế giới, không chỉ về sức mạnh chính trị hoặc quân sự, mà còn đặc biệt là về sức mạnh kinh tế và công nghệ”.
Tuy nhiên, ông nói, mục tiêu đó đòi hỏi các nhà lãnh đạo doanh nghiệp Mỹ như Tim Cook phải phục tùng đường lối của Đảng theo cách gây ra rất nhiều thiệt hại cho những người nộp thuế ở Mỹ, và mối quan hệ đó cần phải bị cắt đứt.
Ông Prestowitz cho biết: “Mọi thứ mà Apple bán đều có nguồn gốc từ nghiên cứu của chính phủ do Mỹ tài trợ, đến từ Cục Dự án Nghiên cứu Nâng cao Quốc phòng. Mọi thứ mà Apple bán đều bắt nguồn từ khoản tài trợ từ tiền thuế của người dân Mỹ”.
“[Tuy nhiên,] Mọi sản phẩm của Apple đều được sản xuất tại Trung Quốc”.
Các công ty đa quốc gia đang hỗ trợ cho âm mưu thâm độc của ĐCSTQ
Bà Nazak Nikakhtar, cựu trợ lý Bộ trưởng Thương mại phụ trách công nghiệp và phân tích, có đồng quan điểm với ông Prestowitz rằng các lãnh đạo tập đoàn đa quốc gia phục tùng ĐCSTQ nên được coi là tay sai của nước ngoài do họ có liên quan đến các công ty của chính quyền Trung Quốc.
Bà nói, hành động của họ đang làm tổn hại đến lợi ích của Mỹ mà không bị trừng phạt. Các hành động đó hỗ trợ cho các âm mưu thâm độc của ĐCSTQ nhằm “khai thác” “biên giới mở” của nền kinh tế Mỹ.
Bà Nikakhtar cho biết: “Các công ty của chúng ta đang tạo dựng các liên doanh ở Trung Quốc, phát triển công nghệ ở đó và do dó, các hoạt động này nằm ngoài quyền hạn kiểm soát xuất khẩu của Mỹ”.
“Tại sao thay vào đó chúng ta không đầu tư vào nền kinh tế Mỹ và các đồng minh của chúng ta?”.
Bà nhấn mạnh rằng, kể từ năm 1992, Mỹ đã cung cấp hơn 2,3 nghìn tỷ USD đầu tư trực tiếp vào Trung Quốc. Trong khi đó, thâm hụt thương mại với Trung Quốc vào năm 2020 là 366 tỷ USD.
Trong khi đó, ĐCSTQ đã sử dụng số tiền đó để tạo ra sự phụ thuộc trên trường quốc tế, khiến các quốc gia như Mỹ không thể tách rời vì lo ngại về những hậu quả kinh tế.
Bà Nikakhtar nói: “Mục tiêu cuối cùng của chính quyền Trung Quốc là khiến thế giới phụ thuộc vào nước này và hiện nay kế hoạch này đang thành công”.
“Sự phụ thuộc của chúng ta càng lớn, chúng ta càng trở nên dễ bị tổn thương và mong manh hơn. Đây không phải là một chiến lược hợp lý”.
Khái niệm China Inc. cần được phổ biến
Cô ấy nói, chiến lược của ĐCSTQ về cơ bản là chư hầu hóa các quốc gia khác thông qua cưỡng ép kinh tế bằng cách tạo ra các điểm yếu của chuỗi cung ứng và sự phụ thuộc kinh tế. Vì vậy, bà Nikakhtar coi Trung Quốc dưới ách thống trị của ĐCSTQ là một “kẻ thù nước ngoài”, và đưa ra biện pháp mà bà tin rằng có thể giúp thị trường Mỹ đối phó lại Trung Quốc một cách hiệu quả: “China Inc.”.
Bà cho biết, China Inc. là một khái niệm trong lĩnh vực luật thương mại có tiền lệ hàng chục năm và đã được Tòa án Tối cao công nhận.
Về bản chất, nó nhìn nhận rằng “Mọi thực thể ở Trung Quốc đều liên kết với chính quyền trung ương trừ khi bạn chứng minh được điều ngược lại”, bà Nikakhtar nói.
Do đó, nếu khái niệm về China Inc. được mở rộng từ luật thương mại sang các lĩnh vực luật và chính sách khác đối với toàn hệ thống chính quyền, thì Mỹ sẽ có thể chống lại sự kiểm soát ngày càng tăng của ĐCSTQ một cách hiệu quả.
Điều này có được là vì khái niệm trên sẽ cho phép chính quyền chế ngự một cách hiệu quả bất kỳ lãnh đạo công ty nào bị cho là mất quyền tự chủ đối với việc điều hành hoạt động kinh doanh do các ràng buộc về xã hội hoặc kinh tế với ĐCSTQ.
Bà Nikakhtar nói: “Các khu vực còn lại của chính quyền không có khuôn khổ pháp lý này. Vì vậy, bạn có một loạt các cơ quan liên bang có thẩm quyền pháp lý mạnh mẽ để thực hiện mọi việc, nhưng lại không thể hành động vì thiếu mắt xích liên kết này”.
Do đó, bà thúc giục ủy ban khuyến nghị chính quyền mở rộng khái niệm China Inc. cho tất cả các cơ quan chính quyền, nhằm không chế ĐCSTQ.
Bà Nikakhtar nói: “Chúng ta hãy thay đổi và làm điều đứng đắn”.
“Chúng ta có thể không có cơ hội thứ hai”.
Bảo Nguyên