Justin Zhang
Trung Cộng dưới thời ông Tập Cận Bình gần đây đã trừng phạt một số công ty tư nhân có quan hệ mật thiết với đối thủ chính trị của ông Tập là phe ông Giang Trạch Dân. Hàng loạt vụ trấn áp đã khiến Wall Street bất ngờ.
Đại công ty gọi xe Didi của Trung Quốc đã bị chính quyền này trừng phạt ngay sau khi được niêm yết tại Hoa Kỳ, khiến giá cổ phiếu của công ty này ngay lập tức giảm mạnh 20%. Sự việc này đã gây ra sự bối rối cho Wall Street, vốn đang có hai quan điểm khác nhau về triển vọng đầu tư vào Trung Quốc.
Ông trùm tài chính Soros thì tin rằng đầu tư vào Trung Quốc trong thời điểm hiện tại là không khôn ngoan, trong khi BlackRock, nhà quản lý tài sản lớn nhất thế giới, lại nghĩ khác.
Chủ tịch BlackRock, ông Larry Fink đã viết trong một bức thư gửi cổ đông gần đây “.Thị trường Trung Quốc đại diện cho một cơ hội quan trọng để giúp đáp ứng các mục tiêu dài hạn của các nhà đầu tư tại Trung Quốc và trên quốc tế”.
Tuy nhiên, ông Mike Sun, nhà tư vấn chiến lược đầu tư Trung Quốc có trụ sở tại New York trong gần 30 năm, tin rằng ông Tập đang nói với Wall Street theo cách riêng của mình rằng luật chơi đã thay đổi.
Hôm 12/10, các nhà chức trách Trung Quốc đã mở một cuộc thanh tra quy mô lớn đối với 25 tổ chức tài chính, bao gồm các ngân hàng quốc doanh lớn, sở giao dịch chứng khoán và các công ty đầu tư trong lĩnh vực tài chính. Được thực hiện bởi Ủy ban Kiểm tra Kỷ luật Trung ương (CCDI), cuộc kiểm tra này là chưa từng có.
Ngành tài chính của Trung Quốc là nguồn cung cấp cho ngành bất động sản bùng nổ một thời của Trung Quốc. Tham nhũng tràn ngập dọc theo chặng cung này, và bong bóng bất động sản ngày càng lớn hơn.
Ở Trung Quốc của Trung Cộng, giới chính trị và kinh doanh thực sự được hợp nhất. Một doanh nghiệp lớn thường liên quan đến lợi ích của một hoặc một số gia đình quyền lực.
Phe ông Giang Trạch Dân
Chiến dịch chống tham nhũng sâu rộng của ông Tập trong 9 năm qua đã hạ bệ hàng nghìn quan chức tham nhũng, bao gồm cả lãnh đạo Trung Cộng. Tại thời điểm này, không có đường lui đối với ông Tập. Nếu ông ta bị mất quyền lực, thì thậm chí tính mạng của ông ta sẽ gặp nguy hiểm.
Mặc dù CCDI trích dẫn “duy trì an ninh kinh tế và tài chính quốc gia” là lý do để thanh tra 25 tổ chức tài chính, nhưng ai cũng biết rằng kinh tế Trung Quốc, đặc biệt là lĩnh vực tài chính, đã bị phe ông Giang thống trị trong nhiều năm.
Năm 2015, một thảm họa tài chính đã thực sự ập đến với xã hội Trung Quốc. Vào đầu năm đó, thị trường chứng khoán ở Thượng Hải và Thâm Quyến cho thấy một xu hướng tăng điên cuồng, tạo thành một “thị trường tăng giá trên toàn quốc”. Sau đó, từ ngày 15/06 năm đó, cả thị trường chứng khoán Thượng Hải và Thâm Quyến đều giảm mạnh trên diện rộng. Trong vòng chưa đầy một tháng, giá trị thị trường của thị trường chứng khoán đã bốc hơi hơn 3 ngàn tỷ USD.
Bộ Công an của Trung Cộng đã mở một cuộc điều tra về hoạt động bất thường của cổ phiếu, và phát hiện ra rằng ba công ty chứng khoán lớn là CITIC Securities, Haitong Securities, và Guosen Securities bị cáo buộc đã hỗ trợ “bán khống độc hại” trên thị trường chứng khoán Trung Quốc. Ông Yao Gang, lúc đó là Phó Chủ tịch Ủy ban Quản lý Chứng khoán Trung Quốc, cùng với những người khác, đã phối hợp từ bên trong.
Những người trong cuộc sau đó tiết lộ rằng các thành viên chủ chốt của phe Giang đã có liên quan, và ông Tập coi vụ việc này như một cuộc đảo chính về tài chính.
Giới kinh doanh và tài chính đã ném bom hẹn giờ vào sự điều hành của ông Tập. Hiện tại, ông Tập đang cố gắng đảo ngược tình thế, bằng cách phá vỡ và tổ chức lại cơ cấu quyền lực và tiền bạc đằng sau những lĩnh vực này, và cuối cùng thay thế lực lượng thống trị hiện tại bằng chính người của mình.
Mục tiêu đích thực của ông Tập
Nhà báo từng đoạt giải thưởng Simone Gao, khi chia sẻ quan điểm trên kênh Youtube của mình, đã chỉ ra rằng việc trấn áp các đại công ty công nghệ tư nhân không phải là mục tiêu của ông Tập, mà đó chỉ là con đường mà ông Tập phải đi qua để trừng phạt cấu trúc quyền lực đằng sau các công ty công nghệ này. Mặt khác, bà Gao nói, chính quyền ông Tập biết rõ rằng họ cần các nguồn vốn từ bên ngoài.
Wall Street đã mất cảnh giác trước động thái nhanh chóng của ông Tập. Trước khi các ông trùm Wall Street tìm ra chuyện gì đang xảy ra, ông Tập đã bắt đầu “thiết kế lại kế hoạch chia sẻ chiếc bánh”. Đó là, ông đang cố gắng chọn những đối tác mới bên trong Wall Street để thoát khỏi ảnh hưởng của ông Giang.
Blackstone gần đây đã từ bỏ lời đề nghị trị giá 3.05 tỷ USD để mua lại SOHO Trung Quốc, vì các cơ quan quản lý của Trung Cộng đã không bật đèn xanh cho giao dịch này. Cổ phiếu niêm yết tại HKEX của SOHO Trung Quốc đã giảm 35% khi tin tức này được công bố ra công chúng hôm 10/09.
Ngược lại, BlackRock đã trở thành công ty ngoại quốc đầu tiên được chấp thuận đầy đủ để bán các sản phẩm quỹ đại chúng cho các nhà đầu tư bán lẻ Trung Quốc vào tháng Sáu năm nay. Hiện tại, có một số công ty tài chính quốc tế như vậy đang được chính quyền Trung Quốc xem xét cho phép gia nhập thị trường Trung Quốc.
Theo bà Gao, ông Tập không có ý định đóng cửa Wall Street, ông ấy chỉ muốn nắm quyền kiểm soát.
Bà Gao nói: “Ông Tập không muốn các công ty như Morgan Stanley và Goldman Sachs đầu tư số tiền lớn vào các công ty của cháu trai của ông Giang Trạch Dân và nhận được các đặc quyền tài chính ở Trung Quốc. Ông Tập muốn nắm đặc quyền này về tay mình. Nếu Wall Street muốn kiếm tiền ở Trung Quốc, nó sẽ phải đến nói chuyện với chính phủ của ông Tập Cận Bình và nhận được sự đồng ý của ông Tập”.
Ông Sun tin rằng ông Tập đang thực hiện những kế hoạch to lớn này bởi vì ông ta hy vọng sẽ hoàn tất các biện pháp trừng phạt đối với lĩnh vực tài chính trước khi dự kiến tái đắc cử vào năm tới, để đảm bảo rằng sẽ không có một “cuộc đảo chính tài chính” nào khác như cuộc đảo chính trong năm 2015.
Cơ cấu kinh tế của Trung Quốc đang thay đổi cùng với những thay đổi mạnh mẽ trong lĩnh vực chính trị của Trung Quốc.
Ông Justin Zhang đã phân tích và viết các bài báo về các vấn đề Trung Quốc từ năm 2012.
Chánh Tín biên dịch